Inhoudsopgave
Week 1 – Introductie van het materiële strafrecht en de structuur van het strafbare feit.................................3
Hoorcollege...........................................................................................................................................................3
Wat is strafrecht?..............................................................................................................................................3
Deelgebieden van het strafrecht......................................................................................................................4
Bronnen van het strafrecht...............................................................................................................................4
Commuun en bijzonder strafrecht....................................................................................................................4
Mogelijke tentamenvraag.................................................................................................................................4
De vier voorwaarden voor strafbaarheid.........................................................................................................4
Enkele voorbeelden..........................................................................................................................................6
Delictsomschrijving...........................................................................................................................................6
Werkgroep............................................................................................................................................................7
Week 2 – Algemene leerstukken van strafrechtelijke aansprakelijkheid: opzet en culpa................................11
Hoorcollege.........................................................................................................................................................11
Schuldstrafrecht..............................................................................................................................................11
Vormen van schuld.........................................................................................................................................12
Arrest Bumperkleven......................................................................................................................................15
Werkgroep..........................................................................................................................................................17
Week 3 – Uitbreiding en inperking van strafrechtelijke aansprakelijkheid.....................................................22
Hoorcollege.........................................................................................................................................................22
Uitbreiding van strafrechtelijke aansprakelijkheid.........................................................................................22
Deelneming.....................................................................................................................................................22
Algemene uitgangspunten van deelneming...................................................................................................23
Medeplegen....................................................................................................................................................23
Medeplegen en medeplichtigheid..................................................................................................................24
Poging en voorbereiding.................................................................................................................................24
Ondeugdelijke poging.....................................................................................................................................25
Voorbereidingshandelingen...........................................................................................................................25
Werkgroep..........................................................................................................................................................26
Week 4 – Het voorbereidend onderzoek....................................................................................................... 31
Hoorcollege.........................................................................................................................................................31
Formeel strafrecht..........................................................................................................................................31
Rechtsbescherming........................................................................................................................................31
Beginsel van behoorlijke procesorde.............................................................................................................32
Actoren van het strafprocesrecht...................................................................................................................33
Fasen van het strafproces...............................................................................................................................34
Dwangmiddelen en opsporingsbevoegdheden..............................................................................................35
Onderzoek......................................................................................................................................................36
Werkgroep..........................................................................................................................................................37
Week 5 – Vervolging en onderzoek ter terechtzitting....................................................................................43
Hoorcollege.........................................................................................................................................................43
Vervolging.......................................................................................................................................................43
Opportuniteitsbeginsel...................................................................................................................................43
Vervolgingsbeletselen.....................................................................................................................................44
, Daden van vervolging.....................................................................................................................................44
Strafbeschikking..............................................................................................................................................44
Dagvaarding....................................................................................................................................................44
Tenlastelegging...............................................................................................................................................45
Van dagvaarding tot zitting.............................................................................................................................45
Onderzoek ter terechtzitting..........................................................................................................................45
Na het onderzoek ter terechtzitting...............................................................................................................46
Werkgroep..........................................................................................................................................................47
Week 6 – Het beslissingsmodel van 348/350 Sv............................................................................................ 52
Hoorcollege.........................................................................................................................................................52
Uitgangspunten..............................................................................................................................................52
Beslissingsmodel van 348/350 Sv...................................................................................................................52
Formele vraag 1: geldigheid van de dagvaarding...........................................................................................53
Formele vraag 2: bevoegdheid van de rechtbank..........................................................................................54
Formele vraag 3: ontvankelijkheid van de OvJ...............................................................................................54
Formele vraag 4: redenen om de vervolging te schorsen..............................................................................54
Materiele vragen – materieel recht................................................................................................................54
Materiële vraag 1: bewijzen...........................................................................................................................54
Materiële vraag 2: kwalificeren......................................................................................................................56
Materiële vraag 3: is verdachte strafbaar?.....................................................................................................56
Bijzondere gevallen.........................................................................................................................................56
In schema........................................................................................................................................................57
Materiële vraag 4: straf/maatregel................................................................................................................57
Werkgroep..........................................................................................................................................................58
Week 7 – sanctierecht.................................................................................................................................. 65
Hoorcollege.........................................................................................................................................................65
Sanctionering..................................................................................................................................................65
Nederlands sanctiestelsel...............................................................................................................................65
Straffen (Eerste Boek, Titel II).........................................................................................................................65
Gevangenisstraf..............................................................................................................................................66
Taakstraf..........................................................................................................................................................67
Geldboete.......................................................................................................................................................67
Bijkomende straffen........................................................................................................................................67
Maatregelen (Eerste Boek, Titel IIa)...............................................................................................................68
Eerste Afdeling: financiële maatregelen.........................................................................................................68
Tweede Afdeling.............................................................................................................................................68
Derde Afdeling................................................................................................................................................68
Vierde Afdeling...............................................................................................................................................68
Opleggen van sancties....................................................................................................................................69
Wettelijk kader................................................................................................................................................69
Uitgangspunten van de rechter......................................................................................................................69
Tenuitvoerlegging...........................................................................................................................................69
Werkgroep..........................................................................................................................................................71
2
,Week 1 – Introductie van het materiële strafrecht
en de structuur van het strafbare feit
Te bestuderen literatuur:
Literatuur:
o M.J. Kronenberg & B. de Wilde, Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht,
Deventer: Kluwer 2022, hfst. 1, hfst. 2, hfst. 15 en hfst. 16.
o F.A.J. Koopmans, Het beslissingsmodel van 348/350 Sv (bewerkt door F.W. Bleichrodt,
J.H.J. Verbaan & R.J. Verbeek), Deventer: Kluwer 2022, par. 3.1.
Jurisprudentie:
o HR 14 februari 1916, NJ 1916/681 (Melk en water).
o HR 20 februari 1933, NJ 1933/918 (Veearts).
Hoorcollege
Wat is strafrecht?
Strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben begaan en
kan op verschillende manieren worden bestudeerd:
Vanuit de criminologie. Het strafrecht wordt dan op een andere manier bekeken. Zo wordt er
gekeken wie slachtoffer kan worden van een strafbaar feit, waarom men een strafbaar feit
pleegt (wie is de dader?), wat de beste manier is om daders te bestraffen (wat is de beste
sanctie?), hoe de overheid precies georganiseerd is en hoe de politieambtenaren werken.
Vanuit het recht. Dus vanuit het perspectief van juristen.
Vanuit het perspectief van de democratische rechtsstaat. We zien dan meestal Vrouwe
Justitia afgebeeld, met zwaard, weegschaal en soms een blinddoek.
o Het zwaard staat voor het geweldsmonopolie van de overheid: de overheid is de
enige die (onder bepaalde voorwaarden) geweld mag gebruiken.
o De weegschaal staat voor het strafproces: het afwegen van verschillende belangen
om op die manier de macht van de overheid te controleren, bijvoorbeeld door te
eisen dat er sprake moet zijn van een eerlijk proces. Het recht op een eerlijk proces
geldt zowel voor het slachtoffer als voor de dader.
Het idee van een democratische rechtsstaat is dat de overheid haar macht mag gebruiken wanneer
dat een juridische basis heeft. Vrouwe Justitia is een verpersoonlijking hiervan; in het strafrecht is
men constant op zoek naar balans. Tot hoever mag de overheid gaan om een strafbaar feit te
bestraffen? Een rechtsstaat is een type staat waarin de staat ook zelf aan haar eigen wetgeving is
gebonden, maar waarbij de wetgeving wel een democratische basis heeft. Op basis van een gekozen
wetgever komt het strafrecht tot stand. Dat geldt zowel voor strafbare feiten als voor de
strafprocedure.
Ten aanzien van het strafrecht kun je twee dingen zeggen:
Het strafrecht normeert ons gedrag door het uitvaardigen van wetten met strafbare feiten.
Het strafrecht regelt wat wij als burgers wel en niet mogen. Daarnaast normeert het
strafrecht het gedrag van de overheid, zo mag de politie (een overheidsambtenaar) niet
zomaar iedereen aanhouden.
Tegelijkertijd wordt het strafrecht ook zelf genormeerd. Het EHRM bewaakt de juiste
toepassing van de Europese Rechten van de Mens. Denk aan het recht van een eerlijk proces.
Een recht dat hieruit voortvloeit is het recht om getuigen die tegen de verdachte getuigen te
ondervragen. In Nederland was dit geruime tijd geen vanzelfsprekend recht. Het EHRM heeft
3
, gesteld dat, vanuit het perspectief van een eerlijk proces, de verdachte de getuigen ook zou
moeten kunnen ondervragen. De Nederlandse wetgeving moest worden aangepast. Op deze
manier wordt bescherming geboden aan zowel verdachten als slachtoffers.
Deelgebieden van het strafrecht
Het strafrecht bestaat uit een drietal deelgebieden:
Materieel strafrecht, gaat over alle strafbare feiten en de regels rondom aansprakelijkheid.
Strafprocesrecht/formeel strafrecht, gaat over procedures en bevoegdheden (bevoegdheden
om onderzoek te doen en bevoegdheden om naar aanleiding van het onderzoek beslissingen
te nemen).
Strafrechtelijk sanctierecht, gaat over strafrechtelijke sancties en hoe deze ten uitvoer
moeten worden gelegd.
Bronnen van het strafrecht
Het strafrecht kent de volgende bronnen:
Verdragen, denk aan verdragen van de VN, verdragen van de Raad van Europa etc.;
EU-recht, denk aan richtlijnen en verordeningen;
Wetgeving, op nationaal en lokaal niveau;
Rechtspraak, op nationaal en internationaal niveau.
Commuun en bijzonder strafrecht
Het commuun strafrecht is vooral te vinden in het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van
Strafvordering. Het is een verzamelnaam voor alle misdrijven en overtredingen uit het Wetboek van
Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering – dit zijn als het ware centrale wetten.
- Het Wetboek van Strafrecht is als volgt opgebouwd:
o Eerste Boek: Algemene bepalingen;
o Tweede Boek: Misdrijven;
o Derde Boek: Overtredingen.
Het bijzonder strafrecht is al het strafrecht buiten de wetboeken, dit geldt zowel voor het strafrecht
als voor de strafvordering. Denk aan de Opiumwet, de Wegenverkeerswet en Algemeen Plaatselijke
Verordeningen voor strafbepalingen vanuit de gemeente.
Mogelijke tentamenvraag
Een mogelijke tentamenvraag zou als volgt kunnen luiden:
Om de overlast van meeuwen verder te bestrijden besluit de gemeente Leiden aan de Algemene
Plaatselijke Verordening een strafbaarstelling toe te voegen die het voeden van meeuwen verbiedt.
Overreding van deze strafbaarstelling wordt gestraft met een geldboete van de eerste categorie.
Welke stelling m.b.t. deze strafbaarstelling is juist?
a) Deze strafbaarstelling behoort tot het commune strafrecht.
b) Deze strafbaarstelling behoort tot het bijzonder strafrecht.
c) Deze strafbaarstelling behoort tot het strafprocesrecht.
d) Deze strafbaarstelling behoort tot het strafrechtelijk sanctierecht.
Antwoordmogelijkheid b) is het juiste antwoord, omdat een APV onder het bijzonder strafrecht valt.
De vier voorwaarden voor strafbaarheid
Een gedraging is pas strafbaar als deze aan vier voorwaarden voldoet:
1. Een menselijke gedraging;
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentuniversiteitleiden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.
