Dit document is een samenvatting op basis van: - De slides uit de les. - Aantekeningen uit de les. De examenvragen zoals gesteld in voorgaande jaren staan steeds vermeld bij het bijpassende stuk
• Cysten:
- Cyste = een pathologische holte afgelijnd door epitheel. Een pseudocyste heeft geen epitheelaflijning.
- Cysten in het hoofdhalsgebied worden ingedeeld als odontogeen, niet odontogeen, pseudocysten en halscysten.
• Odontogene cysten:
- Afkomstig van epitheel dat betrokken is in vorming van tanden: stellair reticulum-epitheel van glazuurorgaan, emailvormend epitheel
rond kroon, epitheelresten van Malassez in parodontale ligament, en restanten van dentale lamina.
- Classificatie:
Ontstekingscysten Ontwikkelingscysten
- Radiculaire cyste: gerelateerd aan wortel avitale tand. - Gingivale cyste
Ø Apicale radiculaire cyste - Odontogene keratocyste
Ø Laterale radiculaire cyste - Orthokeratotische odontogene cyste
- Residuele cyste: gerecidiveerde cyste en tand is eruit. - Dentigere (folliculaire) cyste
- Collaterale cyste: ontstekingscysten die ontstaan in de nabijheid van een partieel - Laterale parodontale cyste
doorgebroken molaar. - Gingivale cyste van volwassenen
Ø Paradentaal (M3 OK) - Glandulaire odontogene cyste
Ø Mandibulaire buccale bifurcatie cyste (M1 en M2 OK)
ONTSTEKINGSCYSTEN
RADICULAIRE CYSTE
Wat? - Periapicale = radiculaire cyste.
- Voorwaarde: avitale tand.
- Meest frequente odontogene cyste: 50-75% van de cysten in de kaak.
- Meestal asymptomatisch en worden toevallig vastgesteld bij radiologisch
onderzoek.
Radiologisch - Periapicaal granuloom en radiculaire cysten: radiologisch niet van elkaar te onderscheiden.
- DD radiculaire cyste/residuele cyste/collaterale cyste: klinisch en radiologisch.
- Radiculair apicale cyste, laterale radiculaire cyste, residuele cyste of zelfs ontstoken ontwikkelings odontogene
cyste: histologisch niet van elkaar te onderscheiden.
Voorkomen - Meestal aan apex van tand, maar kan ook lateraal gelegen zijn bij een tand met accessoire wortelkanalen.
- Komen in afnemende frequentie voor in anterieure BK, posterieure BK, posterieure OK en anterieure OK.
1
,Pathogenese Radiculaire cyste ontstaat uit een peri apicaal granuloom. Een peri apicaal granuloom is een focus van chronisch
ontstoken granulatieweefsel bij de apex van een avitale tand.
Verloop ontstaan:
1. Avitale tand door cariës of trauma.
2. Dood dentale pulpa: necrotisch/inflammatoir.
3. Ontsteking apicale bot (periapicaal abces): veel granulocyten, wanneer het niet snel opgeruimd geraakt
resulteert het in een chronische ontsteking. Je gaat over van neutrofiele granulocyten naar o.a. veel meer
plasmacellen. Er ontstaat veel bindweefsel.
4. Vorming granulatieweefsel (periapicaal granuloom) door afbraakproducten van de necrotische pulpa.
5. Epitheelproliferatie van de epitheelresten Malassez door chronisch ontstoken granulatieweefsel. Bij
ontsteking worden er groeifactoren vrijgezet die epitheel doen groeien, dit maakt deel uit van helingproces.
6. Vorming periapicale cyste in prolifererende epitheelresten (afdammen ontsteking): begrenzing tussen
inflammatoire focus en omgevende bot. Er wordt een wal epitheel aangelegd rond de ontsteking om een
bescherming aan te bouwen tegen uitbreiding in bot = meerlagig plaveiselepitheel.
Vrijkomen inhoud cyste:
1. Afbraak celdebris in lumen cyste.
2. Toename eiwitconcentratie en osmotische druk in lumen van cyste.
3. Transport van vocht naar het lumen.
4. Cyste wordt progressief groter en zal op termijn het omgevende bot eroderen.
5. Wand cyste kan scheuren door de toenemende druk.
6. Vrijkomen inhoud cyste in omgeving.
Behandeling - Chirurgisch verwijderen van de cyste.
- Wanneer necrotische tand wordt verwijderd, maar de originele radiculaire cyste
onvolledig is verwijderd, kan een residuele cyste ontstaan in de weken tot maanden na
verwijdering van de tand.
Histologisch - Ruimte omgeven door bindweefselwand die bekleed is met epitheel dat varieert van enkele laag afgeplatte
cellen tot meerlagig plaveiselepitheel dat zelfs projecties kan vormen in het lumen van de cyste.
Ø Veel epitheelcellen hebben opgehelderd aspect omwille van opstapeling glycogeen in hun cytoplasma.
Ø Het lumen van cyste bevat afgeschilferde epitheelcellen, macrofagen, granulocyten en lymfocyten.
Ø Bloeding kan optreden. Cholesterolkristallen en met ijzer beladen macrofagen zijn teken van
doorgemaakte bloeding.
- Bindweefselstroma onder het epitheel vertoont een wisselende graad van ontsteking met meestal massieve
hoeveelheden plasmacellen, of bestaat volledig uit granulatieweefsel.
- Cystewand doorbroken: opruimingsreactie in omgevende stroma met macrofagen en meerkernige
reuscellen.
2
,Blauw: holte afgelijnd door epitheel. Niet verhoornd epitheel. Er zitten nog neutrofiele granulocyten. Het
Rood: pulpa. epitheel kapselt mooi de ontsteking af ten opzichte van het
onderliggende bot.
Rood: bindweefselhoopjes met veel ontstekingscellen. Rood: meerlagig epitheel zonder verhoorning met ontstekingscellen
Blauw: wanneer er een bloeding optreedt in een cyste ontstaat een tussen het epitheel.
naaldvormige structuur en voor de rest een homogene rode Blauw: uitsparingen van cholesterolkristallen, kapotte epitheelcellen,
achtergrond (gelyseerde RBC). kapotte RBC.
Radiologisch - Symmetrische, radiolucente zone waargenomen rond niet uitgekomen tandkroon.
Voorkomen - Meest frequent geassocieerd met ingesloten M3 en BHKT.
- Tweede meest voorkomende odontogene cyste.
- 20% van alle ontwikkelingscysten.
- Meest frequente cyste tussen 2 – 14 jaar. Ruim helft van cysten in deze leeftijdsgroep zijn dentigere cysten.
Ø Eruptiecyste is verwante cyste die frequent voorkomt bij kinderen rond kroon van uitbrekende melktand of
definitieve tand. Het is in feite een dilatatie van normale follikelruimte die gevuld raakt met weefselvocht of bloed
(vandaar term "eruptie hematoom").
Ontstaan - Cyste ontstaat nadat de tandkroon volledig gevormd is, door opstapeling van vocht tussen glazuurvormend epitheel en
de tandkroon. Deze cyste omvat dus per definitie de kroon van een niet-doorgebroken definitieve tand en is vastgehecht
bij de hals van de tand op de cement-glazuur junctie.
Wanneer tand nog niet doorgebroken is, liggen daar
restanten van glazuurlichaampje op (= gereduceerd epitheel
van glazuurlichaampje). Daarover liggen de gingiva en orale
mucosa.
1. Kauwen
2. Mechanische irritatie en druk
3. Ontsteking
4. Vocht, groeifactoren en groei van epitheel
5. Epitheel gaat verdikken
6. Vorming van cyste ten gevolge van vochtopstapeling in
gereduceerd epitheel van glazuurlichaampje.
Histologisch - Geen onderscheid met andere odontogene cysten.
- Bindweefselwand is bekleed met dun plaveiselepitheel zonder duidelijke epitheelkammen.
Ø Tussen de stekelcellen van epitheel kan men soms mucus secreterende slijmbekercellen of zelfs trilhaar dragend
respiratoir epitheel aantreffen.
Ø In het bindweefsel zijn er ontstekingscellen en eilandjes odontogeen epitheel aanwezig.
Fibreuze cystewand, meerlagig epitheel, beetje plaveiselachtig, niet-
keratiniserend. Er kunnen verwikkelingen optreden: bloeding,
secundaire ontsteking (daardoor geen DD meer mogelijk met
radiculaire cyste).
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnneTHK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.
