Maatschappijleer
Verzorgingsstaat + extra
Hoofdstuk 1 Wat is een verzorgingsstaat?
Verzorgingsstaat = de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar
inwoners.
Welvaart = de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften
te vervullen.
Welzijn = de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke
gezondheid.
Nederlanders gaan ervan uit dat de overheid tot op zekere hoogte een rol heeft, daarbij staat de
solidariteitsgedachte (= in een groep of samenleving is er bereidheid om risico’s met elkaar te
delen) centraal. Ze zorgen voor collectief belang en collectieve goederen (= goederen waarvan
niemand uitgesloten kan worden, ook niet als diegenen er niet voor betalen, zoals dijken). ‘Free
riders’ = mensen die profiteren van de bijdrage van anderen, ze zetten de bevolking onder druk.
Functies van de verzorgingsstaat =
o Verzorgen = zorgverzekeraar voor hulp bij fysieke of psychische aandoeningen
o Verzekeren = het socialezekerheidsstelsel dat mensen verzekert van een inkomen bij
werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
o Verheffen = goed onderwijs voor grotere kansen in de arbeidsmarkt. Hoogopgeleide
mensen zijn gunstig voor de overheid vanwege de hogere belasting en premies.
o Verbinden = verbondenheid tussen de mensen is belangrijk vanwege het
socialezekerheidsstelsel en vanwege verkleining van de sociale ongelijkheid.
Bij een verzorgingsstaat gaat het om sociale grondrechten en plichten, de overheid moet hiernaar
streven.
Twee denkbeelden =
o Planeconomie (gelijkheid): communistisch/socialistisch. In de communistische
staatsopvatting neemt de staat de totale verzorging van zijn burgers op zich (=
staatsverzorging) en verdeelt de staat alle productiemiddelen (grond, bedrijven, kapitaal).
Delen van het risico.
o Vrijemarkteconomie (vrijheid): individualistisch. Risico van het delen (als anderen meer
gebruik maken van collectieve voorzieningen betaal je meer dan je ervoor terugkrijgt).
Een verzorgingsstaat zit tussen deze twee in, het is gebaseerd op solidariteit en gelijke kansen.
Maar toch zijn er verschillen, er zijn drie soorten verzorgingsstaten =
o Sociaaldemocratische verzorgingsstaat = hierbij gaat het om gelijkheid. Ook wel het
Scandinavische model.
o Flexibele arbeidsmarkt.
o Veel sociale zekerheid door hoge uitkeringen en uitgebreide verlofregelingen.
o Duur systeem, dus hoge collectieve lastendruk.
o Liberale verzorgingsstaat = overheid heeft kleine rol, markt een grote. Ook wel het
Angelsaksische model.
o Eigen verantwoordelijkheid, vrijheid en particulier initiatief zijn belangrijk.
o Flexibele arbeidsmarkt.
o Weinig sociale zekerheid -> zelf onderwijs en gezondheidszorg regelen. Lage
collectieve lastendruk.
o Corporatistische verzorgingsstaat = mengeling eerste twee.
o Vrije markt wordt ingeperkt door collectieve sector en samenwerking tussen overheid,
werkgeversorganisaties en vakbonden.
o Veel sociale zekerheid, het gezin is erg belangrijk.
Nederlands is vooral een corporatistische verzorgingsstaat, maar neigt naar een
sociaaldemocratische gezien de hoge kosten.
Hoofdstuk 2 Ontstaan verzorgingsstaat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Isavdlaan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.