‘Ja’ knikken maar toch ‘nee’ bedoelen
Kwalitatief onderzoek naar het bevorderen van therapietrouw bij
patiënten met diabetes mellitus type 2 en een taalbarrière
Afstudeeronderzoek Analyse Complexe zorgsituatie
ALINE ROMANA DA COSTA
STUDENTNUMMER: 0904050
OPLEIDING TOT VERPLEEGKUNDIGE HOGESCHOOL ROTTERDAM
CODE AFSTUDEERPRODUCT: OVK4ABPA01
EERSTE BEOORDELAAR: DRS. SAADET PAKER-ALTUM, APOTHEKER NIET-
PRAKTISEREND
BEGELEIDER: P.J. VAN ANTWERPEN-HOOGENRAAD
OPDRACHTGEVER: HOGESCHOOL ROTTERDAM
INLEVER DATUM: 16-07-2019
AANTAL WOORDEN (EXCL SAMENVATTING, TABELLEN, BIJLAGEN EN
LITERATUURLIJST): 5996
,Samenvatting
Aanleiding
Deze Analyse Complexe Zorgsituatie (ACZ) gaat over patiënt Douglas. Hij is gediagnosticeerd met
diabetes mellitus type 2 (DM2) insulineafhankelijk, heeft een taalbarrière en is analfabeet. De
communicatie verloopt moeizaam en hij vertoont therapieontrouw. Door zijn therapieontrouw krijgt
hij regelmatig een hypo- of hyperglykemie.
Doel
Het doel van dit onderzoek is inzicht te krijgen in de manier van bevorderen van therapietrouw bij
patiënten met een taalbarrière. Aan de hand van praktijk- en literatuuronderzoek worden
aanbevelingen gedaan ten behoeve van het thuiszorgteam.
Methode
Om het doel te kunnen behalen is een kwalitatief praktijkonderzoek uitgevoerd met vijf
semigestructureerde interviews. Respondenten zijn de patiënt, huisarts, wijkverpleegkundige,
diabetesverpleegkundige en verzorgende. De interviews zijn getranscribeerd en daarna gecodeerd en
er is literatuuronderzoek verricht.
Resultaat
Uit het praktijkonderzoek bleek dat de taalbarrière de voornaamste oorzaak is voor de
therapieontrouw. Therapieontrouw in deze ACZ lijkt niet-intentioneel, maar komt meer door te kort
aan gezondheidsvaardigheden. Er zijn verschillende interventies benoemd die therapietrouw bij de
patiënt kunnen bevorderen, zodat hij de juiste acties kan ondernemen om zijn bloedsuiker na een
hypoglykemie of hyperglykemie weer stabiel te krijgen. Zo lijken de inzet van een
diabetesprogramma, peer-lotgenotencontact, professionele tolk, elektronisch voedingsdagboek en
het volgen van scholing door zorgverleners gericht op het vergroten van communicatievaardigheden
bij migrantenpatiënten geschikte interventies te zijn.
Conclusie
Door slechte kennis van het Nederlands en weinig gezondheidsvaardigheden vertoont de patiënt
niet-intentionele therapieontrouw. Om instructies te geven aan de patiënt kan gebruikgemaakt
worden van pictogrammen of een videoboek en eventueel de inzet van een VECT’er om de uitleg
rondom zijn aandoening te vergemakkelijken. De zorgverleners in het thuiszorgteam ervaren het
omgaan met patiënten met een taalbarrière als moeilijk. Ook de patiënt ervaart veel stress doordat
hij niet begrijpt wat er gezegd wordt.
Trefwoorden
Therapietrouw, diabetes type 2, taalbarrière, analfabetisme en gezondheidsvaardigheden
1
Analyse Complexe Zorgsituatie - Afstudeeronderzoek
, Resume
Reason
This Complex Care Situation Analysis concerns patient Douglas. He was diagnosed with diabetes
mellitus type 2 insulin dependency, is analphabetic and there is a language barrier. The
communication is difficult, and he shows signs of therapy non-compliance. Due to his non-
compliance, he regularly experiences hypoglycemia or hyperglycemia.
Purpose
The purpose of this study was to gain insight into how therapy non-compliance can be combatted in
patients with language barriers. Primary and secondary sources were used to offer recommendations
that help the home care team.
Method
To achieve the purpose, a qualitative study, in the form of five semi-structured interviews, was
executed. The respondents were the patient, general practitioner, caregiver, district and diabetes
nurse. The interviews were transcribed and coded, after which a secondary literature study was
done.
Results
The practical research showed that the language barrier was the primary cause for therapy non-
compliance. In this refugee center, non-compliance does not seem to be intentional but due to a lack
of health skills. Several interventions were mentioned that could combat non-compliance in the
patient so he can undertake the right actions to stabilize his blood sugar after hypoglycemia or
hyperglycemia. To be specific, setting up diabetes programs, peer-to-peer contact, professional
translators, electronic food diaries and following a training by healthcare providers aimed at
increasing communication skills among migrant patients, seem to be appropriate interventions.
Conclusion
The patient shows non-intentional therapy non-compliance due to lack of Dutch and health skills.
Thus, pictograms or video books can be used to instruct the patient. Moreover, a VECT’er can put
effort into facilitating the explanation of his disease. The home care team experiences dealing with
patients who have language barriers as difficult. Additionally, patients experience stress because they
cannot understand explanations.
Keywords
Therapy compliance, diabetes type 2, language barrier, analphabetism and health skills
2
Analyse Complexe Zorgsituatie - Afstudeeronderzoek
