Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 15 biologie Nectar 5VWO
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Hoofdstuk 15 biologie 5VWO Nectar, waarnemen, evenwichtsorganen, bouw van het oor en bouw van het oog
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
~Hoofdstuk 15 biologie T3 Nectar 5V~15.1 Evenwicht en zintuigcellen
Bouw en werking evenwichtszintuig
Evenwichtszintuigen bestaan uit een centraal deel, vestibulum, drie halfcirkelvormige
kanalen.
-> Endolymfe: vloeistof in vestibulum en de halfcirkelvormige kanalen
-> Vestibulum: zintuig complex dat informatie verzamelt over beweging en balans. Liggen
in de Maculae.
● halfcirkelvormige kanalen: zintuig complex dat informatie verzamelt over beweging
en balans. Bevatten vocht en haarcellen.
- geeft informatie van draaibewegingen van je hoofd
- draaiingen in 3 richtingen: ja, nee en schouder tot schouder (x,y en z-as)
- Elk kanaal is gemaakt uit een knobbel met daarin haarcellen en ciliën.
● Cupula: geleiachtige massa waar de ciliën in uitsteken. Deze cupula kan vrij
bewegen in de endolymfe.
- bij elke draaiing bewegen de kanalen mee. Aan de start en aan het einde van de
draaiing beweegt de cupula door de trage endolymfe ten opzichte van de wand van de
kanalen. De ciliën buigen en de haarcellen sturen impulsen van de beweging naar het
evenwichtscentrum in de hersenstam.
Maculae: informatie van de stand van je hoofd ten opzichte van de zwaartekracht en over
een rechtlijnige versnelling en vertraging. Het zijn twee kleine zintuig orgaantjes in het
Vestibulum.
De Macula:
De zintuigcellen in een Macula steken lange ciliën (zintuigharen) in een geleilaag met
daarbovenop een laagje kalksteentjes.
1
, Bij een beweging (vertraging of versnelling in een auto bijvoorbeeld) buigen de ciliën in een
bepaalde richting en met behulp van de haarcellen wordt die informatie doorgegeven aan de
hersenen.Maculae reageren alleen op verandering van snelheid!
Zintuigcellen: gespecialiseerde cellen waarmee je informatie verzamelt. Zij reageren op een
specifieke prikkel -> de Adequate prikkel: een prikkel waarvoor een zintuigcel het
gevoeligst voor is. Leidt in de cel tot een verandering van de membraanpotentiaal, door het
openen van ionpoorten.
- in Cupula en Maculae= mechanoreceptoren (gevoelig voor mechanische prikkels, het
buigen van de cillien)
- Temperatuurverandering= thermoreceptoren
- Bepaalde stoffen= chemoreceptoren
- ogen= fotoreceptoren
Signaalcascade= een serie veranderingen ( G-eiwit heeft belangrijke rol)
- bij chemo en fotoreceptoren
Stappen zintuigcel:
1. Second-messenger-molecuul bindt aan een doelwit molecuul op een ionpoort, die
daardoor open of dicht gaat.
2. Prikkeldrempel bereikt -> depolarisatie, calcium poorten openen.
3. calciumionen stromen naar binnen en de zintuigcellen lozen een exciterende
neurotransmitter in een synaps met een sensorisch neuron.
Pijnreceptoren= geen zintuigcellen, maar zenuwcel uiteinden van een pijnzenuw die
reageren op schadelijke prikkels zoals te hoge temperatuur, te hoge druk of te hoge
concentratie van bepaalde chemicaliën.
Door een langdurige constante prikkel kan de prikkeldrempel van een zintuigcel omhoog
gaan.
gewenning/adaptatie: de zintuigcel reageert minder op de adequate prikkel
- meeste zintuigcellen treedt adaptatie op
- pijnzintuigen vertonen geen gewenning
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarasophieber. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen