Dit is een samenvatting van de historische context China uit het boek Feniks Geschiedenis 4/5/6 VWO. Het betreft de geschiedenis van China van 1842 t/m 2001. De dikgedrukte woorden zijn begrippen die bij de methode horen. Met deze samenvatting heb je de lange teksten uit het boek nu beknopt op pap...
Qing-dynastie
Deze keizerlijke familie worden ook wel Mantsjoes genoemd. Gezag was gebaseerd op het
confucianisme -> de keizer was door de Hemel aangewezen, men moest eerbied en
respect hebben voor die hiërarchie. Focus ligt op harmonie en orde. Ambtenaren
(mandarijnen) hielpen de keizer. Mandarijnen zijn een bevoorrechte klasse -> moeilijke
opleiding. Grootste deel van China was boer zonder rechten die veel belasting betaalde.
Toch verzwakte de Qing-dynastie door economische en politieke problemen. Er was veel
corruptie. Naast deze interne onrust was het modern imperialisme ook een gevaar voor
de keizer.
China en het modern imperialisme
Westerse landen wilde grondstoffen, afzetgebieden en hun macht en status vergroten. Zo
ook in China, hoewel in het begin de keizer die landen beperkte om te handelen met
China (alleen in Kanton). China toonde geen interesse in westerse spullen, kwam door het
sterke Chinese superioriteitsgevoel -> sinocentrisme. Toch vonden de Britten een middel
om op die Chinese markt te komen -> opium. Enorm veel Chinezen werden verslaafd, er
kwam een opiumverbod maar toch kochtten enorm veel Chinezen het. Veel winst voor GB
(zilver). De samenleving in China was ontwricht door al die verslavingen en de keizer
zorgde dat enorm veel opium vernietigd werd. GB stuurde oorlogsschepen waartegen
China niet opgewassen was -> Eerste Opiumoorlog.
Ongelijke Verdragen
Britten wonnen en verplichtte China veel schadevergoeding ook moestten vijf havens
open voor Britse handelaren en werd Hongkong een kolonie. Dit was het Verdrag van
Nanking (1842) en een van de eerste Ongelijke Verdragen. Na GB probeerde andere
landen hetzelfde in China. Zo zag Rusland Mantsjoerije als deel van haar invloedssfeer.
Steeds meer gebieden overnomen door het westen. Extraterritorialiteit -> buitenlanders
in China vielen niet onder Chinese rechtspraak maar onder die van het eigen land. Chinese
schippers en ambachtslieden verloren inkomsten, er kwam een opstand tegen de Britse
eisen -> Tweede Opiumoorlog. China werd weer een vernederend verdrag opgelegd.
Buitenlanders kregen in heel China bewegingsvrijheid. Ook spanning en oorlog tussen
China en Japan want Japan wilde Korea innemen, China zag Koreo als hun invloedssfeer.
Japanse vloot was veel beter dan de Chinese. Japan eiste vergoedingen, invloed in Korea
en Japanse industrie op Chinees gebied.
Opstanden
Veel overheidstaken waren door het westen overgenomen en de keizer verloor alle macht.
Er kwam meer binnenlands verzet tegen de keizer en ook tegen de invloed van het
buitenland. Twee grote opstanden:
1) Taipingopstand -> Hong, een charismatische man, had veel ontevreden boeren
achter zich. Hong wilde een revolutie en inspireerde deelnemers met elementen
uit het christendom, confucianisme en nationalisme.
2) Nianopstand -> Er waren veel overstromingen in noord China die zorgden voor
problemen en de overheid deed niks. Boeren kwamen massaal in opstand en er
waren gewapende acties tegen ambtenaren en grootgrondbezitters.
Met buitenlandse steun werden de acties neergeslagen. Alles was verwoest en veel
mensen waren dood. China realiseerde dat ze modernisering moesten doorvoeren, Japan
, was de inspiratie, zij volgden het westen op en had daardoor veel macht in Azië. De
Zelfversterkingsbeweging kwam voor militaire en technische modernisering -> mijnen,
fabrieken, wapenindustrie, marine, spoorwegen, telegrafie etc.
Bokseropstand
Keizer voerde wat moderniseringen door. Toch waren er conservatieve tegenstanders zoals
Cixi de keizerin-weduwe. Zij nam de macht over en draaide hervormingen terug. De
Boksers kwamen, een rebellenvereniging. Ze dachten dat ze bovennatuurlijk waren en
vochten met westen, het verval van de staat was hun schuld geweest. Ze vernielden
enorm veel terwijl Cixi dit steunde -> geen aandacht op falende keizerssituatie. In Beijing
werd een Duitse gezant vermoord waarna alle westerse landen samenkwamen om de
Boksers te verslaan. Er kwam een nieuw Ongelijk Verdrag -> herstelbetalingen en westen
mocht permanend troepen in China vestigen.
Revolutie
Macht van Qing-dynastie nog verder verzwakt, onvrede was op een hoogtepunt. Om de
keizerlijke positie te beschermen toch hervormingen doorgevoerd -> examenstelsel
afgeschaft en meer inspraak. Dit hielp niet, Cixi ging dood en keizer Puyi kwam op de
troon. Door deze instabiliteit veel revolutionaire ideeën. Nieuwe nationalistische beweging
onder Sun Yat-sen die democratie belangrijk vond. Zijn opstand mislukte en hij werd
verbannen. Er was weer nieuwe onrust en generaal Yuan Shikai nam de leiding. Qing
dynnastie viel en Shikai werd president van Republiek China.
Paragraaf 2 - Nationalisten en communisten strijden om de macht
Republiek China
Er kwamen verkiezingen en nationalisten (Sun Yat-Sen) wonnen. Sun Yat-Sen stelde een
programma op met Drie Volksbeginselen:
1) Nationalisme voor het terugdringen van buitenlandse invloeden
2) Bevolking invloed via verkiezingen en China democratischer
3) Welvaart voor iedereen bevorderen, met name door industrialisatie maar alleen als
iedereen hier evenveel van zou profiteren
Toch ging Shikai China leiden, hij ging dood en Sun Yat-Sen kreeg leiding over een
nationalistische regering. China viel verder uiteen, warlods probeerden met eigen legers
hun macht te vergoten.
Kwomintang en CCP
China ook betrokken bij WW1, Duitsland had gebieden in China en dus verklaarde China
de oorlog. Als ze zouden winnen zou Duitsland zich terugtrekken dacht China. Maar in het
Verdrag van Versailles kreeg Japan die gebieden. Dit zorgde voor verontwaardiging en de
verdere ontwikkeling van politieke groepen. Studenten trokken door Beijing om te
protesteren tegen dit verdrag, hieruit ontstond de 4 Meibeweging. Oproepen tot boycot
Japan, nationalisme en modernisering. CCP nam dit over, was opgericht door Chen Duxei.
Belangrijk persoon binnen CCP was Mao Zedong. Bestudeerde het communisme ->
revolutie door arbeiders. Kon niet in China want daar was weinig industrie, dus door de
boeren. Massacampagnes om hen kennis te laten maken met communisme. Marxisme
denkt 1 revolutie, Mao denkt juist meerdere -> verschil en daarom wordt ideologie CCP ook
wel maoïsme genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper db6. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,16. Je zit daarna nergens aan vast.
