Deze samenvatting bestaat uit de literatuur van het boek Actuele Criminologie van Van Dijk en Huisman, 10e druk. De samenvatting bestaat uit overzichtelijke kopjes en alle benodigde theorieën worden beschreven. Ook de bedenkers van de theorieën worden beschreven, denk aan Cesare Lombroso, Emile D...
,Inhoudsopgave
Week 1: Begrippen en definities......................................................................2
Criminologie................................................................................................................. 2
Aandachtsgebieden bij criminologie............................................................................3
Criminologie: het begin................................................................................................3
Wat is criminologie?..................................................................................................... 3
Relativiteit.................................................................................................................... 3
Week 2: De aard en omvang van criminologie..................................................4
Dark number................................................................................................................ 4
Slachtofferenquête....................................................................................................... 5
Categorieën slachtoffer................................................................................................5
Cijfers vs gevoel........................................................................................................... 5
Week 3: Criminaliteit onderzoeken..................................................................6
Positivisme.................................................................................................................. 6
Verklaringen van crimineel gedrag..............................................................................7
Week 1: Begrippen en definities
Criminologie
= ‘Criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en de
achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de
wijze waarop de overheid en rest van de samenleving daarop reageert’ (Kaiser, 1988).
= reactie is menselijk en gebonden aan emoties.
2
, Als deskundige moeten wij objectief blijven.
Wij moeten kunnen…
Begrijpen, verklaren en voorspellen van… Reacties op criminaliteit:
o Crimineel gedrag Formeel: Strafrecht & Bestuursrecht
o Slachtofferschap Informeel: Eigenrichting & Beveiliging
Onderzoeken van…
o Functies van straffen
o Praktisch van aard wetenschap = het houdt de samenleving veilig!
o Criminologie en veiligheidskundigen
Voorbeelden zijn:
Pedofolie: Robert M.
Moord: Carlos Heuvelmans (Mallorca)
Aandachtsgebieden bij criminologie
Beschrijvende criminologie = de statische verdeling van criminaliteit in tijd en ruimte
Etiologie = oorzaak (biologische & psycologische en economische & sociologische).
Penologie = effectiviteit van formele straffen.
Criminaliteitspreventie = maatregelen om criminaliteit te voorkomen of aan te pakken.
Victimologie = slachtoffer (wanneer is iemand een slachtoffer?).
Niet-commune criminaliteit = internationale misdrijven (oorlogsmisdaden), terrorisme,
georganiseerde misdaad (Taghi, Willem Holleder) oorzaken en bestrijdingswijze wijkt af
van commune delicten
o Commune delicten = diefstal, roof, mishandeling oorzaken en maatregelen vaak
hetzelfde
Criminologie: het begin
Cesare Lombroso (1876): de criminele mens
criminelen worden geboren, niet gemaakt (nature/ nurture)
criminelen zijn te onderscheiden aan de hand van uiterlijke kenmerken = problemen hierbij?
Voorbeelden:
Jeffrey Dahmer
Dennis Rader (aka ‘The BTK-killer’ = Bind, Torture, Kill)
Ted Bundy
Wat is criminologie?
= Gedragingen die door de (inter)nationale wetgevers strafbaar zijn gesteld.
Verboden op morele grond (Mala in se – evil in itself)
Verboden op praktische grond (Mala prohibita – evil because forbidden).
Het is een containerbegrip! Smal of Breed
Relativiteit
De aard van het strafbaar gestelde gedrag, dat wil zeggen wat onder criminaliteit wordt verstaan,
wordt bepaald door de wetgever en dit zal dus van tijd tot tijd en van land tot land verschillen.
(tijd = vroeger en nu) & (plaats = NL en VS).
Criminalisering: invoering van nieuwe wetten waardoor bepaalde gedragingen strafbaar zijn gesteld
(mishandeling tijdens het huwelijk).
Decriminalisering: schrappen van bestaande strafbepalingen van strafbare handelingen
(homohuwelijk).
3
,- Waardoor?
= Door wetenschap die bewijst dat er verandering is, de politiek die akkoord gaat of afwijst en
belang(hebbenden).
Week 2: De aard en omvang van
criminologie
Onderzoek naar de aard en omvang van criminoligie.
= onder andere onderzoek doen naar de aard, omvang, trends en ontwikkelingen.
Wat maakt het lastig?
De definities binnen de criminologie
Indelingen en typeringen (= beschrijvende criminologie!!)
Betrouwbaarheid (bij herhaling nog dezelfde uitkomst?!)
Validariteit
Bronnen:
Statistieken: politie, justitie, rechtspraak, slachtoffers, daders, overig (bedrijven/ instellingen)
Media
Eerdere onderzoeken
Politiecijfers: de voornaamste bron van criminologie
Aangiftes
Meldingen
Proces verbaal
Bekeuringen
Aantal verdachten
Aanhoudingen
Dossiers
= Rapport WODC (Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum)
Geven politiecijfers wel of niet een goede indicatie?
Niet:
Niet alles wordt gemeld
Niet alles wordt geregistreerd door capaciteit of prioriteiten liggen ergens anders
Niet alle delicten hebben een slachtoffer (dronken rijden zonder ongeluk niemand
slachtoffer).
Registratiebereidheid
Aangifte
- Bereidheid
- Slachtofferloze delicten
Registratie vs werkelijke omvang
Belangrijke bron
Delicten:
Hoeveel delicten werden er in 2021 geregistreerd? = 754.000
Hoeveel delicten waren het er naar schatting? = 4.900.000
Dark number
= Dark number is een term die vooral in de criminologie gebruikt wordt om de niet-geregistreerde
criminaliteit aan te duiden. De geregistreerde criminaliteit is de criminaliteit die bekend is in de
criminaliteitsstatistieken, de gegevens die de politie bezit. Dit is slechts een deel van de totale
criminaliteit (Wikipedia, z.d.).
4
,Aangiftebereidheid laag door:
Men weet/meent niet slachtoffer te zijn
Men neemt de dader in bescherming
Angst voor represailles
Men schaamt zich om aangifte te doen, hernieuwd slachtofferschap
Schuldgevoelens, men heeft het laten gebeuren
Geen vertrouwen in de politie
Weigering politie om aangifte op te nemen
Imagoschade (voornamelijk bedrijven of bekende mensen)
Onthulling zwakke plekken in organisatie
Onthulling onkunde management
Slachtoffer zelf crimineel
‘Kleine’ delicten
Oplossingen?
Meldingen laagdrempeliger maken
Straffen ook uitvoeren en niet alleen benoemen
Anonimiteit garanderen
Daderenquête
= Aan mensen wordt gevraagd of zij bepaalde misdrijven hebben gepleegd. Dit geeft inzicht in de
slachtofferloze criminaliteit maar de er is een drempel om eerlijk te antwoorden.
Representatief
Sociale wenselijkheid
Geheugen
Verwarring
= dit soort enquetes goed voor in kaart brengen criminelen die leeftijd 12- hebben.
Slachtofferenquête
= Zoveel mogelijk mensen vragen of ze in een bepaalde tijdsperiode slachtoffer zijn geweest van een
misdrijf. Het voordeel is dat dit inzicht geeft in de niet-geregistreerde criminaliteit waar mensen geen
aangifte voor doen.
Representatief
Verzwijging/ schaamte
Geheugen
Slachtofferloos
Dader- en slachtofferenquêtes gaan naar de bevolking! De dader en/of slachtoffer zijn onbekend.
Er wordt aan burgers gevraagd of zij wel eens … in de afgelopen jaren… meegemaakt…
Cijfers vs gevoel
= mensen beleven de omvang en het effect van criminaliteit op hun eigen manier.
5
, Subjectieve vs objectieve veiligheid
Gevoel vs cijfers
Gecalculeerde impact vs emotionele schade
Subjectiviteit is ook interessant voor criminologen!
Week 3: Criminaliteit onderzoeken
Thomas van Aquino (1225 – 1274)
Middeleeuwen
‘Plan’ Wet van God
Zonde
Gruwelijke straffen (vierendelen)
Thomas Hobbes (1588 – 1678)
Niet de Wet van God, maar ieder voor zich, ondanks schade aan anderen.
Armen vinden dat zij mogen stelen van anderen om ‘rijk’ te worden.
Niemand is veilig
Homo homini lupus est = ‘de mens is voor andere mensen een wolf’
Sociaal contract: bescherming door superieure macht de staat.
Centraal contract ondertekend = akkoord met de straf!
De staat mag geweld toepassen om de straf te verdedigen.
Cesare Beccaria (1738 – 1794)
Cesare Beccaria had een droom: een rationeel ingericht strafrecht zorgt ervoor dat burgers zich
onthouden van schadelijk gedrag en dat de staat zo veel mogelijk geluk voor zo veel mogelijk mensen
voortbrengt. Via duidelijke wetten en proportionele straffen zou deze droom kunnen worden
verwezenlijkt.
Verlichting, klassieke school
Belangrijke hervormer van het strafrecht!
Contract tussen de machthebber (de staat) en burgers
Proportioneel (straf in verhouding tot daad)
Legitiem (moet legitiem vastgelegd worden)
Nullum crimen, nulla poena sin lege = delicten niet strafbaar zonder de wet
Positivisme
‘De enige wijze waarop we kennis kunnen vergaren is die van de (emperische) wetenschap’.
19e eeuw: ontwikkelingen in de wetenschap. Men dacht dat menselijk gedrag met de methoden
van de natuurwetenschap bestudeerd kon en moest worden. Postief: bestudering van meetbare
feiten.
Adolphe Quetelet (1796 – 1874)
Gebruik van statistische methode (gemeenteonderzoeken)
Franse milieuschool
‘Je krijgt de criminaliteit die je verdiend’
Cesare Lombroso (1835 – 1909)
Grondlegger van de criminologie door als eerste nauwkeurige metingen te verrichten
waardoor hij crimineel gedrag zou kunnen verklaren
Antropologie = studie van de mens
Italiaanse of positivistische school
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PJR. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
