Samenvatting
Samenvatting leereenheid 2 Formeel strafrecht RS0812
- Instelling
- Open Universiteit (OU)
Samenvatting leereenheid 2 Formeel strafrecht RS0812
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Formeel strafrechtLeereenheid 2
Opsporing, verdachte en dwangmiddelen
Inleiding
Een opsporingsambtenaar die constateert dat een bestuurder van een auto met een ongeldig rijbewijs
rijdt geeft aanleiding tot het starten van een opsporingsonderzoek.
In deze LEH wordt besproken:
De actoren die i.h.k.v. v/d opsporing een belangrijke rol hebben. Zoals: de verdachte (het
onderwerp v/h opsporingsonderzoek). Ook de politie, het OM en de rechter-commissaris (RC),
want zij hebben bevoegdheden (dwangmiddelen) die het opsporen van strafbare feiten
vergemakkelijken.
Echter, opsporen mag niet zomaar gebeuren. Daar moeten goede gronden voor zijn. Bovendien
mogen op de rechten v/d verdachte slechts onder bepaalde voorwaarde inbreuk worden
gemaakt.
De begrippen: opsporing, verdachte en dwangmiddel.
Vrijheidsbenemende maatregelen: staande houding en aanhouding.
Was de staande houding of aanhouding (door de opsporingsambtenaar) rechtmatig?
Pagina 1 van 37
,Samenvatting studieboek – Deel I
H9.1 t/m 9.4
INLEIDING
Art. 132 Sv. = Definitie voorbereidend onderzoek (ofwel vooronderzoek).
Het voorbereidend onderzoek is het onderzoek dat aan de behandeling ter terechtzitting voorafgaat. Dit
wordt daarom ook wel vooronderzoek genoemd. Aan de term vooronderzoek wordt de voorkeur gegeven.
Het vooronderzoek eindigt op het moment waarop de behandeling ter terechtzitting aanvangt.
Art. 316 lid 3 Sv. = Na de terechtzitting kan nog aanvullend opsporingsonderzoek plaatsvinden.
Het doel v/h vooronderzoek is:
Het tot klaarheid brengen v/d zaak (en niet het opzoek gaan naar de waarheid).
Het voorbereiden v/h onderzoek ter terechtzitting.
Basis voor gerechtelijke of buitengerechtelijke afdoening.
Bezien of strafrechtelijk ingrijpen wel aangewezen is.
In principe wordt alles in het vooronderzoek onderzocht. De resultaten v/h vooronderzoek staan tijdens
de terechtzitting ter discussie. Tijdens de terechtzitting worden de resultaten v/h onderzoek op waarde
geschat. Eventueel kan aanvullend onderzoek ter terechtzitting plaatsvinden of door de rechter worden
uitbesteedt aan de RC of de politie.
Het gerechtelijk vooronderzoek is afgeschaft.
De taken v/d opsporingsambtenaren zijn verbreed.
Voorbeeld:
Zo wordt van opsporingsambtenaren verwacht dat zij (op verzoek v/d OvJ) actief opzoek gaan naar
mogelijk gepleegde strafbare feiten en treden zij niet enkel op n.a.v. gerezen verdenkingen.
Het verkennend onderzoek behoort tot het vooronderzoek.
Het vooronderzoek kan aanleiding geven tot:
De beslissing dat van vervolging wordt afgezien.
De beslissing dat de begonnen vervolging niet wordt voortgezet.
Tot het vooronderzoek wordt alle onderzoek wordt gerekend dat voorafgaat aan de beslissing v/d OvJ
m.b.t.t de wijze van afdoening v/d zaak en de eventueel daaropvolgende zitting.
Wetsovertredingen kunnen ook aanleiding geven tot bestuursrechtelijke sanctionering. Het onderzoek dat
daarvoor nodig is valt onder afdeling 5.2 Awb (toezicht).
Het verschil daarmee is gelegen in het doel v/h vooronderzoek.
Toezicht is gericht op bestuurlijk ingrijpen.
Het vooronderzoek is gericht op strafrechtelijke sanctionering, art. 132a Sv.
Voorbeelden:
*Intrekking v/d vergunning.
*Oplegging van een bestuurlijke boete.
Het opsporingsonderzoek is beschreven in LEH 1. Hierna wordt daarop voort gebouwd.
Pagina 2 van 37
, DE OPSPORING: TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN
Wettelijke taaktoedeling
Art. 1 Sv. = Het legaliteitsbeginsel beheerst het gehele publiekrecht.
Dit beginsel brengt mee dat alle overheidsoptreden, dat belastend is voor de burgers, direct of indirect
dient te berusten op een wet in formele zin (rechtsgrondslag).
Het gaat dus om opsporing die door of vanwege de overheid wordt verricht.
Op opsporing door bijv. een particuliere recherchebureau dat door de burger is ingehuurd heeft het
legaliteitsbeginsel dus géén betrekking.
De opsporingsactiviteiten v/d overheid kunnen om de volgende redenen belastend zijn voor de burger:
1. Dwangmiddelen kunnen diep ingrijpen in de rechten van burgers.
Voorbeeld:
Afluisteren telefoons, doorzoeken woning, inbeslagneming van goederen en vrijheid beroving.
2. Het systematisch verzamelen en registeren van gegevens door de overheid is een
privacygevoelige aangelegenheid.
Voorbeeld:
Inbreuk op privacy. Zoals: psychische gegevens en persoonlijkheidskenmerken (bijv.
stoornissen).
3. De strafrechtelijke sanctionering van wetsovertredingen.
Voorbeeld:
Inbreuk op de rechten en vrijheden v/d betrokken burger. Het overheidsoptreden dat tot die
oplegging leidt (o.a. het onderzoek dat daarvoor nodig is) belast de positie v/d burger.
Wanneer van ‘’opsporing’’ wordt gesproken wordt daarmee bedoeld: de opsporing die door of vanwege
de overheid wordt verricht i.h.k.v. de strafrechtelijke handhaving v/d wet. Die opsporing moet wel op de
wet in formele zin berusten (legaliteitsbeginsel).
Wanneer wordt aan het legaliteitsbeginsel uit art. 1 Sv. voldaan?
Ten minste vereist is dat de wet aanwijst welke personen of instanties met de opsporing zijn belast.
De wet geeft o.a. aan:
* Aan welke personen de opsporingsbevoegdheid toekomst.
* Aan welke (opleidings)eisen de opsporingsambtenaar moet voldoen.
* Wie voor de activiteiten v/d opsporingsambtenaar verantwoordelijk is.
* Wie over de opsporingsambtenaar gezag uitoefent.
* Regels over waaraan de ambtenaar bij zijn opsporing is gebonden.
* De bevoegdheden die aan de opsporingsambtenaren toekomen waarvan zij tijdens de uitoefening v/d
opsporing gebruik van kunnen maken.
Personen met opsporing belast
Boek II, titel 1 = Regels over het opsporingsonderzoek.
Voorbeeld:
Opsomming v/d personen die met opsporing zijn belast.
Art. 141 Sv. = Gewone opsporingsambtenaren
De politie neemt een prominente plaats in. D.w.z. dat zij het leeuwendeel v/d opsporing voor hun
rekening nemen.
Art. 142 Sv. = Buitengewone opsporingsambtenaren
Wat is het verschil tussen een gewone en buitengewone opsporingsambtenaar?
De opsporingstaak v/d gewone opsporingsambtenaar is algemeen. Dat betekent: niet beperkt
tot bepaalde categorieën strafbare feiten.
Voorbeeld:
De politie mag dus alle delicten opsporen, ongeacht of zij strafbaar zijn gesteld in het Sr. of in
een bijzondere wet of verordening.
De opsporingstaak v/d buitengewone opsporingsambtenaar is bijzonder. Dat betekent: beperkt
tot bepaalde categorieën strafbare feiten.
Voorbeeld:
Als de opsporingsbevoegdheid bij akte is verleend, strekt die bevoegdheid zich alleen uit tot de
daarin aangeduide strafbare feiten.
Op de regel dat buitengewone opsporingsambtenaren een beperkte opsporingstaak hebben
Pagina 3 van 37
, kunnen uitzonderingen worden gemaakt.
Voorbeeld:
In die akte kan wel worden bepaald dat de opsporingsbevoegdheid alle strafbare feiten omvat
(art. 142 lid 2 Sv.).
De politie en Marechaussee (art. 141 Sv.) zijn belast met politietaken. De uitoefening daarvan is geregeld
in de Politiewet (organisatorische wetgeving). T.a.v. de buitengewone opsporingsambtenaren ontbreekt
een organisatorische wetgeving.
Kortom, lees de artt. 141 en 142 Sv. geheel door. De bevoegdheden in deze artikelen komen niet aan
anderen toe die niet in deze artikelen zijn genoemd.
Art. 127 Sv. = Definitie opsporingsambtenaren
= Alle persoenen met de opsporing v/h strafbare feit belast.
Dit betekent als het Sv. spreekt over opsporingsambtenaren dan wordt daaronder verstaan zowel
gewone als buitengewone opsporingsambtenaren.
Voorbeeld:
De aanhoudingsbevoegdheid die in artt. 53 en 54 Sv. aan opsporingsambtenaren wordt toegekend komt
dus aan zowel gewone als buitengewone opsporingsambtenaren toe. Zo komt aan hun proces-verbaal de
bijzondere bewijskracht toe die art. 344 lid 2 Sv. aan het proces-verbaal van een opsporingsambtenaar
toekent.
Leiding en verantwoordelijkheid
Art. 132a Sv. = Opsporing is onderzoek dat onder gezag v/d OvJ wordt verricht. De OvJ heeft dus een
leidinggevende (ofwel centrale) rol in het opsporingsonderzoek.
Dit blijkt ook uit het feit dat de OvJ in art. 141 Sv. (gewone opsporingsambtenaren) als eerste wordt
genoemd.
De redenen waarom de OvJ met de leiding v/h opsporingsonderzoek is belast zijn:
1. Bewaking v/d juridische kwaliteit v/h onderzoek.
2. Het opsporingsbeleid moet worden afgestemd op het vervolgingsbeleid.
De OvJ bepaalt uiteindelijk waar de prioriteiten liggen. Hij beslist van welke feiten wel en geen
werk wordt gemaakt.
3. De bewaking v/d rechtmatigheid of de rechtsstatelijkheid v/h opsporingsonderzoek.
De OvJ moet erop toezien dat de opsporingsambtenaar niet zijn boekje niet te buiten gaat.
Daarbij behoort ook een goede belangenafweging. De leiding v/d OvJ vormt dus een waarborg
dat van opsporingsmethoden geen disproportioneel gebruik wordt gemaakt. Dit laatste is
uitgewerkt in de regeling van dwangmiddelen en bijzondere opsporingsbevoegdheden.
Voorbeelden:
*Art. 54 lid 1 Sv. = De politie mag verdachten buiten het geval v/herdaad alleen aanhouden
o.g.v. een arrestatiebevel v/d OvJ.
* Art. 126g Sv. = De stelselmatige observatie van personen is gekoppeld aan een bevel v/d OvJ.
Art. 148 Sv. = Beschrijving taak v/d OvJ.
De OvJ heeft dus zeggenschap over alle opsporingsactiviteiten van alle opsporingsdiensten en (gewone
en buitengewone) opsporingsambtenaren.
Dit betekent ook dat de OvJ verantwoordelijk is voor de opsporing.
Art. 148 lid 2 Sv. = Wat opsporing door de OvJ in de kern inhoudt.
Het opsporingsonderzoek richt zich op zaken die voor de beoordeling v/h strafbare feit van belang zijn.
Voorbeeld:
Daarom moeten alle bestanddelen v/h strafbare feit door het onderzoek worden bestreken. Zo moet bij
een onderzoek naar diefstal ook aandacht moeten worden besteed aan de vraag aan wie de
weggenomen goederen toebehoren. Daarom moet de politie de aangever laten verklaren dat de spullen
van hem waren en die verklaring v/d aangever in het proces-verbaal van aangifte opnemen. Als dit is
nagelaten, zal de OvJ een aanvullend proces-verbaal verlangen.
De OvJ is lid v/h OM.
Boven de OvJ staat de hoofd-officier.
Art. 136 lid 3 RO = De hoofd-officier is bevoegd tot het geven van algemene en bijzondere aanwijzingen.
Pagina 4 van 37
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demeta. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen