Stap 1: probleem oriëntatie/klinisch beeld
In verband met de privacywet- en regelgeving wordt de zorgvrager Layla genoemd. Er is
toestemming gekregen om de casus te gebruiken. De anamnese is afgenomen met behulp
van de elf gezondheidspatronen van Gordon.
1.1 Casusbeschrijving
Layla is een meisje van twee weken oud. Layla is geboren na 40 weken en vier dagen. Het
was een spontane bevalling in het ziekenhuis die negen uur duurde. Layla is geboren in de
achterhoofdsligging. De Apgar-score was na tien minuten tien. Layla is het eerste kind van
haar ouders. Moeder werkt momenteel niet, dus Layla hoeft niet naar het kinderdagverblijf. In
het weekend past oma af en toe op. De ouders van Layla hebben veel sociale contacten,
maar kijken met angst naar de toekomst als zij denken aan het financieel plaatje. Familie en
vrienden bieden regelmatig hulp aan. Beide ouders zijn beide middelbaar opgeleid en
verrichten betaald werk. De interactie tussen Layla en haar ouders is liefdevol.
Layla krijgt uitsluitend borstvoeding. Layla krijgt vitamine D en vitamine K volgens de
richtlijnen van de gezondheidsraad. Baby’s kunnen vitamines zelf nog niet aanmaken en
krijgen het niet van de moeder, daarom is het advies om het in de eerste weken te geven. Zo
wordt vitamine K tot drie maanden gegeven en vitamine D tot het vierde levensjaar (van
Verloskundige, z.d.).
Moeder kolft alle voedingen. Layla kan niet goed uit de borst kan drinken, ze laat de borst na
een paar minuten al los. Moeder heeft pijn aan haar tepels, ze kolft de melk in flesjes. Elke
drie tot vier uur krijgt Layla 80 ml aangeboden. De eerste 30 ml drinkt Layla als een trein,
maar daarna wordt ze moe en kortademig. Na de voeding begint ze hard te huilen en is
Layla erg moe. Ze blijft huilen en heeft ook last van buikkrampjes. Layla slaapt ’s nachts heel
slecht vanwege de buikkrampjes. Na de nachtvoeding kan Layla niet meer terug slapen.
Layla plast en ontlast onvoldoende. Layla heeft ongeveer drie plasluiers per dag, volgens het
Voedingscentrum zijn vier plasluiers het minimale wat een zuigeling van Layla’s leeftijd moet
hebben per 24 uur, Layla voldoet hier niet aan (Voedingscentrum, z.d.).
Bij het intakehuisbezoek valt op dat Layla in elf dagen 190 gram is afgevallen. Zowel vader
als moeder maken zich zorgen en zijn oververmoeid. Layla heeft ook een voorkeurshouding
naar rechts. Layla’s hoofdje is licht afgeplat.
1.2 Observaties verpleegkundige
Bij aankomst bij het intake huisbezoek is er een rustige sfeer thuis. Layla ligt ontspannen in
de armen van haar moeder. Layla is een roze baby met babyacne op haar gezicht. Haar
ogen zien wit. De fontanel is open en het hoofdje is aan de linkerzijde iets afgeplat. Bij
observatie van de mond valt het korte tongriempje op. De tong heeft een hartvorm. Tijdens
het huisbezoek hebben de ouders Layla een flesje met gekolfde melk gegeven. Bij het
observeren van het drinken raakt Layla na 35 ml al overstuur. De ademhalingsfrequentie
stijgt tijdens het drinken en Layla begint te hijgen en te huilen. Layla blijft nog een tijdje huilen
en valt in slaap na ongeveer 35 minuten.
1.3 Gezondheidspatronen van Gordon
Gezondheidsbeleving en instandhouding
Layla is in elf dagen 190 gram afgevallen. Ze kan niet goed drinken aan de borst en uit de
fles. Layla heeft last van buikkrampjes. Layla heeft een voorkeurshouding naar rechts, dit is
ook licht te zien aan de schedel van Layla.
Voedings- en stofwisselingspatroon
,Layla krijgt uitsluitend borstvoeding. Zij heeft moeite met het drinken aan de borst en de fles
vanwege een te kort tongriempje.
Uitscheidingspatroon
Layla heeft gemiddeld drie plasluiers per dag.
Activiteitenpatroon
Layla’s moeder werkt momenteel niet, Layla hoeft niet naar het kinderdagverblijf.
Slaap- en rustpatroon
Layla slaapt vooral ’s nachts slecht door buikkrampjes en moeite met terug in slaapvallen na
de nachtvoeding. Overdag slaapt ze redelijk, maar niet langer dan één uur na de voeding.
Stressverwerkingspatroon
Layla is onrustig na de voedingen, dit kan wijzen op stress. Ouders ervaren ook stress
vanwege slaaptekort en bezorgdheid.
Zie bijlage 1 voor de overige gezondheidspatronen.
1.4 Ernst van de situatie
Bij het lichamelijk onderzoek is te zien dat er sprake is van een kort tongriempje. Drinken
gaat moeilijk. Layla laat de borst snel los en groeit slecht. Ook bij de flesvoeding is er sprake
van een probleem, er komt veel lucht mee naar binnen wat als gevolg geeft dat Layla
buikkrampjes heeft (Jeugd en Gezin Utrecht, z.d.). Een te kort tongriempje wordt een
ankyloglossia genoemd, de tongriem is erg strak of kort. (Becker et al, 2023). Layla heeft een
groot risico op een vocht tekort. Ze drinkt weinig en kan haar mond niet goed om de
tepel/fles houden.
Het hoofdje van Layla is tijdens het huisbezoek opmerkelijk. Layla heeft een afgeplat
hoofdje. Layla heeft een voorkeurshouding naar links. De medische term van een afplatting
van de schedel is een plagiocefalie (Feijen et al., 2009). Het is hierbij van belang om dit snel
te behandelen, want er zitten veel gevolgen aan vast. Denk aan pesten, stigmatisering en
onzekerheid (Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, 2012).
1.5 Hypothetische en differentialen diagnosen.
Op basis van bovenstaande casus over Layla zijn de volgende hypothetische diagnoses
belangrijk, de diagnoses zijn geprioriteerd:
Ineffectieve borstvoeding (Carpenito-Moyet, 2012):
o Layla drinkt weinig, zij heeft moeite met drinken aan de borst. Ze kan
door het verkorte tongriempje de tepel niet vasthouden.
Risico op vocht tekort (Carpenito-Moyet, 2012):
o Layla drinkt weinig, zij krijgt niet genoeg vocht binnen en ze is gewicht
verloren
Verstoorde slaap (Carpenito-Moyet, 2012).
o Layla slaapt na voedingen erg slecht, vooral ’s nachts heeft zij veel last
van buikkrampjes. Hierdoor kunnen vader en moeder ook niet slapen ’s
nachts.
Voorkeurshouding (Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, 2012):
o Layla heeft een voorkeurshouding naar rechts, dit is al licht te zien aan
haar schedel.
De differentiaal diagnosen voor deze casus zijn:
Ankyloglossia: Verkort tongriempje
, Plagiocefalie: Voorkeurshouding afplatting van het hoofd.
1.6 Meetinstrumenten
In de jeugdgezondheidzorg wordt gebruik gemaakt van het Van Wiechenonderzoek. Het van
Wiechenonderzoek wordt gebruikt ter evaluatie van de ontwikkeling van kinderen van nul tot
vier jaar. Het onderzoek richt zich op persoonlijkheid, communicatie, grove motoriek en groei
van het kind. Het vroegtijdig opsporen van ontwikkelingsstoornissen staat centraal
(Meetinstrumenten in de zorg, z.d.). De jeugdarts heeft met vier weken het van Wiechen
onderzoek uitgevoerd op het consultatiebureau. Bij een leeftijd van vier weken zijn de
volgende ontwikkelingspunten belangrijk. Layla haar gedrag is geobserveerd en scoorde
voldoende op alle onderdelen.
Ogen fixeren
Reageert op toespreken
Beweegt armen evenveel
Beweegt benen evenveel
Reacties bij optrekken tot zit
Heft kin even van onderlaag
Blijft hangen bij optillen onder de oksels
Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek, Koninklijke Van Gorcum BV, 2005
Tijdens het intake huisbezoek is Layla gewogen.
Haar gedrag is geobserveerd. Het gewicht van Layla
wordt in een groeidiagram gezet (zie figuur 1). In het
groeidiagram is de groei in kilogram in verhouding
tot de leeftijd te zien. De leeftijd staat in maanden.
Het groeidiagram is overgenomen uit TNO.
De donkergroene lijn is de gemiddelde lijn van
Nederlandse kinderen. Layla zit boven de
gemiddelde lijn. Verder is te zien dat Layla in de
eerste maand is afgevallen, echter heeft zij het lijntje
weer opgepakt.
Figuur 1: Groeidiagram 0-15 maanden: gewicht in kg in
verhouding tot leeftijd in maanden Layla. Overgenomen uit het
elektronisch patiëntendossier 'MLCAS', (TNO, Z.D).