Dit is een uitgebreide samenvatting van het vak immunologie gegeven door professor Paul Proost en Patrick Matthys. De samenvatting is gebaseerd op de slides en op de inhoud van de lessen. Enkel deze samenvatting is voldoende om te studeren en te slagen voor het examen.
Immunologie
Prof. Patrick Matthys en prof. Paul Proost
E06C5a
2023-2024
, 1. Inleiding
Voorbeelden 4 klassen van pathogenen
1. Virussen: vb. poliovirus, HIV
2. Schimmels: vb. candida albicans, tinea corporis
3. Parasieten: vb. plasmodium species, leishmania major
4. Bacteriën: vb. myobacterium tuberculosis, vibrio cholerae
➔ Virus = heel klein, overleeft enkel in een gastheercel
➔ Bacterie/parasiet/schimmel = groter, overleven wel zonder gastheercel
Pathogene micro-organismen zorgen voor uitdagingen van het immuunsysteem
In de evolutie is er een constante strijd van hoe micro-organismen zich proberen aan
te passen aan ons immuunsysteem om te overleven in ons lichaam.
• Ons immuunsysteem probeert dit tegen te gaan
• Immuunsysteem probeert virussen onder controle te houden en liefst op te ruimen
• Bij nieuwe infectie w immuunsysteem geactiveerd en probeert deze ervoor te zorgen dat we
niet ziek worden
• Virussen muteren snel waardoor ze terug als ‘onbekend’ worden gezien door het
immuunsysteem
Virus = klein, kan niet vermenigvuldigen zonder ghc => schimmels, bac en parasieten zijn veel groter
➔ Parasieten niet veel voorkomend bij de mens
➔ Schimmels komen wel veel voor
Covid: vaccinatie zorgt voor verlaagde hospitalisaties ook al zijn er meer infecties gedetecteerd
➔ Vaccinatie is heeft positieve invloed op het voorkomen van virussen
➔ Enkel virus dat de pokken veroorzaakt is door de WHO beschouwd als volledig uitgeroeid dmv vaccins
➔ Andere ziektes door virussen zijn sterk afgenomen
Structuur van SARS-COV2:
➔ Enveloppe met spikeproteïnen
➔ ssRNA = genetisch materiaal
➔ Vaccins gericht tegen spikes => spike eiwitten worden herkend door de
vaccins
➔ Immuunsysteem maakt T-cellen en antistoffen aan, antilichamen zijn
makkelijk in bloed te detecteren
, Algemene begrippen
Aangeboren immuniteit Verworven immuniteit
= “innate immunity” = “adaptive immunity”
- Niet specifieke immuniteit - Wel specifieke immuniteit
- Bij vertebraten en invertebraten, - Enkel bij vertebraten
ook bij planten: hun wortels - Werkt traag bij eerste contact met
steken in de grond waar veel bact virus maar sneller en sterker bij
zitten => moeten hen daartegen volgende contact (kan geactiveerd w
kunnen verdedigen door vaccinatie)
- Snelle eerstelijnsverdediging - immuunsysteem met geheugen
(specifiek), waardoor je
immuunrespons telkens wanneer
deze in contact komt met micro
organismen beter en beter zal
worden.
cellen Fagocyterende cellen (niet-bacterieel): B-lymfocyten uit beenmerg (B-cellen)
macrofagen, monocyten, gangliocyten, ➔ humorale
granulocyten respons
= cellen die op elk moment in je lichaam T-lymfocyten uit thymus (T-cellen)
aanwezig zijn en op elk moment tegen ➔ cel-
eender welk micro-organisme kunnen gebonden
reageren respons
= Natural killer cellen (anti-viraal)
→ herkennen geïnfecteerde cellen &
doden deze zodat virus niet kan
vermenigv.
eigenschappen - Werkt direct (minuten) - Zwak bij eerste contact, werkt pas
- Geen geheugen: respons is gelijk bij na enkeledagen
2e contact - Geheugen: sterker bij tweede contact
- Weinig specifiek (uitz. PRR’s) & werktsneller bij nieuwe contacten
- Stimuleert de verworven immuniteit - Zeer specifieke reactie
via cytokines - Verschil tussen eigen en niet-eigen
- Versterkt de aangeboren immuniteit via
cytokines
Proteinen - Lysozyme (anti-bacterieel) - Antistoffen of antilichamen (Ab)
- Defensinen (anti-bacterieel) - Specifieke receptoren op T-cellen (TCR)
- Complement - Cytokinen/chemokinen
- Acute-fase-eiwitten: vb. CRP
- Psoriasin op huid: doodt E. coli
- Cytokinen/chemokinen
- Pattern recognition receptors
(PRR’s)
- Toll-like receptors (TLR’s)
Cytokinen/chemokinen = hormonen van het immuunsysteem (communicatie)
Het zijn geen 2 aparte systemen, deze systemen activeren elkaar en zullen elkaar
uiteindelijk ook versterken.
, Barrières als onderdeel van de aangeboren immuniteit:
- Waar komen we het meest in contact met micro-organismen?
➔ huid, gastrointestinaal systeem, vagina & luchtwegen
- op al die niveau’s zitten verschillende beschermingsmechanismen:
• Huid:
• Toplaag huid zijn dode cellen (fysische barrière, zijn moeilijk te infecteren)
• Lichtzure pH (niet ideaal voor micro organismen, pH 3-5)
• Aanmaken van vetzuren en eiwitten
o Aanmaak defensine eiwit = kleine eiwit dat gaat innestelen in celmembraan van
micro-organismen => porie vormen
=> cel gaat openbarsten => lysis
• ook aanwezig in granulocyten
• Luchtwegen:
• Defensine (β-defensine): aangemaakt door epitheelcellen
• Mucus en trilhaartjes duwen bacterien weg
• Urine:
• Micro-organismen wegspoelen
• Maag
• Eerste orgaan dat in contact komen met voedsel
• Zure pH, meeste bacteriën overleven deze pH niet
• Enkele bact kunnen er wel door => zijn de bact die maagzweren veroorzaken
- Lysoszyme = enzyme in traanvocht dat de bacteriewand van gram+ bacteriën afbreekt
- Acute-fase-eiwitten: gaan omhoog bij ontsteking
- Toll-like receptoren: herkennen patronen van micro-organismen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ameliebonne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €24,46. Je zit daarna nergens aan vast.
