CORPORATE FINANCE & FINANCIEEL
RECHT 2024 - PAPER
Essay 1 –achtergrond en wetsystematiek van de Wge, beschikken over effecten
en derdenbescherming bij beschikkingsonbevoegdheid bij vervreemden van
effecten
, Inleiding
De Wet giraal effectenverkeer (Wge) markeert een belangrijke stap in het waarborgen van de
rechten van beleggers in een steeds complexer en internationaliserend financieel landschap. De
beleggers genieten met de komst van de Wge een goederenrechtelijke aanspraak als deelgenoot
in een gemeenschap waarin de effecten zijn ondergebracht. 1 Deze gemeenschappen worden ook
wel verzamel- en girodepots genoemd die worden beheerd door intermediairs respectievelijk
het centraal instituut, Euroclear Nederland, waar de beleggers respectievelijk de aangesloten
instellingen hun effectenrekening aanhouden. 2 Het inbrengen van effecten in de depots, en aldus
in het girale systeem van de Wge, kan leiden tot een op eenvoudige wijze verhandelen, leveren
en verpanden van de effecten.3 In een tijd waarin financiële transacties geïnternationaliseerd en
snel veranderlijk zijn, speelt het efficiënt kunnen verhandelen, leveren en verpanden een grote
rol. Alvorens in dit essay wordt ingegaan op de eenvoudige en efficiënte wijze van verhandelen,
leveren en verpanden van effecten, wordt eerst de achtergrond en wetsystematiek van de Wge
toegelicht voor een beter begrip.
Achtergrond van de Wge
De aanleiding tot het ontwerpen van de Wge in 1977 was het Teixeira de Mattos-arrest.4 In dit
arrest had Teixeira de Mattos alle aan haar in bewaring gegeven toondercertificaten bewaard in
een kluis zonder dat zij de nummers van de certificaten had genoteerd. Op het moment dat aan
Teixeira de Mattos surséance van betaling was verleend, wenste de bewaargevers de certificaten
terug, maar Teixeira de Mattos weigerde en stelde dat niet was te identificeren welke specifiek
toebehoorde aan de bewaargevers. De Hoge Raad overwoog dat sprake was van vermenging,
waardoor Teixeira de Mattos rechthebbende was geworden van alle certificaten en deze in het
vermogen vielen van Teixeira de Mattos.5 Teixeira de Mattos heeft duidelijk gemaakt dat de
belegger het eigendom van zijn toondereffect die door een instelling niet-nummergebonden
wordt bewaard, verliest.6 Het gevolg is dat slechts een verbintenisrechtelijke aanspraak wordt
verkregen.7 De wetgever achtte dit niet toereikend en introduceerde de Wge. 8 Met de komst van
de Wge is het risico van Teixeira de Mattos geëlimineerd en wordt de belegger beschermd. 9 De
Wge creëert als het ware een afgescheiden vermogen en kent goederenrechtelijke bescherming
toe aan beleggers.10
Na invoering van de Wge in 1977 is de Wge nog een aantal keer gewijzigd als gevolg van: i)
de exponentieel toenemende omvang van het effectenverkeer, ii) de globalisering van het
1
De Serière, AA 2018/0620, p. 620.
2
De Serière, AA 2018/0620, p. 620; Uniken Venema, Ondernemingsrecht 2009/157.
3
Bais, FR 2009/5.6, p. 224-225; Uniken Venema, Ondernemingsrecht 2009/157.
4
Bais, FR 2009/5.6, p. 224.
5
HR 12 januari 1968, ECLI:NL:HR:1968:AC2286, m.nt. H. Drion (Mulder c.s./Teixeira de Mattos), onder
onderdeel 3.
6
Bais, FR 2009/5.6, p. 224.
7
Bais, FR 2009/5.6, p. 224. Zie ook Asser/Perrick 3-V 2023/96.
8
Rank, MvV 2018/5, p. 146, “Deze zienswijze wordt ondersteund door het feit dat de Nederlandse wetgever het
nodig heeft geacht in de Wge te moeten voorzien in een juridische segregatie.”
9
Bais, FR 2009/5.6, p. 224; De Serière, AA 2018/0620, p. 620.
10
Rank, MvV 2018/6, p. 181 & 188.
1
