Leerpsychologie
Inzichten uit de wetenschap
Definitie leren: Blijvende verandering in je lange termijn geheugen.
Cognitieve psychologie: bestudeert hoe ons menselijke denken werkt.
Effectieve leerkracht: Observatie onderzoeken in klassen, wat doet een effectieve
leerkracht? Zorgt voor een effectieve didactiek, klassenmanagement, lessen voorbereiden en
zorgt voor een goede structuur.
Inzicht 1: Het werkgeheugen heeft een beperkte capaciteit
Sensorisch geheugen:
Ervaringen uit onze omgeving worden geregistreerd in ons sensorische of zintuigelijke
geheugen. Deze informatie wordt maar heel kort vastgehouden. Het sensorische geheugen
filtert alle de meest relevante informatie die we zullen verwerken in ons werkgeheugen.
Werkgeheugen:
Hier vindt het denken en bewustzijn plaats, onze mentale werkplaats. Dit geheugen is
redelijke beperkt. We kunnen 2 tot 6 elementen verwerken in ons werkgeheugen.
Langetermijngeheugen:
Het heeft een onbeperkte capaciteit en duur. Bestaat uit een verzameling van zogenaamde
kennisschema’s. Dat zijn structuren die kleine kennisdeeltjes met elkaar verbinden en
betekenis creëren.
Optimale belasting van het werkgeheugen
Stel dat je als lerende een maximale capaciteit van je werkgeheugen hebt, noem het
‘mentale bandbreedte’, dan moeten we proberen die bandbreedte niet te overschrijden.
Wordt de bandbreedte overschreden, dan stopt het leren. Die mentale bandbreedte kan
volgens de cognitieve belasting theorie opgevuld worden met twee soorten cognitieve
belastingen: de intrinsieke en extrinsieke belasting.
De intrinsieke belasting: heeft te maken met de interne belasting die je lichaam ervaart
tijdens het leren en denken. Hoe complexer de leerstof, hoe hoger de belasting. Een ruime
voorkennis kan de intrinsieke belasting verlagen.
De extrinsieke belasting: heeft te maken met de belasting van alles wat niet met de leerstof
te maken heeft. Bijvoorbeeld de omgeving of de manier hoe een les aangeboden wordt. De
extrinsieke belasting is makkelijk te verlagen door je les aan te passen naar behoefte van de
leerlingen.
,Inzicht 2: De expert denkt anders dan de beginner
Biologisch of evolutionair primair leren: Natuurlijk leren, zoals: kruipen, lopen, eten.
Biologisch of evolutionair secundair leren: Alles wat erbij geleerd wordt, zoals:
schoolvakken. Hierbij zijn de intrinsieke en extrinsieke belasting van belang.
Kennis vs informatie
Informatie: Staat in een boek, op internet of hoor je vertellen.
Kennis: Verwerkte informatie.
Verschillende soorten kennis:
Declaratieve kennis: Kennis van feiten en concepten. Feiten zijn basiselementen uit een
kennisdomein, zoals: namen, symbolen en formules. Concepten zijn verbindingen tussen
feiten en omhelzen al ruimere begrippen, zoals: theorieën, principes en categorieën.
Procedurele kennis: Weten hoe en wanneer je verschillende procedures, methoden,
theorieën en stijlen moet toepassen.
Metacognitieve kennis: Het is de kennis over hoe we zelf denken en hoe we leren.
Vakdidactisch- en pedagogisch didactische kennis
Vakdidactische kennis: is de kennis over de wijze waarop het specifieke vak of onderwerp
moet worden onderwezen.
Pedagogisch- didactische kennis: is de kennis van effectieve onderwijsmethoden en soorten
didactiek en ook weten wanneer het goed of minder goed is om een bepaalde werkvorm in
te zetten.
Kritisch denken: Kritisch kunnen nadenken is context gebonden en valt of staat met
de achtergrondkennis over het onderwerp waar het over gaat. Kritisch denken kan je
stimuleren door bijvoorbeeld algemene kennis te hebben over het verschil tussen
oorzaken (causaliteit) en verbanden (correlaties).
Lees strategieën: Een leerling kan na een training in lees strategieën niet automatisch
de essentie van elke willekeurige tekst begrijpen. Daarvoor heeft hij een diepgaander
begrip van de inhoud nodig.
Studeervaardigheden: Leren doe je vooral als je ook iets leert en niet alleen maar
informatie krijgt over de aparte studeertechnieken.
Probleemoplossende vaardigheden: Een leerling die bijvoorbeeld beter leert
programmeren, leert niet automatisch beter algemeen probleemoplossend denken.
Inzicht 4: Leren is niet helemaal hetzelfde als presteren
Leren > Blijvende verandering in je lange termijn geheugen
Presteren > Korte termijn
Wenselijke moeilijkheden zijn wenselijk voor het leerproces, bijvoorbeeld: het spreiden van
oefenmomenten, zodat het beter opgeslagen wordt in het werkgeheugen i.p.v. het na een
periode weer te vergeten. We kunnen de snelheid van het vergeetproces vertragen door
vaker te oefenen.
Andere voorbeelden van wenselijke moeilijkheden zijn: afwisselen in oefeningstypen in
plaats van steeds dezelfde oefeningstypen na elkaar te oefenen, testen i.p.v. passievere
herlezen.
Wenselijke moeilijkheden zijn wenselijk omdat ze het herrineringsproces stimuleren. Als de
leerling niet de nodige voorkennis of vaardigheden heeft om succesvol te reageren op de
moeilijkheden, dan worden de moeilijkheden onwenselijk en wordt de cognitieve belasting
overschreden.
Werkvormen die leiden tot snelle vorderingen in de prestaties, leiden niet automatisch tot
leren op lange termijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyroelofsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.