Genetica & modelorganismen
Modelorganismen
- Makkelijk
- Snelle groei
- Efficiente genetica toepassen
- Makkelijk mutanten vinden in screens
- Dubbelmutanten maken
- Manipulatie van het genoom
- Homologe recombinatie
- Expressie van plasmiden
Veelgebruikt:
- Prokaryoten
- Bacteriën (E.coli) en bacteriofagen (Lambda)
- Eukaryoten
- Schimmels (Aspergillus) en gisten (eencellig) (in het practicum)
- Planten (Arabidopsis thaliana)
- Dieren:
- Caenorabditis elegans (nematode) (in het practicum)
- Drosophila melanogaster (fruitvlieg) (college)
- Daniorerio (zebravis)
- Mus musculus (muis) (deel 4)
- Homo sapiens (mens) (deel 4)
Gist
- Eencellig
- Genetisch zeer goed te bestuderen
- Basale levensprocessen zijn vergelijkbaar met die van ons:
- Celdeling (o.a. DNA-replicatie, chromosoom scheiding)
- Metabolisme
- Eiwitlokalisatie en transport
- Meest gebruikt:
- Budding yeast (bakkersgist)
- Deelt via budding
- Rond
- Fission yeast
- Splits in tween
- Lange staaf
- Celdeling lijkt anders maar komt best overeen
- Redelijk overeenkomsten van eiwitten met mens
- Voordelen:
- Selectie mogelijk (op antibiotica)
- Transformeerbaar met plasmiden
- Genotypes kruisen
Plasmiden
- Cirkel vormig
- Gereguleerde promotor
- Galactose staat aan in aanwezigheid van galactose
- Selectie markers
- Mutant in marker aanbrengen —> gist kan niet groeien op dat medium
,Homologe recombinatie
- zeer efficient in gist
- Korte homologie sequentie is voldoende om in te bouwen
- Je kan primers bestellen met stukje extra homologie
- Knock out maken:
- Zit selectie marker in om te kijken of het gelukt is
- Unique barcode: terugvinden in sequencing
Combineren van genotypes
- Diploïde maken door conjugatie
- Gist kruisen met opposite mating type
Haploide - diploïde levenscyclus Budding yeast
- Als gist hem stress gaat hij haploide sporen vormen
- Twee samen kunnen conjugeren
- Mating type switchen, alpha kan a worden en andersom
- Homothalic yeast
- Regulatie net wat anders dan anderen
- HMR en HML wordt niet afgeschreven, wordt geremd
- Ho endonuclease knipt gen eruit en zet in het midden
- Na knippen volgt meestal een mating switch
- Het midden bepaald de mating type
- Is biased naar 1 switch
- Willen we niet in het lab: mutant van HO gen gebruiken
- Sporulatie wordt wel geïnduceerd: nutrient arm medium
Fission yeast
- Soortgelijke levenscyclus
- Haploid en diploid en kan sporen vormen
Genetische screen
Opzet:
- Proces waarin je geïnteresseerd bent: welke genen zijn hierbij betrokken?
- Mutant of DNA schade
- Wat heb je beschadigd?
, Genen betrokken bij celcyclus?
- Temperatuur gevoelige mutanten maken: niet functioneel bij (vaak) een hoge temperatuur
- Blijft hangen in metafase
Eiwitten gevonden in screens:
- CDC28 budding yeast/Cdc2 fission yeast
- Stimuleert celdeling
- Nu CDK1
- Celcyclus, snelheids bepalend
- Te weinig: geen celdeling
- Te veel: te snelle celdeling, te kleine gistcellen
- Wee
- Bindt aan cyclinen, reguleert cyclines
- Humane CDK1 kan gist CDK1 vervangen
- Wee1 deletie mutanten—> delen te snel
- Remt normaal celdeling
- CDC25 deletie mutanten —> stoppen celdeling (in mitose)
- Stimuleert celdeling
- Werken ze individueel of in een lineaire pathway?
——> genetische epistase analyse
Genetische epistase analyse
- Dubbel mutant maken van twee verschillende fenotypen
- Combineren —> welk fenotype?
- Cdc28-: mutant stopt celdeling
- Wee1-: mutant deelt te snel
- Observatie: dubbel mutant heeft het cdc28- fenotype: 2 valt af
- Wee1: negatieve fosforylering
- Cdc25: activerende fosfatase
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pipleopold. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.