Hoofdstuk 1 leefomgeving
1.1: rivieren: kenmerken
Stroomgebied: het gebied waarbinnen alle neerslag en grondwater via
de zijrivieren uiteindelijk in de hoofdrivier stroomt. Stroomgebieden
worden van elkaar gescheiden door een waterscheiding. Een voorbeeld
van een waterscheiding is een gebergte of een andere verhoging in het
landschap.
De hoofdrivier en al haar zijtakken noem je het stroomstelsel. Dit
stroomstelsel bestaat uit de bovenloop, middenloop en benedenloop,
die samen het lengteprofiel vormen.
Er zijn drie soorten rivieren:
- Een gletsjerrivier
- Een regenrivier (De Maas)
- Een gemengde rivier (De Rijn) gevoed door regenwater, maar ook
door smeltwater van sneeuw en gletsjers in de bovenloop
Kenmerkend voor een gemengde rivier is dat de waterverdeling, het
regiem, gedurende het jaar gelijkmatiger is dan dat van een regenrivier.
Gemengde rivier:
- Zomer: meer water door smelten van sneeuw en ijs
- Winter: meer regen
De regen die in het stroomgebied valt, komt uiteindelijk terecht in de
rivier. De tijd die regenwater nodig heeft om in de rivier te komen, noem je
de vertragingstijd. Hoe snel dit gebeurd hangt af van de ondergrond. In
natuur en landbouwgebieden: langzaam de grond in, en meer opgenomen.
In bebouwde gebieden: water snel via de riolen naar de rivier.
Verval: het hoogteverschil in m
Verhang: het hoogteverschil in m per km
Debiet: totale hoeveelheid water die een rivier afvoert op een bepaald
punt
Door klimaatveranderingen krijgen we te maken met een onregelmatiger
neerslagregiem, door heftige buien in de winter en relatief droge
zomers.
De verstening van het oppervlak zorgt voor slechte infiltratie en in
combinatie met meer neerslag in korte tijd zorgt het voor een afnemende
vertragingstijd. Het gevolg hiervan is een verhoogde en versnelde
piekafvoer. De gevolgen daarvan zijn vooral in het dwarsprofiel in de
benedenloop, dat bestaat uit winderdijken, uiterwaarden en zomerdijken,
goed zichtbaar.
, Bij normale waterstanden stromen rivieren in de benedenloop door dit
buitendijks gebied tussen zomerdijken in het zomerbed. Bij hoge
waterstanden stromen ze tussen de winterdijken in het winterbed.
zoDoordat de rivier zand sedimenteert in de bedding en klei in de
uiterwaarden, komen de uiterwaarden steeds hoger te liggen waardoor het
waterbergend vermogen van de rivier afneemt.
winterbed zomerbed
om veilig binnendijks te wonen, moeten de dijken verhoogd worden.
Maar ook brengt het grote risico’s mee, want door heftigheid van de buien
in combinatie met de lage ligging van NL kan het water soms niet snel
genoeg weg en wordt het overstromingsgevaar groter. Er zijn dus
buitendijks andere maatregelen nodig!
Het water dreigt in NL van beide kanten:
De rivieren die NL binnenkomen en de zee die soms een hoge waterstand
heeft.
Als de waterstand te hoog is worden keringen gesloten, maar dan kunnen
rivieren hun water ook niet meer kwijt. Zorgt voor overstromingsgevaar.
Springtij: de situatie van hoge vloed en lage eb
Doodtij: de situatie wanneer het verschil tussen eb en vloed zeer klein is
1.2: Rivieren: maatregelen
Door kribben aan te leggen in rivieren houden we de bevaarbaarheid van
de scheepvaart hoog. Door kribben stroomt het water vooral in het midden
van de rivier goed, waardoor de vaargeul diep blijft. Dit heet kanaliseren
van de rivier. Stuwen en sluizen zorgen voor de juiste waterstand in de
rivier.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliakeulen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.