Topic Crisis of Trust
Week 1
Introductie voor vertrouwen en wantrouwen - Vertrouwen in de huidige
samenleving/maatschappij
Toenemende behoefte voor vertrouwen (Holstrom, 2020). Vooral in een samenleving die
steeds dynamischer, onzekerder en chaotischer wordt.
We zien echter ook een toenemend gevoel van wantrouwen. Bijv. tijdens corona. Mensen
waren niet blij met hoe de regering actie ondernam tijdens deze crisis.
Zonder vertrouwen is er geen ruimte voor een democratie. We moeten vertrouwen
hebben in de regering maar ook in grote bedrijven in het kader van de economie.
Het probleem met vertrouwen vandaag de dag
Mensen lijken instellingen (organisaties) niet veel meer te vertrouwen. Waarom is dat een
probleem?
De samenleving is gebouwd op vertrouwen – zonder dit zal de samenleving uit elkaar
vallen.
Organisaties kunnen hun (maatschappelijke) rol niet vervullen zonder vertrouwen
Wat is vertrouwen? - Bestaande uit 3 elementen:
1. Truster – de persoon die vertrouwt, het publiek.
2. Trustee – kan een persoon of organisatie zijn. Nieuwsmedia, Shell oid.
3. Verwacht gedrag
Vertrouwen is een interactievereiste (dus communicatief!). Meer vertrouwen is goed voor
sociale relaties en voor uitwisseling. In onze geglobaliseerde wereld is een algemener
interpersoonlijk vertrouwen noodzakelijk. Relaties worden meer anoniem en afstandelijker
wanneer er minder vertrouwen is. Vertrouwen is nodig voor een goede en stabiele basis.
Vertrouwen komt eerst en daarna volgt een relatie.
Het belang van vertrouwen
Vertrouwen in instellingen en de economie is essentieel.
Verwachting van de samenleving. Instellingen moeten aan deze verwachtingen
voldoen.
o Communicatie speelt hierin een belangrijke rol, hoe voldoe je aan de
verwachtingen die de samenleving aan jou stelt.
Verbetert economische processen; weinig vertrouwen kan leiden tot afwijkingen
zoals maffiapraktijken.
Vertrouwen is ook nodig om een burgermaatschappij en een duurzame democratie
op te bouwen.
Vertrouwen in instellingen = maatschappelijke verwachtingen
Belang van mediaomgeving (Ariely, 2015)
Media zijn het venster waardoor we de wereld om ons heen begrijpen "Gezien de
vitale rol die de media spelen in de politieke beoordeling van burgers"
Belangrijk voor vertrouwen in democratie (kan niet vertrouwen zonder goed
geïnformeerd te zijn). Media zorgt voor informatie voor de burgers.
, Media zien als een platform voor organisaties om te communiceren. Je kan een
organisatie niet vertrouwen als je de informatie die naar jou toekomt niet vertrouwt.
Sterk verband tussen media en politiek vertrouwen.
Belang van vertrouwen - Waarom is vertrouwen belangrijk?
Welke concepten zijn gerelateerd aan vertrouwen in de context van organisaties?
Bijv. legitimiteit, reputatie, geloofwaardige informatie, macht, ethiek, voldoen aan
regelgeving, conflict, crisis, de wereld verbeteren, waarde creëren, aandeelhouders,
producten en diensten verkopen, belanghebbenden
Wat doen organisaties (instellingen) om vertrouwen te winnen?
Strategische communicatie = doordachte en geplande gebruik van
communicatiekanalen en -boodschappen om specifieke doelen van de organisatie te
bereiken.
Vertrouwen in de regering is over het algemeen erg laag. Mensen zijn eerder geneigd om
bedrijven te vertrouwen. Traditionele media krijgen meer vertrouwen dan digitale media.
Over het algemeen is het niveau van vertrouwen rond het middelpunt en dus aan de lage
kant. Wat zorgwekkend is omdat zonder vertrouwen de maatschappij niet kan werken.
Artikel Terry Flew (2019) - Digital communication, the crisis of trust, and the post-global
Algemene vertrouwenscrisis ligt ten grondslag aan maatschappelijke uitdagingen. Beter
begrip van de opkomst van populisme. Minder vertrouwen, mensen voelen zich onveilig,
samenwerking en sociale cohesie verzwakt.
Populisme = Politieke bewegingen die beweren op te komen voor het gewone volk tegen de
gevestigde elite. Populisten spreken vaak met simpele, aansprekende taal en beloven
veranderingen die populair zijn bij de bevolking. Sommige mensen zien populisme als
bedrieglijk, omdat het soms simplistische oplossingen biedt voor complexe problemen en
gebruik maakt van emotionele argumenten om steun te krijgen.
Vaak gebruikt door politici
Populisme en crisis van vertrouwen
o Populisme en relatie met afnemend vertrouwen 2016 als nieuwe periode van
historische verandering?
Er is momenteel veel politiek waarbij mensen die populisten zijn, veel
aandacht krijgen. Dat komt doordat veel mensen zich zorgen maken
over dingen zoals: hoe globalisering sommige banen wegneemt, hoe
mensen migreren van het ene land naar het andere, hoe sommige
mensen racistisch worden behandeld, en hoe mensen zich ongerust
maken over de toekomst. Deze zorgen maken mensen boos op de
'elite' (de rijke en machtige mensen) en ze zijn teleurgesteld in hoe
democratie werkt. Ze zijn ook bang voor globalisering. Dit alles zorgt
ervoor dat politici die populistisch zijn (die zich richten op de gewone
mensen en zich tegen de elite keren) veel steun krijgen.
Opzoek gaan naar een scapegoat, makkelijke manier om een probleem
op te lossen.
,Factoren die ten grondslag liggen aan de opkomst van het populisme (Flew, 2019)
1. Populisme en de traditionele media.
a. Populisme en mediatisering zijn sterk gerelateerd. Niet alleen in de
samenleving maar ook in de politiek. Politici focussen zich meer op hoe hun
communicatie wordt ontvangen. Politici houden rekening mee met hoe iets
wordt ontvangen en hoe ze in de toekomst zullen communiceren. Hierdoor
kunnen ze bijvoorbeeld meer stemmen winnen, wat betekend dat hun focus
meer hier ligt i.p.v. het goed regeren van een land.
2. Opkomst van nepnieuws: gedreven door twee hoofdredenen:
a. Politieke en economische voordelen.
b. Sociale media als katalysator van nepnieuws. Makkelijk om zelf nieuws te
maken.
3. Het geplatformiseerde internet en de opkomst van sociaal nieuws
Platformisering betekent dat grote online platforms, zoals sociale media, steeds meer
macht krijgen. Ze hebben bijna een monopolie op het internet. Dit kan problemen
veroorzaken, omdat ze weinig concurrentie hebben. Met sociaal nieuws bedoelen we
nieuws dat mensen delen op sociale media. Daar zien we vaak meer verschillende
meningen en bronnen, inclusief bronnen die niet altijd betrouwbaar zijn. Dit kan
leiden tot meer partijdig nieuws en desinformatie. En omdat de platforms minder
controle hebben over wat er gepost wordt, is het moeilijker om slechte inhoud te
stoppen.
4. De crisis van institutioneel vertrouwen: Instellingen voldoen niet aan
maatschappelijke verwachtingen. Publieke opiniegegevens: daling van institutioneel
vertrouwen in westerse liberale democratieën. Minder vertrouwen in digitale
platforms
a. Spiraal van wantrouwen. Als je minder vertrouwen hebt in organisatie en je
bent sceptisch dan versterkt dit elkaar. Hoe meer we ons focussen en praten
over vertrouwen, hoe meer wantrouwen er ontstaat.
Conclusie Flew (2019)
Vertrouwenscrisis onderliggend aan maatschappelijke uitdagingen (bijv. populisme,
nepnieuws) Vertrouwenscrisis een self-fulfilling prophecy?
Internet niet de macht aan het volk
, Wantrouwen hand in hand met verzet tegen globalisering
Opkomst van populistisch nationalisme & afkeer van instellingen
Populisme 2 richtingen:
1. Populisme draait om het idee dat er twee groepen zijn: 'het volk' en 'de elite'. 'het
volk' zijn gewone mensen - 'de elite' de rijke en machtige mensen. Ze geloven dat
'het volk' meer controle moet hebben en dat 'de elite' te veel macht heeft.
2. Sommige mensen denken dat populisme niet alleen iets is van politiek rechts, maar
ook van politiek links. Voor hen is populisme vooral een manier om de stem van
gewone mensen te laten horen door verschillende zorgen en problemen samen te
brengen tegenover de gevestigde elite. Populisme kan zowel rechts als links zijn.
Populistische bewegingen groeien omdat mensen boos zijn over de grotere kloof tussen arm
en rijk. Nu denken mensen dat populisme populair is omdat het rechtstreeks met hen praat,
zonder invloed van machtige mensen. Dit kan ervoor zorgen dat andere soorten leiderschap
ook als populistisch worden gezien, ook al zijn ze dat niet echt.
Allcott en Gentzkow (2017) zeggen dat nepnieuwswebsites ontstaan door een mix van geld
en ideeën. Ze zeggen dat nepnieuws vaak weinig moeite doet om echte journalistiek te doen
en meer gericht is op snel geld verdienen dan op een goede reputatie op lange termijn. Ze
denken dat sociale media nepnieuws verspreiden door drie dingen:
1. Het wordt steeds goedkoper om online nieuws te maken en te verspreiden. Dit
verandert hoe nieuwsbedrijven denken over geld verdienen: ze kunnen snel geld
verdienen door aandachttrekkende artikelen te maken, in plaats van te werken aan
hun reputatie als betrouwbaar nieuwsbron op lange termijn.
2. Sociale media, vooral op mobiele telefoons, maken het lastig om te weten of een
nieuwsbericht waar is, of zelfs waar het vandaan komt, omdat de informatie in kleine
stukjes wordt gepresenteerd.
3. Op sociale media worden berichten vaak gedeeld binnen vrienden- of
volgersnetwerken waar mensen het vaak met elkaar eens zijn. Dit kan leiden tot
"filterbubbels", waar mensen vooral nieuws zien dat past bij hun bestaande ideeën,
zelfs als dat nieuws niet helemaal waar is.
Fake nieuws is een ander woord voor propaganda. Het zou niet zo'n groot probleem zijn als
het beperkt bleef tot verspreiden via digitale platforms. Het wordt mogelijk gemaakt door
manieren waarop nieuws wordt verzameld en verspreid, zelfs door organisaties die vroeger
als betrouwbaar werden beschouwd. Over het algemeen hebben alle soorten
mediabedrijven, inclusief digitale platforms, moeite om aan de veranderende verwachtingen
van hun publiek te voldoen, vooral omdat het publiek zelf ook nieuws produceert en deelt.
Een zorg is dat nepnieuws en partijdige online media elkaar overlappen. Dit betekent dat het
aanpakken van nepnieuws kan leiden tot het beperken van online nieuwsbronnen die
kritisch zijn tegenover de gevestigde orde.
De kwestie van filterbubbels is ook belangrijk. Een filterbubbeleffect treedt op wanneer
digitale platforms informatie selecteren op basis van wat mensen eerder hebben bekeken,