Deze samenvatting is gemaakt in het academiejaar en bevat alle belangrijk info van de cursus, powerpoints en uitleg die de docent gegeven heeft tijdens de lessen. Met mijn samenvatting behaalde ik een 18/20.
Samenvatting: Cultuur- en levensbeschouwing
Deel 1: Geloof versus cultuur?
1. Onwetendheid over levensbeschouwing is het misschien het grootste gevaar voor onze MS
Mark Elchardus (Vlaamse denker + prof VUB) doet om de 5 jaar onderzoek over de verschillende
levensaspecten, waaronder het religieuze aspect bij jongeren (25-5) in Vlaanderen.
Onderzoek:
- 41% niet religieus: geloven niet in een mens overstijgende kracht
- 27% wel religieus
o 59% katholiek: we worden dus nog steeds niet door moslims overspoeld
o 24% moslim
o 10 ander
o 7% protestant
- 22% weet het nog niet
Jongvolwassenen moslims:
- Rooskleurige toekomst groep (= jongvolwassenen moslims)
o Zien zichzelf groeien in onze maatschappij omdat contrast met hun ouders groter is
o Hebben moeten vechten voor plaats in maatschappij in tegenstelling met niet religieuze
mensen die hier langer wonen
o Vooral voor meisjes grotere vooruitgang
- Doelen bij jongeren blijven hetzelfde (= droombeeld)
o Goede job, genoeg geld verdienen, zich thuis voelen in hun job
o Zelfde soort gezin, auto
DUS: levensbeschouwing of migratie achtergrond heeft geen invloed op het droombeeld van deze
jongeren.
Onwetendheid:
- Martha Nussbaum (hoogleraar recht en ethiek aan universiteit van Chicago)
- We leven in tijden van angst:
o Angst om overwonnen te worden door moslims, terreur
o Angst voor alles wat vreemd is (= bixofobie)
- Angst wordt in Amerika omschreven als de as van goed en kwaad (vormt bedreiging voor eigen
land) “Wij Amerikanen krijgen vaak te horen dat angst iets is dat buiten ons staat”.
o Mensen vinden het geruststellend om zichzelf verwikkeld te zien in een titanische ‘botsing
der beschaving’ → waarin goede democratische landen (= goede, bekende) het opnemen
tegen zogeheten slechte godsdiensten en culturen uit andere delen van de wereld (=
slechte, iets dat buiten ons staat).
o Klassieke epische verhalen zijn verwerkt tot populaire tv-series waarin beschrijving van
goed en slechte personages terugkomen.
Helden worden van alle negatieve punten ontdaan.
Schurken worden van alle positieve punten ontdaan.
→ Proberen problemen van goede personage (Amerikanen) op te lossen door de dood van
de schurken: islam.
1
, → Haar theorie komt verder vanuit het zwart/wit zijn, hokjes denken (= polariseren).
Inbreng van Bush in deze theorie (= Amerikaanse president)
o Slechte personages werd in verband gebracht met de hedendaagse Islamitische dreiging. Alle
moslims zijn slecht (zwart-denken).
o Gevolg: oorlog gestart in het Midden Oosten, die eigenlijk meer economische, dan
levensbeschouwelijke, redenen (olie) had.
o Ook het wegkappen van het regenwoud werd door hem gepromoot, we hadden het
volgens hem niet nodig voor zuurstof foute info doorgegeven.
DUS: deze oorlog is kunnen starten door de onwetendheid van de Amerikanen + foute informatie. Deze
angst heeft haar ertoe gebracht 5 opdrachten te voorzien om te werken aan een rechtvaardige
samenleving.
Deze 5 opdrachten in tijden van angst: zijn de basis van de cursus.
1. Informatie:
a. Veel fake news, veel gebrek aan juiste info men spreekt veel uit eigen ervaring, maar
we mogen deze ervaringen niet veralgemenen!!
b. Info op een juiste manier kunnen terugvinden.
c. Juiste info vinden:
i. Archieven opzoeken
ii. Onderwijs is de beste manier om objectieve info te verkrijgen.
Correcte info is essentieel.
2. Principiële consistentie = vanuit het principe moet men altijd consequent zijn + hetzelfde opleggen:
ongeacht achtergrond.
a. Weinig westerse bezitten dit. Vb.: winterkledij dragen is oké, maar je bedekken voor je
geloof is een probleem?
3. Verbeelding = we zijn niet in staat altijd alles te kennen.
a. Orthopraxie = alles wat je ziet aan de buitenkant.
i. Observatie is nodig.
b. Orthodoxie = de binnenkant, de reden waarom mensen sommige zaken doen vb.: rituelen.
i. Als vreemde zullen we de orthodoxie nooit volledig kunnen vatten verbeelding
nodig: hierdoor zijn we instaat ons in anderen te verplaatsen om zo te zien wat wel
en niet werkt én waarom mensen bepaalde zaken doen.
Vb.: klaagvrouwen bij een begrafenis:
c. Orthopraxie: kunnen observeren, zien dat de vrouw overdreven aan het huilen is.
d. Orthodoxie: waarom het belangrijk/ een meerwaarde is kunnen we niet kennen.
4. Teamwork: als team samenwerken op de 3 vorige opdrachten te volbrengen de tijden van angst
om te zetten in een rechtvaardige samenleving
a. Als team de juiste info verzamelen + mensen over dezelfde kam scheren + als team
verbeelding hebben en ons kunnen inleven in anderen.
5. Hoop: dat het beter wordt, verandering komt.
a. Dit moet maatschappelijk gedragen worden
b. Dit is de uitdaging voor politici want die spelen in op angst
2
, c. Angst wordt vaak gecultiveerd
Levensbeschouwing en cultuur hebben invloed op elkaar:
Levensbeschouwing = hoe bepaalde mensen kijken naar het leven én de manier waarop dit opgelegd
wordt aan andere (psychologisch, bv de as van goed en kwaad) gaan altijd invloed hebben op onze cultuur.
Doel religie en kunst: de cultivering van een gevoel van gemeenschap/ verbondenheid-met
natuur + de dierenwereld + onze medemens.
Het dagelijks leven en kunst werd beïnvloed door de heersende levensbeschouwing
- Aardappel: het duurde 300 jaar alvorens men dit begon te eten. Pas toen de hongersnood zo groot
was, ging men het telen en at men aardappelen. Hoe komt dat?
o De onwetendheid: het was het 1ste product dat onder de grond groeide. Het werd
geassocieerd met de duivel want die woonde onder de grond (dus eten van de duivel).
- Varken:
o Het is 1 v/d onreinste dier voor verschillende religies, omdat:
Het in de modder rolt + eigen uitwerpselen eet + geen herkauwer is.
o In Kanaan werden varkensbotten teruggevonden wat erop wees dat men vroeger
varkensvlees at Israëlieten wilde zich hier tegen af zetten:
Bij opgravingen 5000 jaar oude varkensbotten gevonden die erop wijzen dat het
ook als offerdier werd gebruikt + heilig werd beschouwd.
o Mogelijk distantieerde de Joodse wetgevers zich zo sterk van het varken uit protest tegen
de Kanaanse religie.
Orthopraxie: andere religie: wij eten geen varkensvlees.
Orthodoxie: hoe verklaren?: zeggen dat het onrein is.
- Adam en Eva:
o Hebben als eerst in het aards paradijs een appel gegeten uit de boom van kennis van goed
en kwaad. Vanaf je goed en kwaad gaat toe eigenen en als mens gaat zeggen: “ik ben in
staat om te zeggen wat goed en kwaad is” dan volgt er een probleem.
o Adam en Eva vonden hun waarden en normen beter dan die van anderen Daarom zijn ze
uit het paradijs verdreven.
DUS: Wij mogen niet zomaar beslissen welke waarden en normen er beter zijn, hiervoor is kennis
nodig.
- Bush:
o Denkt te weten welk waarde pakket goed/ beter is dan anderen (zoals adam en eva).
Amerikaanse christen is beter dan de islam.
o Hij rechtvaardigt zich door het Midden Oosten aan te vallen: de populaire goede
Amerikanen gaan de schurken (islam) aanvallen.
o Onze angst wordt door zo’n machthebbers als Bush gevoed. Presidenten voeden onze
onwetendheid en geven ons zo een verkeerd wereldbeeld.
o Maar 6 van de 291 terroristische aanslagen in Europa waren religieus geïnspireerd
meeste kwamen vanuit een sociaal of economische doeleind.
- Kunst: cultuurproduct
o Doel: mens- en wereldbeelden overbrengen.
3
, o In de Renaissance konden veel mensen niet lezen en elke schilder mocht zich pas schilder
noemen als hij een annunciatie had geschilderd.
Kunstenaars moesten dit overbrengen aan de mensen via een schilderij zien.
- Annuciatie = Maria-boodschap = de engel Gabriel verteld Marie dat ze zwanger is van jezus (de
Messias van het Christendom).
o In de bijbel zijn er een 15-tal verzen waarin Marie 5 verschillende emoties doormaakt:
Verwarring o Overdenking o Afvraging
Onderwerping o Verdienste
o Afhankelijk van welk gevoel de opdrachtgever wou doorgeven aan het publiek moest Maria op
een andere manier worden afgebeeld.
o Filipino Lippi, Botticelli, Fra Angelico en Leonardo Da Vinci drukte respectievelijke
verwarring uit. Ze drukte te veel verwarring, onderwerping en een combinatie v/d 2 uit.
Kunst om een visie door te geven:
Kunstenaar: Beeld: Emotie: Boodschap:
Filippino Maria: voorovergebogen, rechterhand Verwarring ‘Je mag verward zijn’
Lippi omlaag, linkerhand omhoog naast haar
hoofd.
Engel heeft een tak met lelies vast
(maagdelijkheid, puurheid)
- Aantal lelies dat open staat heeft ook
een bepaalde betekenis in verband
met de maagdelijkheid en het
behouden ervan.
Botticelli Maria: rechterhand maakt zelfde beweging Verwarring ‘Binnen ons geloof mag je
als linkerhand bij Lippi ze hadden dezelfde verward zijn’.
emotie. Zo wist het publiek dat ze
ook verward mogen zijn.
Het wordt via een
cultuurproduct
overgedragen.
Fra Angelico Maria: handen over elkaar op buik en beetje Onderwerpin ‘Onderwerp aan uw geloof’.
voorovergebogen. g
Saint Marco klooster in Ferenze: hangt boven
de trap richting de slaapzalen. Monniken
werden elke dag voor het slapengaan
geconfronteerd met dit schilderij je moet
je onderwerpen aan je geloof.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manonvde2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €25,49. Je zit daarna nergens aan vast.
