Inhoudsopgave
Les 1.............................................................................................................................................................. 2
Inleiding en de genetische basis van kanker........................................................................................................2
,Les 2.............................................................................................................................................................. 8
Celdeling, proto-oncogenen en tumor supressorrgenen, cel veroudering en celdood........................................8
Les 3............................................................................................................................................................ 14
De ontwikkeling van tumoren............................................................................................................................14
Les 4............................................................................................................................................................ 23
Behandelingsmethoden.....................................................................................................................................23
Les 5............................................................................................................................................................ 34
Externe oorzaken van kanker.............................................................................................................................34
Les 6............................................................................................................................................................ 46
Opsporing en preventie......................................................................................................................................46
Les 1.
Inleiding en de genetische basis van kanker
Definitie van Kanker
- Kanker stamt af van het Griekse woord ‘karkinoma’ (=krab).
- Oncologie (onkos= knobbel; Grieks) = de medische kennis en behandeling van kanker.
- Tumor= zwelling (Latijns); klompje cellen in of op je lichaam.
2
,Kanker is een verzamelnaam voor meer dan 100 soorten kanker
Gekenmerkt door onbeheerste deling van lichaamscellen.
Kanker ontstaat door meerdere afwijkingen in 1 cel.
Kanker wordt veroorzaakt door fouten in het DNA
Genetische veranderingen in ons DNA kunnen ontstaan door:
- Fouten in het DNA tijdens de celdeling
- DNA-beschadiging door carcinogenen in onze omgeving (chemicaliën, UV-straling en
HPV)
- Overerving van 1 van onze ouders
Van DNA naar eiwit
- Nucleus= celkern
- Chromosoom= structuren die erfelijk materiaal
(DNA) dragen.
- 23 paren waarvan het 23e paar het
geslachtshormoon.
- DNA is opgebouwd uit Nucleotiden (A-T en G-C)
- Nucleotiden zijn gegroepeerd in genen.
- Genen coderen voor een bepaalde eigenschap
(bijvoorbeeld oogkleur)
- We hebben verschillende cellen omdat gene aan
of uit kunnen staan.
- DNA bevat de genetische code voor eiwitten
- Eiwitten regelen veel processen in het lichaam.
- DNA wordt vertaald naar RNA (dus niet omgezet) in de celkern
- Dit RNA wordt (buiten de celkern) vertaald (niet omgezet) naar eiwit (door
ribosomen)
Van 1 stuk DNA kan meerdere mRNA kopieën
worden gevormd.
Van 1 mRNA kopie kunnen meerdere eiwitten
worden gevormd.
Een gen is een DNA-segment dat codeert voor 1
polypeptide (eiwit)
Eiwitsynthese is een 2 stap proces:
- Transcriptie: Genen worden getranscribeerd van DNA naar messenger RNA (mRNA) in de
celkern.
- Translatie: mRNA wordt vertaald naar eiwit door ribosomen en transfer-RNA (tRNA)
in het cytoplasma.
3
, Wat is het verschil tussen RNA en DNA?
Het verschil tussen DNA en RNA is dat RNA een enkelstrengs molecuul is met ribosome als
suikergroep en uracil als stikstofbase, terwijl DNA een dubbelstrengs molecuul is met
deoxyribose als suikergroep en thymine als stikstofbase. RNA is betrokken bij de
eiwitsynthese, terwijl DNA de genetische informatie bevat die wordt doorgegeven van
generatie op generatie
Mutaties kunnen de eiwit structuur en functie veranderen
- Translocatie Insertie Silent
Missense Deletie Nonsense
Translocatie voorbeeld: Philadelphia chromosoom: een
fusie-gen in chronic myeloid leukemia.
Genomische instabiliteit wa t leidt tot ongecontroleerde
celdeling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukpkc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.