Gynaecologie
VOORTPLANTINGSSTELSEL MAN
ENKELE TERMEN
• Gonaden = geslachtsklieren (produceren gameten & hormonen)
o testes (zaadballen) bij de man, ovaria (eierstokken) bij de vrouw
• Gameten = voortplantingscellen
o spermacellen = spermatocyten (man)
o eicellen = oöcyten = ovocyten (vrouw)
• Fecundatie = bevruchting
o Versmelting van mannelijke met vrouwelijke voortplantingscel → zygote (bevruchte eicel) ontstaat en deze
zal zich innestelen in de baarmoeder
HET INWENDIGE VOORTPLANTINGSSTELSEL VAN DE MAN
• Mannelijke geslachtsklier = testis (mv testes) →
hangen in scrotum
• Voortplantingscellen = spermatocyten of
spermatozoa
• Bijbal = epididymis (zaadcellen zitten hier twee
weken in)
• Zaadleider = ductus deferens
• Ejaculatiekanaal (2cm)
• Urethra
ACCESSOIRE KLIEREN BIJ DE MAN
• Zaadblaasjes
• Prostaatklier
• Cowperklieren: o.a. basis maken van vaginaal milieu
UITWENDIGE GESLACHTSORGANEN BIJ DE MAN
• Scrotum = balzak
• Penis = erectiel orgaan
PRIMAIRE GESLACHTSORGANEN
• 2 testes = zaadbal = teelbal, gelegen in scrotum
• 2 scrotumholten met sereuze membraan (membraan dat vocht afgeeft zodat er geen wrijving is tussen teelbal en
balzak)
• Bevat musculus cremaster → Temperatuur-regeling
• Testis verdeeld in 250 lobjes, waartussen testiskanaaltjes liggen (niet echt in detail kennen)
• Testis bevat verschillende cellen:
o interstitiële cellen: productie androgenen
o spermacellen: voortplanting
o sertolicellen: voeding
,BOUW ZAADCEL
• Acrosoom: bevat enzymen om door wand van eicel te kunnen dringen.
• Kop: celkern; genetisch materiaal dat in eicel wordt ingebracht
• Staart: spiraalvormige mitochondriën (energieleveranciers) → leveren energie aan
staart om te kunnen bewegen
RIJPING, VOEDING, OPSLAG, TRANSPORT SPERMATOCYTEN
• Ductus efferens: vervoert spermacellen naar epididymis
• Functie epididymis:
o productie vloeistof (5% van semen)
o rijping spermacellen, nog niet beweeglijk
o selectierecyclage spermacellen
o transport naar zaadleider duurt 2 weken (rijping)
• Ductus deferens = vas deferens = zaadleider:
o vervoert zaadcellen
o versmelt met afvoerbuis van zaadblaasje tot ductus ejaculatorius
ACCESSOIRE KLIEREN → ZORGEN SAMEN VOOR SEMEN
• Zaadblaasjes: productie zaadvocht (basisch), bevat
o fructose
o prostaglandinen
o fibrinogeen (inactief) → zorgt ervoor dat zaadcellen bij elkaar blijven bij ejaculatie
→ eerste stap van capacitatie = activeren zaadcel → zelfstandig zwemmen (zaadcellen komen in contact met
zaadvocht)
• Prostaatklier: productie prostaatvocht (licht zuur)
o gespierd orgaan
o bevat seminaal plasmine (tegen infecties)
o verlengd levensduur zaadcellen
• Cowperklieren: productie slijm (basisch)
o neutraliseert urinezuur
o smeert de glans (eikel)
SEMEN = ZAADVOCHT
• Bevat klierproducten van de accessoire klieren en enzymen
• Vormt met spermacellen het ejaculaat
• 2 tot 5 ml zaadvocht per ejaculatie
• 20 tot 100 miljoen spermacellen per ml ejaculaat
• < 20 miljoen = onvruchtbaar
UITWENDIGE GESLACHTSORGANEN BIJ DE MAN
• Scrotum = balzak
• Penis = erectiel orgaan
o vervoert urine en sperma
o 3 delen: wortel, schacht (lichaam), glans
o preputium = voorhuid, bevat klieren die smegma afscheiden (! Plaats voor bacteriën, circumcisie =
besnijdenis → religieus of medisch)
o schacht bevat erectiel weefsel = netwerk van bloedvaten (3 zwellichamen)
,EFFECTEN TESTOSTERON
• Handhaaft het libido (geslachtsdrift)
• Stimuleert groei botten en spieren
• Verantwoordelijk voor het ontstaan en aanblijven van secundaire geslachtskenmerken
• Houdt klieren van organen van mannelijk voortplantingsstelsel in stand
VRAGEN?
• Wat is cryptorchisme? Niet ingedaalde teelballen
• Wat is circumcisie? Besnijdenis (medische en religieuze redenen)
• Waar worden de zaadcellen geproduceerd? Teelballen
• Wat is de functie van de prostaat? Verlengd levensduur, antibiotische werking, …
• Wat is semen? Zwaardvocht
• Bij welk aantal spermcellen is een man onvruchtbaar? Minder dan 20 miljoen per ml
• Waarom kan een man best geen spannende broek aandoen? Teelballen liggen te dicht bij lichaam dus
temperatuur wordt hoger → onvruchtbaarheid
• Hoe komt het dat een penis in erectie kan gaan? Bloed komt in de zwellichamen (3)
• Om zeker te weten dat man onvruchtbaar is na vasectomie moet er een spermastaal genomen worden
• Wat is priapisme? Penis die langdurig in erectie staat
Gynaecologie indeling
→ specialisatie die zich bezighoudt met organen en ziekten die specifiek zijn voor vrouwen
• Primaire geslachtsorganen: de eigenlijke voortplantingsorganen → normale ontwikkeling en functioneren van deze
organen is nodig om tot conceptie te komen en een bevruchte eicel te laten uitgroeien tot een foetus
o Inwendig
▪ eierstokken (♀ gonaden = ovaria)
▪ eileiders (salpinx , mv. salpinges)
▪ baarmoeder (uterus, hystera, metra)
▪ schede (vagina)
o Uitwendig
▪ vulva
▪ perineum
• Secundaire geslachtskenmerken: ontwikkelen zich pas in puberteit (borstontwikkeling, beharing…)
HOOFDSTUK 1: PRIMAIRE GESLACHTSORGANEN
ANATOMIE VAN HET VOORPLANTINGSSTELSEL
De ovaria (EV: ovarium, oophor-)
• Kleine, eivormige organen (5 cm x 2,5 cm x 0,8 cm)
• Gelige kleur
• Klonterige (oneffen en amandelvormige) structuur
• Gem. 450 eitjes komen tot rijping
• Hangen vast in het mesenterium en aan
ondersteunende ligamenten (m. omsluit eileiders en
uterus)
• Gelegen nabij laterale wanden bekkenholte
• In de ondersteunde ligamenten zijn de aa. ovaricae
gelegen
, • Eierstokken zijn verantwoordelijk voor:
o Plaats van oögenese (vorming van eicellen) en ontwikkeling v/d follikelcellen
o Afgifte van vrouwelijke geslachtshormonen: oestrogenen en progestagenen
o Afgifte van inhibine (hormoon dat betrokken is bij regeling v/d FSH-productie) – negatieve terugkoppeling
naar hersenen
• Ondergaan een maandelijkse cyclus - ovariële cyclus (elke maand worden eicellen gevormd)
• Bevatten follikels en eicellen in verschillende ontwikkelingsfasen
De oögenese = vorming van eicelle n
Voor de geboorte (rond 8de week)
• oerkiemcellen (2n) ondergaan opeenvolgende mitotische delingen → 7 miljoen oerkiemcellen worden gevormd
• 2 miljoen oerkiemcellen → ondergaan onvolledige meiotische deling (reductiedeling) – deling is onvolledig, stopt
op een bepaald niveau→ primaire oöcyten I (2n) → tot puberteit wordt bereikt dan wordt de meiose voltooid als
ze een hormoon signaal krijgen
Na de geboorte: 2 miljoen primaire oöcyten: deel ervan wordt verbruikt voor ontwikkeling sec. geslachtskenmerken
Puberteit: er zijn nog 400 000 prim. oöcyten
Menarche (1ste menstruatie, voor het eerst een follikel tot volledig rijping, 1-2 j na borstontwikkeling): vervolg
meiotische deling → 450 primaire eicellen zullen de meiose vervolledigen, overige eicellen atrofiëren
Na ovulatie: start meiose II, enkel voltooid bij bevruchting (prikkeling spermatocyt)
!! Wanneer er geen bevruchting optreedt, sterft ovocyt II ook af.
!! Uit 1 oerkiemcel ontstaat uiteindelijk 1 rijpe eicel.
De eileiders (tubae Fallopiii-salpinges, EV: tuba Fallopii)
• Synoniemen: salpinx, oviduct, tuba uterina
• Links en rechts v/d baarmoederfundus
• ± 13 cm lang en hol vanbinnen
• Gelegen tsn baarmoeder en eierstokken
• Eindigen in een trechtervormig uiteinde = infundibulum
o Bevat franjes (fimbriae tubae uterinae) die over ovaria liggen en maken constant golvende beweging →
eicel kan zo worden opgevangen door eilieder
• Bestaat uit 2 lagen: gladde spierlaag en slijmlaag met trilharen (zorgen voor voortbeweging eicel) en kliercellen
• Eicel gaat van infundibulum → uterus: duurt 3 à 4 d.
• Bevruchting tijdens de eerste 12-24 uur van de tocht van het infundibulum naar de uterus (in een van beide
eileider)
De baarmoeder
• Synoniemen: uterus, metra, hystera
• Hol, gespierd orgaan
• Peervormig 7cm l x 4,5 cm b x 3 cm d
• Gelegen in Douglas-holte; deels achter en op de urineblaas
• Delen van de uterus:
o Corpus uteri (baarmoederlichaam) → grootste deel
▪ Cavum uteri = uterusholte
▪ Fundus uteri = bovenste gewelf
▪ Isthmus = versmalling onderaan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lore2603. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,66. Je zit daarna nergens aan vast.