Voor het vak Negentiende-eeuwse roman moet een werkstuk geschreven worden over de gevolgen van adaptatie, de volgen van het bewerken van een verhaal tot een toneelstuk, een opera, een film of herschrijving. Dit werkstuk beschrijft de gevolgen van de adaptatie van het korte verhaal van J.L. Long tot...
Eindopdracht
Faculteit C en R / Cultuurwetenschappen
CM 0203
De negentiende-eeuwse roman
Adaptaties van J.L Long’s Madame Butterfl y tot
toneelstuk en opera.
Voorletters en achternaam:
Studentnummer:
Begeleider(s):
Inleverdatum: 30 juni 2024
,Op 24 maart 2024 verzorgde het Royal Opera House Covent Garden, Londen een live
uitzending van een voorstelling van Giacomo’s Puccini’s Madama Butterfly die in
bioscopen over heel de wereld te volgen was. Deze opera is gebaseerd op het verhaal
Madame Butterfly van John Luther Long (1898), dat werd bewerkt tot een toneelstuk
Madame Butterfly door David Belasco (1900). Long heeft zeer geleund op het boek
Madame Chrysanthème van Pierre Loti (pseudoniem van Julien Viaud) uit 1887.1 Toen
Puccini in Londen was voor de repetities van Tosca bezocht hij een voorstelling van
Belasco’s toneelstuk dat hem inspireerde tot de opera Madama Butterfly waarvoor het
schrijversduo Giocosa en Illica het libretto schreef (1904). Deze reeks van drie werken
vertegenwoordigen adaptaties in een transmedialisering; van kort verhaal, via
toneelstuk naar opera waarbij telkens specifieke vormen van adaptatie zich voordoen.
Van gelezen, via gesproken, naar gezongen tekst. De adaptaties leveren
interpretatieverschillen op voor wat betreft de karakterisering van de twee hoofdrollen
en hun onderlinge verhouding (Pinkerton en Butterfly2) en voor wat betreft de
verhouding tussen Westerse en niet-Westere culturen (Verenigde Staten en Japan).
Ook het feit dat het twee Amerikaanse schrijvers en een Italiaanse operacomponist
betreft, laat verschillen in opvattingen binnen de Westerse cultuur zien.
De constante factor in de drie werken is de imperialistische, racistische
houding van de Westerse actoren tegenover de Japanse karakters en cultuur. Long
krijgt daarbij het voordeel van de twijfel omdat hij de bedoeling had om de Aziatische
vrouwenhandel aan de kaak te stellen. Longs Pinkerton is een onaangename,
hedonistische man die een Aziatisch vrouw uitbuit door een schijnhuwelijk met haar
aan te gaan en haar te bezwangeren. Uiteindelijk komt Butterfly redelijk ongeschonden
er weer bovenop en hervat zij haar leven met haar kind. Belasco volgt Long in grote
lijnen maar introduceert aan het einde van zijn eenakter de zelfmoord van Butterfly om
het dramatisch effect te verhogen. Butterfly verliest haar kind en haar leven als gevolg
van haar schijnhuwelijk met Pinkerton. In Belasco’s toneelstuk is Pinkerton vrijwel
afwezig omdat het toneelstuk de nadruk legt op de tragiek van Butterfly als slachtoffer
van Pinkertons dubbelzinnigheid. Puccini’s opera is een liefdestragedie gevormd uit
Longs verhaal en Belasco’s toneelstuk. Zijn poëtisch taalgebruik slijpt de scherp
kantjes weg en wordt ondersteund door overweldigende muziek die de emoties van de
1
Een autobiografisch reisverhaal met een duidelijke voyeuristische, seksuele ondertoon. In tegenstelling tot
wat Long beweerde is zijn verhaal zeer schatplichtig aan Loti’s reisverhaal.
2
In de Japanse transliteratie wordt de naam geschreven als Cho Cho met een liggend streepje boven de ‘o’. San
is een algemeen honoratief dat mevrouw/meneer betekent en met hoofd-en met kleine letter wordt
aangetroffen. In de Italiaanse transliteratie wordt de naam geschreven als Cio Cio met de toevoeging van san al
dan niet in hoofdletters. Dit leidt tot zoveel varianten dat omwille van de eenvoud is gekozen voor de naam
Butterfly.
1
, karakters benadrukt. In Puccinis’ opera komt Pinkertons verraad van Butterfly’s liefde
voor hem en voor haar kind tot een emotionele en muzikale climax. Puccini ‘s opera
heeft een vrijmoediger omgang met seksualiteit en hij gebruikt de opera om de
Amerikaanse handelsgeest te bekritiseren.
De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: Op welke manier komen interpretatie
verschillen tot uitdrukking in de adaptaties van Longs verhaal Madame Butterfly tot
toneelstuk en opera door Belasco respectievelijk Puccini?
Deelvraag 1) Hoe verandert het perspectief op de rol van Butterfly?
Deelvraag 2) Hoe verandert het perspectief op de rol van Pinkerton?
Deelvraag 3) Hoe verandert het perspectief op Japan vanuit een Westers perspectief?
Deelvraag 4) Hoe verandert de appreciatie van het verhaal binnen de Westerse cultuur
als gevolg van de adaptaties?
Dit onderzoek is gebaseerd op de tekst van Long’s verhaal zoals het in het tijdschrift
The Century Magazine verschenen is. Voor het toneelstuk van Belasco is gebruik
gemaakt van een toneelscript uit 1928 voor de bekende uitvoering als eenakter.3 Voor
de opera is gebruikt gemaakt van het libretto in het verzamelwerk van Castels omdat
hier tevens een Engelse vertaling aan is toegevoegd.
Achtereenvolgens zullen de deelvragen worden beantwoord waarna de hoofdvraag in
de conclusie zal worden beantwoord.
Hoe verandert het perspectief op de rol van Butterfly?
Butterfly’s rol in deze drie werken is een typische voorbeeld van pro-creativiteit zoals
omschreven door Rigney.4 Er zou waarschijnlijk geen Butterfly-formule bestaan als
Belasco niet had besloten tot de dood van Butterfly.5 Wellicht waren Longs en
Belasco’s werken in de vergetelheid geraakt als Puccini daar vervolgens niet zo een
3
Uitdrukkelijk is niet een eerdere versie in de vorm van een drieakter gekozen. Dit stuk werd pas in 1994
ontdekt door J.M. Schwartz en Puccini heeft deze versie nooit gekend. J.M. Schwartz, David Belasco’s lost
Butterfly. The discovery and examination of David Belasco’s three-act Madame Butterfly (Milton Keynes) 2023, 2.
4
A.Rigney, ‘Procreativiy: Remediation and Rob Roy’ in: Idem, The afterlives of Walter Scott. Memories on the
move (Oxford, 2012) 50.
5
M. Szuster, ‘The Butterfly Effect: Creating and recreating the story of Madame Butterfly, on paper and on
stage’ in: Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, (2022,12) 436. De musical Miss Saigon en
het toneelstuk en film M. Butterfly zijn ook geschreven volgens de Butterfly-formule.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper keesslager. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,66. Je zit daarna nergens aan vast.
