M1 Syllabus 2020-2021
Beweging
Neurologie 2
Ziektebeelden: oorzaken, symptomen, behandeling, complicaties 2
Zorgvragen: benadering en behandeling 55
Vaardigheden 127
Basiskennis 127
Revalidatiegeneeskunde 161
Ziektebeelden: oorzaken, symptomen, behandeling, complicaties* 161
Zorgvragen: benadering, behandeling* 176
Vaardigheden 178
Basiskennis 180
Orthopedie 186
Ziektebeelden: oorzaken, symptomen, behandeling, complicaties 186
Zorgvragen: benadering, behandeling 210
Vaardigheden 229
Basiskennis 231
Sportgeneeskunde 262
Ziektebeelden: oorzaken, symptomen, behandeling, complicaties 262
Zorgvragen: benadering, behandeling 264
Basiskennis 269
Oogheelkunde 283
Ziektebeelden: oorzaken, symptomen, behandeling, complicaties 283
Zorgvragen: benadering, behandeling 293
Vaardigheden 296
Basiskennis 298
Psychiatrie 306
Ziektebeelden: oorzaken, symptomen, behandeling, complicaties 306
Zorgvragen: benadering, behandeling 439
Vaardigheden 451
Basiskennis 456
,Neurologie
Ziektebeelden: oorzaken, symptomen, behandeling, complicaties
1. transient ischemic attack (TIA) en cerebrovasculair accident (CVA)
TIA, Transient Ischaemic Attack
Een TIA is een tijdelijke ischemie in (een deel van) de hersenen, dit kan een voorbode zijn van een
naderende CVA. Bij een TIA zijn de symptomen binnen enkele uren verdwenen. TIA’s en herseninfarcten
berusten op focale ischemie in de hersenen, meestal als gevolg van embolieën afkomstig uit het hart
(hartritmestoornissen, klepafwijkingen, recent hartinfarct) of de aanvoerende cerebrale arteriën of als
gevolg van atherosclerose van de cerebrale vaten.
Hypertensie en roken dragen bij aan de kans op cerebrale atherosclerose. Dit geldt in mindere mate ook
voor hypercholesterolemie, overmatig alcoholgebruik, diabetes mellitus, obesitas, familie-anamnese en
het gebruik van bepaalde hormoontherapie tijdens de overgang of als anticonceptie (zie de NHG-
Standaarden De overgang en Anticonceptie). Ook migraine met aura is een risicofactor voor het
optreden van cerebrale ischemie. Minder vaak voorkomende oorzaken van cerebrale ischemie zijn een
arteriële dissectie, cerebrale vasculitis, verhoogde stollingsneiging en veneuze sinustrombose.
Een TIA duurt meestal enkele minuten, maar kan ook enkele uren duren.
Symptomen: Gehele/gedeeltelijke blindheid van één oog (=amaurosis fagux), halfzijdige
gevoelsstoornissen, parese van (een deel van) één lichaamshelft, hemianopsie, fatische (=spraak)
stoornissen, neglect, dysartrie (=onduidelijke spraak) en/of coördinatiestoornis. Als een TIA zich in het
achterste stroomgebied (a. vertebralis of a. basilaris) bevindt, kan er ook sprake zijn van dubbelzien en
duizeligheid.
Cerebrovasculair Accident (CVA)
Wanneer er plotseling uitvalsverschijnselen van het centraal zenuwstelsel optreden die niet snel weer
bijtrekken is er zeer waarschijnlijk sprake van een beroerte. De term beroerte (of cerebrovasculair
accident, CVA) is een overkoepelende term voor verschillende aandoeningen. In grote lijn kunnen
beroertes onderverdeeld worden in herseninfarcten (vaatobstructie) (80%) en hersenbloedingen
(vaatdestructie) (20%).
Ischaemisch CVA
Pathofysiologie, etiologie en risicofactoren
Ischemie door embolieën, trombus of atherosclerose, waarbij een bloedvat wordt afgesloten. Oorzaken
en risicofactoren: Mensen die een TIA hebben gehad, Hypertensie, Atherosclerose, Dissectie a. Carotis.
Klinisch beeld: Plotselinge uitvalsverschijnselen
, ● Infarct in het stroomgebied van de a. cerebri media: hemiparese waarbij de arm en onderste
gezichtshelft meer zijn aangedaan en langer aangedaan blijven dan het been. In het begin
hypotoon, in dagen tot weken klinische kenmerken centrale motorische neuron uitval.
o Babinski is meestal al wel vanaf het begin aanwezig. Gnostisch meer hemihypesthesie
dan vitaal; bij pariëtale laesies verstoorde stereognosie en hemianopsie. In het acute
stadium vaak oog deviatie naar aangedane kant. Infarct taal-dominante kant: fatische
stoornissen, niet dominante kant: emotie en ruimtelijke oriëntatie verstoord
● Infarct in het stroomgebied van de a. cerebri anterior: parese contralaterale been en een
onhandigheid contralaterale arm. Soms ook cognitieve problemen.
● Afsluiting van de a. cerebri posterior: hemianopsie is het kernsymptoom. Verder kunnen er
geheugen en gedragsstoornissen optreden (door de bloedvoorziening van het limbische
systeem). Doordat beide arteriën naast elkaar ontspringen is de afsluiting soms dubbelzijdig,
waardoor er ook een dubbelzijdige gezichtsvelduitval kan optreden (centraal zien blijft
behouden). Patiënt is hier soms niet van bewust en kan verward zijn.
● Circulatiestoornis in de a. basilaris: dit zorgt voor functiestoornissen in de hersenstam, occipitale
kwabben of in het cerebellum. Horizontale blikparese en verlamming van de aangezicht- en
keelspieren kan optreden (locked-in syndroom). Het meest bekende syndroom dat ontstaat na
afsluiting van een kleine aftakking van de basilaris, wordt het Wallenberg syndroom genoemd.
● Lacunaire infarcten: afsluiting van kleine diepe bloedvaten (die bv. capsula interna, of basale
gangliën voorzien). 20% van de symptomatische infarcten. Presenteert zich soms met
intermitterende uitvalsverschijnselen, later leidend tot definitieve uitval (capsular warning
syndroom). In 50% van de gevallen puur motorische verschijnselen, 30% sensomotorisch.
Behandeling
● Intraveneuze trombolytica, zoals recombinant tissue-plasminogen activator rt-PA. De
behandeling moet binnen 4,5u na de eerste symptomen gestart worden (maar is effectiever
naarmate deze sneller gegeven wordt). Contra indicatie = epilepsie, coma, hoge bloeddruk
● Intra-arteriële trombolyse of trombectomie, binnen 6u na begin van de klachten
● Snelle opname in stroke-unit
● Slikproblemen: PEG sonde
● Hemicraniëctomie in het geval van een inklemming bij transtentoriële herniatie na een infarct.
● Carotisendarteriëctomie in het geval van een ernstige stenose van de a. carotis interna.
● Preventie: zie TIA; acetylsalicylzuur met dipyridamol schijnt het beste te werken
● Revalideren
Intracerebraal haematoom
, Pathofysiologie, etiologie en risicofactoren
De helft van de intracerebrale bloedingen treedt op als gevolg van hypertensie.
Een intracerebraal hematoom dat meer oppervlakkig onder de cortex is gelegen, kan beperkt blijven tot
één hersenkwab, zonder het ventrikelsysteem.
Lobaire hematomen zijn vaker het gevolg van een gegeneraliseerde cerebrale vaataandoening,
cerebrale amyloïdangiopathie.
Andere oorzaken: gebruik antistollingsmiddelen, stollingsstoornissen, vaatmalformaties, bloeding in
tumor/metastase, vasculitis, cerebraal veneuze sinustrombose, cocaïnegebruik en reversible cerebral
vasoconstriction syndroom (RCVS).
Klinisch beeld
Snel opkomende, zeer hevige hoofdpijn en daarbij treedt vaak braken op. Bij een ernstige bloeding met
ruimte-innemende werking kan een patiënt in korte tijd comateus raken. Er bestaat vaak een hypotone
parese van één lichaamshelft; bij bewusteloze patiënten verminderde reactie op pijnprikkels en verschil
in tonus.
Aanvullend onderzoek
CT(-angiografie)
Behandeling
Prognose bij primaire hypertensieve intracerebrale bloedingen is doorgaans ongunstig. Snelle
operatieve verwijdering van een cerebellair hematoom kan levensreddend zijn. Bij een jonge patiënt is
chirurgisch ingrijpen een optie, bij oudere patiënt teveel nadelen.
2. hoofdpijn
● migraine
Migraine omvat herhaalde aanvallen van matige tot ernstige hoofdpijn met misselijkheid en/of braken,
en gaat vaak samen met licht- en geluidsovergevoeligheid. Een aanval duurt vaak tussen 4 en 72 uur
(onbehandelde aanvallen die korter duren dan 4 uur of langer dan 72 uur sluiten diagnose migraine uit!)
Verloop van een aanval
Fase Duur Kenmerken
Prodromale Fase Enkele uren - Nekpijn, stemmingsveranderingen, moeheid,
dagen bleekheid, veel gapen, snoepen, vochtretentie,
gevoelig voor sensorische prikkels, hyper-
hypoactiviteit
Aura (15–25% van Max. 60 Positieve of negatieve verschijnselen
alle patiënten) minuten