Samenvatting
Samenvatting Biologie Nectar vwo 5 H9 ,10 ,11 ,12 ,13 en 14
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Een overzichtelijke samenvatting dat Biologie Nectar vwo 5 H9 ,10 ,11 ,12 ,13 en 14 bevat.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 28 pagina's
Voorbeeld 3 van de 28 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Bio SE 4 vwo 5 Bio SE 1 H9
9.1
Insecten
- Open bloedsomloop met een groot bloedvat aan de rugzijde waarin zich hartkamers bevinden
- Kop -> door lichaamsholte -> organen
- Pomp en zuig beweging
- O2 wordt opgenomen door tracheeën (ademhalingsbuisjes)
Vissen
- 1 boezem en 1 kamer
- Gesloten bloedsomloop dus het bloed blijft in de bloedvaten
- Stroomt in een enkelvoudige bloedsomloop
- Bloed in de kieuwen -> o2 opnemen -> stroomt naar de rest van het lichaam -> o2 afgeven en co2
opnemen -> bloed gaat via het hart naar de kieuwen
- Zwembewegingen versnelt de stroomsnelheid van het bloed
Vogels en zoogdieren
- Dubbele bloedsomloop = grote en kleine bloedsomloop bij elkaar
- Tussenschot tussen de linker en rechter harthelft
- Rechterkamer pompt o2-arm bloed naar de longen -> bloed neemt o2 op en geeft co2 af -> o2 rijke
bloed via de longaders naar de linkerboezem van het hart = kleine bloedsomloop
- Linker kamer pompt o2-rijk bloed via de aorta en slagaders naar organen-> deel van de o2 diffundeert
naar de cellen -> o2-arm bloed stroomt verder via aders -> via holle ader in de rechter boezem = grote
bloedsomloop
- Kransslagader = de eerste vertakking van de aorta die o2-rijk bloed voert aan de hartspier zelf
- Poortader = bloed dat stroomt naar de darmen en lever
- Haarvaten = bloed stroomt in weefsels waar stoffen worden uitgewisseld met cellen
Hart
- Beide helften pompen gelijktijdig evenveel bloed
- Elke helft heeft een boezem en een kamer
- Boezems ontvangen bloed uit aders
- Kamers persen het bloed het hart uit naar slagaders
- Hartslag -> vullen van de kamers -> leegpersen van de kamers -> pauze (hartcyclus)
- Diastole = kamers en boezems zijn ontspannen en bloed stroomt binnen
- Boezemsystole = boezems trekken samen en bloed gaat de kamers in
- Kamer systole -> druk van het bloed sluit de hartkleppen -> slagaderkleppen gaan tegelijkertijd open ->
bloed stroomt aorta in -> slagader kleppen sluiten
Embryonale bloedsomloop
- Geen dubbele bloedsomloop want longen spelen nog geen rol
- O2 en voedingsstoffen via placenta en navelstreng
- O2-rijk en o2-arm bloed mengen zich in de lever en de onderste holle ader -> rechter harthelft komt
gemengd bloed binnen
- 2/3 stroomt niet via de longslagader naar de longen
- Ovale rooster = het bloed stroomt via een verbinding van de rechter naar de linker boezem
- Ductus Botalli = verbinding tussen longslagader en de aorta van de kleine naar grote bloedsomloop
- Na de geboorte scheiden de grote en kleine bloedsomloop
- De bloedvaten van en naar en in de navelstreng verschrompelen
- Geboren baby huilt -> longen vullen zich met lucht -> vouwen uit -> lucht biedt minder weerstand dan
vruchtwater dus het vult helemaal -> leidt tot grotere bloedstroom
- Druk in linkerhelft stijgt -> ovale venster sluit -> beide kanten zijn gescheiden
- Ductus Botalli sluit ook -> bloed uit rechterhelft stroomt nu door longhaarvaten
,9.2
- Bloeddruk ontstaat door het samenknijpen van het hart
- Kamersystole = beide kamers persen in 0,5 seconde 80 ml bloed in de slagaders, dit gebeurd gelijktijdig en
de slagaders rekken uit
- Systolische druk (bovendruk) = de bloeddruk verhoogt
- Slagader wand is elastisch -> uitrekken gaat steeds moeilijker -> druk verlaagt -> het veert terug -> daardoor
wordt de druk iets hoger
- Diastolische druk (onderdruk) = door het ontspannen van de kamers wordt de druk lager
- Alles werkt met elkaar samen, ritme, kwaliteit van de slagaders dat moet allemaal goed zijn
- Atherosclerose = vernauwing en verstijving van de bloedvaten, cholesterol speelt hier een grote rol
- Pascal (Pa) = eenheid van bloeddruk (1 mm Hg = 0,1333 k Pa)
- Bloeddruk meten -> manchet op bovenarm -> lucht in de manchet -> armslagader is dicht -> ventiel van de
manchet beetje open -> moment is de druk in de manchet wat lager dan de druk tijdens systole van de linker
kamer -> de arts hoort een golfje bloed -> waarde op de meter is de bovendruk -> druk in manchet neemt
verder af -> bloed stroomt normaal -> je kan nu de onderdruk meten
- Bloeddruk is bij het hart het hoogst, hoe verder in het lichaam hoe minder hoog de bloeddruk
- Bovenarm = ongeveer bovendruk 16,0 Pa en onderdruk 10,0 Pa
- Aders verder weg ongeveer 9,3 en 8,0 Pa
9.3
- Ecg = elektrocardiogram = hartfilmpje (je ziet de activiteit van de kamers en de boezems)
Waardoor trekt het hart samen
- Door de activiteit van het prikkelgeleidingssysteem
Sinusknoop = hier begint het, in de wand van de rechter boezem, ook wel boezem knoop
- Het geeft in een vast ritme prikkels af en het ritme kan verhogen of verlagen
- Doordat er prikkels gaan naar andere zenuwen trekken beide boezems tegelijk samen
- De prikkels van de sinusknoop bereiken ook de kamers
AV-knoop = geeft een prikkel met 0,15 seconde vertraging door, zodat de kamers later samentrekken dan de
boezems en het loopt door tot de bundel van his
Bundel van his = hartspierweefsel in het midden van het hart
- Later verspreid zich dit in purkinjevezels over de wand van beide kamers
- Daarna volgt de kamersystole en beweegt vanuit het hartpunt naar boven toe richting de slagaders
Hartslag op een ecg
- P-top = samentrekken van de boezems
- QRS-complex = het samentrekken van de kamers
- T-top = ontspannen van de kamervezels
- Tussen P en QRS = de vertraging van de AV-knoop
- Het ontspannen van de boezems is tegelijk met het samentrekken van de kamers
Hartsalg in rust = 70 slagen per minuut en zo’n 70 ml bloed in slagader
- Per minuut = 70 x 70 = 4900 ml = 4,9 L, dat is het hartminuutvolume in rust
Hartslag bij inspanning = 195 slagen per minuut en kan oplopen tot 25 L
- Slagvolume neemt toe = hoeveelheid bloed dat een kamer wegpompt
- De kracht van het pompen neemt ook toe en een groter hartminuutvolume en een gestegen bloeddruk
Sinusknoop is een natuurlijke pacemaker
De verdeling van het bloed
- Dit wordt geregeld door kringspiertjes rond de slagaders
- Zie afbeelding op blz 22
, 9.4
Bloedplasma = de meeste stoffen die worden vervoerd zijn hierin opgelost
- Bloedcellen
- Zouten
- Voedingsstoffen
- Afvalstoffen
- Hormonen
- O2 – Co2 – N2
- Eiwitten
eiwitten transporteren vetten en ijzer, afweer tegen ziektes en de bloedstolling
- bestaan uit ketens aminozuren die niet in het plasma zijn opgelost maar erin zijn verdeeld
- vormen een colloïd (zoals vetdruppeltjes in melk)
in het rode beenmerg ontstaan
- uit de stamcellen ontstaan nieuwe rode bloedcellen (2 x 10 11 per dag) de lever en milt bereken ze weer af
zodat het constant blijft
- witte bloedcellen
- bloedplaatjes = afgesplitste delen van bloedstamcellen
- rood beenmerg zit in de gewrichtskoppen van het opperarmbeen, dijbeen, ribben, borstbeen,
heupbeenderen, schedelbeenderen en wervels
functies
- rode bloedcellen = transporteren o2 en Co2
- witte bloedcellen = afweer tegen ziekteverwekkers
- bloedplaatjes = bloedstolling
O2
- Bloedplasma = maximaal 3 ml o2/L opgelost
- Door rode bloedcellen = 200 ml o2/L
- Geen kern, die verdwijnt tijdens hun ontwikkeling
- Ook geen organellen of mitochondriën
- Daardoor extra ruimte voor 200 tot 300 miljoen hemoglobinemoleculen
Hemoglobinemolecuul (hb)
- 4 eiwitketens met elk een heem groep
- Elke heemgroep bevat ijzer ionen (bloed = donkerrood)
- Oxihemoglobine = wanneer o2 en Fe 2+ binden dit is een evenwichtsreactie waarbij er geen
elektronenoverdracht is en het breekt makkelijk. Hb + o2 -> <- Hbo2
- Evenwicht rechts = bij de longen is de o2-spanning hoog
- Evenwicht links = in rust is de o2-spanning laag
- Evenwicht verder naar links = hardwerkende cellen houden minder o2 vast en de temperatuur is hoger
(o2 restproduct)
-
Myoglobine (mb)
- Bevindt zich in de hart en skeletspieren
- Kan o2 binden en opslaan als reserve, omdat mb een hogere affiniteit heeft dan hb op o2
- Het kan dus o2 overnemen van hb
- Bestaat uit 1 globineketen en 1 heemgroep en kan 1 o2 binden
- Evenwichtsreactie = mb = o2 -> <- mbo2
- Bij een lage po2 verschuift het naar links en geeft het o2 af
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper diannherder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,06. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77764 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen