Wijkanalyse Vathorst-De Laak
Naam toets: Wijkanalyse (IT2)
,Inhoudsopgave
Wijkanalyse Vathorst-De Laak........................................................................1
Hoofdstuk 1................................................................................................... 3
Voorbereidende opdracht 1: Termen..............................................................................3
Hoofdstuk 2................................................................................................... 6
Voorbereidende opdracht 2: Uiteenzetting.....................................................................6
Hoofdstuk 3................................................................................................... 8
Stap 1: afbakening wijk................................................................................................... 8
Hoofdstuk 4................................................................................................... 9
Stap 2: observeer wijk..................................................................................................... 9
Windshield Survey....................................................................................................... 9
Hoofdstuk 5................................................................................................. 14
Stap 3: verzamel relevante gegevens over de wijk.......................................................14
Hoofdstuk 6................................................................................................. 21
Stap 4: breng de lokale sociale kaart in beeld...............................................................21
Hoofdstuk 7................................................................................................. 25
Wijkgezondheidsprofiel Vathorst-de Laak.....................................................................26
Wijkdiagnose................................................................................................................. 28
Factoren die gezondheid en/of welzijn bevorderen.......................................................31
Factoren die gezondheid en welzijn belemmeren.........................................................32
EBP-interventies gezondheid......................................................................................... 33
EBP-interventies welzijn................................................................................................34
Activiteiten wijkverpleegkundige.................................................................................35
Verantwoording advies................................................................................................. 36
Bibliografie.................................................................................................. 38
,Hoofdstuk 1
Voorbereidende opdracht 1: Termen
1. Expertisegebied wijkverpleegkundige
Het expertisegebied van de wijkverpleegkundige is erg breed maar gefocust op
de wijk. De wijkverpleegkundige zorgt voor het gehele zorgproces in
samenspraak van en met de client en diens naasten, zodat deze zo lang mogelijk
zelfstandig thuis kan wonen. Daarnaast zorgt de wijkverpleegkundige ook voor
externe factoren wat de gezondheid van de cliënt en andere bewoners in de wijk
bevordert. Denk aan informeren over plekken waar bewoners kunnen
samenkomen. De wijkverpleegkundige is een kernpersoon die ervoor zorgt dat de
cliënt de gepaste zorg krijgt en is hierbij samenwerkingspartner met een
multidisciplinair team, zoals een arts, apotheek en andere partners die betrokken
zijn met de cliënt. De wijkverpleegkundige is ook proactief betrokken bij de
preventieve maatregelen die de wijk en diens bewoners bevordert. Kortom, de
wijkverpleegkundige is betrokken als zorgverlener, gezondheidsbevoorderaar,
communicator, samenwerkingspartner, organisator, reflectieve zorgprofessional,
en als professional en kwaliteitsbevorderaar (Rosendal, 2019). Voor een goede
wijkanalyse is het dus goed om te weten welke rollen bij de wijkverpleegkundige
horen en welke rollen anderen op zich nemen.
2. Zelfmanagement
Zelfmanagement is het kunnen omgaan met diens eigen chronische aandoening,
waarbij de aandoening zo goed mogelijk in het leven wordt opgenomen.
Zelfmanagement houdt ook in dat mensen de regie over hun eigen leven nemen
en zelf actief meedoen bij gespreksvoering met zorgprofessionals en bij de
besluitvorming. Het draait er bij zelfmanagement om dat iedereen een optimale
kwaliteit van leven weet te bereiken of behouden (Sassen, 2022). Tijdens het
maken van de wijkanalyse is zelfmanagement een belangrijke vorm van
zelfredzaamheid. Het stimuleren van de zelfredzaamheid wordt gedaan om de
bevolking zo gezond mogelijk te houden (Sassen, 2022).
3. Shared-decision making
Shared-decision making (SDM) gaat over de gezamenlijke besluitvorming tussen
zorgprofessionals en de patiënt, wat in verschillende stappen is opgedeeld. Het
begint bij het informeren van de client. Daarna worden er meerdere
behandelmogelijkheden aangeboden en worden hier de voor- en nadelen van
besproken, zodat de patiënt goed begrijpt wat de mogelijkheden zijn. Hierna
wordt er gezamenlijk gekeken naar hoe dit geïntegreerd kan worden in het leven
van de patiënt. Als laatste wordt er gezamenlijk een besluit genomen, SDM
(Sassen, 2022). In de wijkanalyse is SDM essentieel om inwoners regie te geven
en mee te laten denken in oplossing. Hierdoor zal de therapietrouw van de
patiënt bevorderd worden, meer therapietrouw verbetert de gezondheid van de
patiënt en zorgt voor minder zorgkosten in de wijk (Sassen, 2022).
4. Wijkgezondheidsprofiel
Een wijkgezondheidsprofiel biedt een overzicht van de gezondheid van de
inwoners in een wijk, hierbij wordt gelet op de algehele gezondheid en op de
beleving, wensen en behoeftes van de bewoners. Via het wijkgezondheidsprofiel
,wordt gekeken naar de behoefte in de wijk en kunnen er meer doelgerichte
activiteiten plaatsvinden (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d.).
5. Informele zorg
Informele zorg is zorg gegeven door niet-zorg professionals die hier ook niet voor
betaald worden. Hierbij kan je denken aan mantelzorgers, vrijwilligers en
vrienden en familie die extra ondersteunen, maar niet de officiële titel
mantelzorger dragen (Zorg voor beter, 2022). Informele zorg laat zien wie de
zorg verleent, waar rekening mee gehouden moet worden en biedt
ondersteuning.
6. Multimorbiditeit
Multimorbiditeit is het tegelijk optreden van twee of meer chronische
aandoeningen bij één persoon in hetzelfde tijdsbestek (Heijmans et al., 2003).
Een aandoening wordt als chronisch gedefinieerd als het een onomkeerbare
ziekte is zonder vooruitzicht op volledig herstel of als de ziekteduur als relatief
lang wordt gezien (Oostrom et al., 2011). Multimorbiditeit in kaart brengen in de
wijkanalyse zorgt voor een overzicht van de ziektes binnen de populatie en
maakt het mogelijk om passende interventies in te zetten.
7. Selectieve preventie
Selectieve preventie is preventie gericht op de mensen met een hoog risico of
mensen met beperkte symptomen. Het doel van selectieve preventie is het
opsporen van (mogelijke) ziektes en om deze te voorkomen. Hulpmiddelen die
hierbij gebruikt kunnen worden zijn onder andere screening en Case Finder.
Voorbeelden van preventieve maatregelen zijn de jaarlijkse griepprik en de
borstscan bij vrouwen met een vergrote kans op borstkanker en bij vrouwen
boven de 50. Selectieve preventie behoort tot de collectieve preventie die wordt
bekostigd door de overheid (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d.). Bij het
maken van de wijkanalyse is het relevant om te kijken wie gebruik kan maken
van de selectieve preventie en om te kijken hoe de passende interventies
toegepast kunnen worden.
8. Diversiteit
Diversiteit is de manier waarop we van elkaar verschillen, zowel aangeboren als
aangeleerd. De verschillen zijn te zien in bijvoorbeeld iemands huidskleur,
oogkleur of leeftijd. Maar ook intern is iedereen divers zoals iemands gender,
geloofsovertuiging en politieke mening (Kastelein, 2011).
Volgens de Van Dale is diversiteit de verscheidenheid en variatie. Diversiteit
benadrukt dat mensen verschillende achtergronden hebben (Van Dale, 2023).
Om een compleet beeld te krijgen van de wijk wordt etniciteit en diversiteit in
kaart gebracht in de wijkanalyse.
9. Gezondheidsbevorderaar
De gezondheidsbevorderaar probeert intrinsieke motivatie bij mensen te
bevorderen, zodat ze langer en met minder morbiditeit kunnen leven (Harder &
Kooijman, 2016). De gezondheidsbevorderaar zet zich actief in op mensen met
hoge risicofactoren en probeert een gezondere leefomgeving te creëren (Leurs,
z.d.). De gezondheidsbevorderaar werkt met de opgestelde wijkanalyse. Zo kan
hij mensen gericht verwijzen naar de bijbehorende disciplines (Rosendal, 2019).
10.Integraal werken in de wijk
,Integraal werken in de wijk betekent het samenwerken aan effectieve hulp en
ondersteuning bij hulpvragen van de inwoners in de wijk en probeert problemen
preventief op te lossen. De ondersteuning bij problemen wordt zo effectief,
duurzaam, eenvoudig en zo snel mogelijk toegepast. Bij integraal werken in de
wijk wordt zelfregulering, zelfredzaamheid en het benutten van het eigen
netwerk gestimuleerd (Integraal werken in de wijk, 2023). Integraal werken in de
wijk is cruciaal bij het maken van de wijkanalyse omdat het bijdraagt aan een
holistische benadering van complexe problemen, efficiëntere inzet van middelen
en het bevorderen van de samenwerking tussen verschillende belanghebbende
met als doel het verbeteren van de kwaliteit van leven in de gemeenschap.
, Hoofdstuk 2
Voorbereidende opdracht 2: Uiteenzetting
Inleiding
De wijkverpleegkundige vervult een belangrijke rol binnen de gezondheidszorg
door niet alleen zorg te bieden, maar ook door actief betrokken te zijn bij
preventie en gezondheidsbevorderingen op wijkniveau. Een essentieel instrument
dat de wijkverpleegkundige hanteert, is de wijkanalyse. In dit hoofdstuk zal het
belang van een wijkanalyse uitgelegd worden, waarbij er zowel wordt gekeken
naar de geschiedenis als naar de context van de wijkverpleegkunde en zijn rol als
gezondheidsbevorderaar volgens het Expertisegebied Wijkverpleegkundige
(Rosendal, 2019).
De geschiedenis van de wijkverpleegkundige
De geschiedenis van de wijkverpleegkundige begint eind 19 e eeuw, toen
familieleden voornamelijk voor zieken zorgden. Met de opkomst van
kruisverenigingen, geïnspireerd door Florence Nightingale, werden
wijkverpleegkundige in dienst genomen en belast met verpleegkundige zorg aan huis en
preventieve zorg, waarbij preventie werd gezien als een belangrijke taak.
De wijkverpleegkundigen werd binnen buurten gerespecteerd en gewaardeerd.
Ze hadden veel autonomie in hun werk en hadden regelmatig overleg met de
huisarts, een belangrijke bron voor de wijkverpleegkundigen. In de jaren ’70 en
’80 werd de samenwerking tussen wijkverpleegkundige, huisartsen en andere
eerstelijnsdisciplines extra gestimuleerd door de komst van gezondheidscentra
en hometeams. Echter, in de jaren ’80 en ’90 veranderde er veel in de
wijkverpleging door de nadruk op efficiëntie en het samenvoegen van
organisaties. De traditionele kruisverenigingen werden onderdeel van grotere
thuisorganisaties waarbij wijkverpleegkundigen en de gezinszorg werden
samengevoegd. Dit leidde tot nieuwe taken voor de verpleegkundigen, zo
moesten zij meer voorbehouden en risicovolle handelingen verrichten, terwijl
minder ingewikkelde taken werden overgenomen door zorgverleners met een
lager opleidingsniveau (De Putter et al., 2014).
In de jaren ’90 raakten wijkverpleegkundigen hun zeggenschap kwijt over de
zorgbehoefte van cliënten. Voorheen konden ze samen met de cliënt bepalen wat
nodig was, maar met de komst van de Regionale Indicatie Organen en later het
Centrum Indicatie Zorg verliep deze besluitvorming zonder hen. Dit leidde tot
kritiek vanwege verminderde autonomie. Ook werd de samenwerking tussen
wijkverpleegkundigen en huisartsen minder door de groei van thuisorganisaties.
De focus op efficiëntie resulteerde in veel administratie, strikte tijdsplanningen
en grotere verschillen in taken tussen wijkverpleegkundigen en minder
hoogopgeleide zorgverleners. Hierdoor kwam het traditionele beeld van
wijkverpleegkundige als veelzijdige zorgverleners met veel vrijheid en als een
centrale figuur in buurt en wijk onder druk te staan. Veel verpleegkundige
verlieten daarom de zorg, omdat ze het gevoel hadden dat hun beroep zijn
waarde verloor.