1. Wat is criminaliteit?
Criminaliteit : alle misdrijven die in de wet staan omschreven
te maken met waarden en normen die we zo belangrijk vinden dat ze in wetten staan
Je overtreedt: geschreven regels: alle regels die in reglementen of wetten staan
Of: ongeschreven regels: regels voor goed gedrag, die nergens op papier staan
Stafbaar feit of delict: overtreding van de rechtsregels, staan beschreven in het Wetboek van
strafrecht
Crimineel gedrag is tijds- en plaatsgebonden
Soorten Criminaliteit;
Misdrijf: Een zware schending van de wet
Zwaardere straffen: gevangenis
Strafblad
Poging tot.. en medeplichtigheid strafbaar
Overtreding: lichte schending van de wet
Maximaal 1 jaar hechtenis in Huis van Bewaring
Geen strafblad
Zware criminaliteit: ernstige vormen van criminaliteit
moord, inbraak, verkrachting, gewapende overvallen, verkoop harddrugs enz.
Georganiseerde misdaad: mensenhandel, drugssmokkel, prostitutie
Veel voorkomende
Criminaliteit: minder ernstige misdrijven
Winkeldiefstal, zakkenrollen, vandalisme, fietsendiefstal enz.
Hinderlijk, kosten samenleving veel geld
Veel plegers tussen 16 en 23 jaar.
2. Ons beeld van criminaliteit
Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat:
Veel burgers er last van hebben, raakt de samenleving als geheel
Er veel verschillende meningen over zijn, die voortkomen uit verschillende belangen van
mensen
Massamedia veel publiceert, daardoor beïnvloeding publieke opinie en beeldvorming, zorgt
voor gevoelens van onveiligheid
Een politiek probleem is, de overheid moet de openbare orde handhaven
Gevolgen van criminaliteit:
Materieel: uit te drukken in geld. Het kost de samenleving miljarden euro’s per jaar
Immaterieel: niet in geld uit te drukken, gevoelens van angst en onveiligheid
Morele verontwaardiging: tast je rechtsgevoel aan
Normvervaging: verdwijnen van het besef dat regels nageleefd moeten
worden
Bedreiging van de rechtsstaat
Gevaar van eigenrichting, mensen gaan voor eigen rechter spelen
Meten van criminaliteit:
Politiestatistieken: registratie van alle aangegeven of ontdekte misdrijven, deze zijn niet
volledig alleen bruikbaar als schatting omdat:
Sommige delicten niet worden ontdekt
Aangiftebereidheid verschilt per misdrijf
Selectieve opsporing (bv alleen aandacht voor een bep. groep in de samenleving)
Bevolkingsopbouw en -groei ( niet kijken naar absolute cijfers, maar naar percentages)
Slachtofferenquêtes, anoniem onderzoek onder burgers om te kijken of zij ooit slachtoffer
zijn geweest van een misdrijf
Daderenquêtes , vraag aan mensen of zij ooit iets strafbaars hebben gedaan
3. Oorzaken van criminaliteit
, Wie worden crimineel:
Lage maatschappelijke positie: werkloosheid, geldgebrek, verveling leidt tot inbraken en
gewelddadige berovingen
Hoge maatschappelijke positie: witteboordencriminaliteit (fraude, belastingontduiking enz)
Etnische afkomst: vaak lage maatsch. positie.
Geslacht: vaker jongens, door aangeboren verschillen, ongelijke macht
en
verschil in socialisatie
Leeftijd: veelvoorkomende criminaliteit geplaagd door 16-23
jarigen
Meesten stoppen zodra zij volwassen worden of baan of
relatie krijgen. Enkeling wordt recidivist: persoon die steeds
opnieuw strafbare feiten pleegt
Waarom wordt iemand crimineel:
Individuele oorzaken, meestal aangeleerd gedrag, bepaald door risicofactoren
Gebrekkige opvoeding
Gedrags- en psychische problemen
Sterke groepsdruk
Problematisch drugs/alcohol gebruik
Persoonlijkheidskenmerken (aangeboren, bijv. snel agressief)
Maatschappelijke oorzaken
Slechte levensomstandigheden
Anonieme samenleving, minder sociale controle
Gelegenheid maakt dief, pakkans kleiner (gelegenheidsmotief)
Minder besef van waarden en normen
Gebrek aan maatschappelijke bindingen
Eens een dief, altijd een dief
Christelijke visie
Zondige aard van de mens, iedereen is van nature slecht
4. Nederland is een rechtsstaat
Nederland is een rechtsstaat: alle rechten en plichten van burgers en de overheid zijn in de wet
vastgelegd.
Taken van de overheid:
Rechtshandhaving: de overheid mag optreden als iemand de wet overtreedt
Rechtsbescherming: bescherming van burgers tegen willekeur en te grote macht van de
overheid
Kenmerken van een rechtsstaat:
Er is een grondwet daarin staan de belangrijkste rechten en plichten van burgers en overheid
beschreven
De burger heeft grondrechten. De belangrijkste rechten die in onze samenleving gelden
De overheid moet zich houden aan wat in de wet staat
Een democratie, staatsvorm waarbij burgers invloed hebben op besluiten van politici
Rechtszekerheid, elke burger moet weten wat hem te wachten staat bij het plegen van een
delict
Een onafhankelijke rechterlijke macht,
Een democratisch gekozen parlement
Scheiding van machten: Trias Politica:
Wetgevende macht
Uitvoerende macht
Rechterlijke macht
Knelpunten: