100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
COMPLETE samenvatting Overzicht van de historische kritiek (A000186): boek + lesnotities €6,96
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Gent (UGent)
  4.  
  5. Oosterse Talen En Culturen )
  6.  
  7. Overzicht van de historische kritiek (A000186)

Samenvatting

COMPLETE samenvatting Overzicht van de historische kritiek (A000186): boek + lesnotities
 0 keer verkocht
  • Vak
  • Overzicht van de historische kritiek (A000186)
  • Instelling
  • Universiteit Gent (UGent)
  • Boek
  • Historici en hun metier

Ben je op zoek naar een uitgebreide en heldere samenvatting van het vak Overzicht van de Historische Kritiek (A000186)? Zoek niet verder! Deze samenvatting bevat zowel alle inhoud uit het boek 'Historici en hun métier' als uitgebreide lesnotities, zorgvuldig samengesteld om je te helpen slagen. ...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 83  pagina's

Document informatie

  • Ja
  • 9 juli 2024
  • 83
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • historische synthese
  • case studies
  • wetenschappelijke methode
  • geschiedenis

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Meer samenvattingen voor studieboek

  • Begrippenlijst met alle moeilijke termen historische kritiek (boek + les)
  • college aantekening met het boek beknopt erin verwerkt
  • DEEL I - Samenvatting Historici en hun metier - Overzicht van de historische kritiek
Alles voor dit studieboek (32)

Geschreven voor

  • Universiteit Gent (UGent)
  • Oosterse Talen En Culturen )
  • Overzicht van de historische kritiek (A000186)
Alle documenten voor dit vak (3)

Verkoper

avatar-seller
fleurwalschot

Voorbeeld van de inhoud

Overzicht van de historische kritiek
Inleiding
Casus: de Vikinginvallen
 1e probleem bij recreëren geschiedenis: spanning tss feiten & fictie/presentatie
 Eind 8e E – 9e E: Plundertochten vanuit Scandinavische landen in Britse eilanden, toen
Karolingische Rijk & onze streken
 Info uit verleden accuraat?
o Mythevorming (toen & nu) (vb: vikinghelm met hoorns, wel gebaseerd uit opgraving,
maar dateert uit vroeger tijdperk)
o Stereotypering
 Overblijfsels geven beeld v periode (bv types klassieke schepen) (weinig bij ons gevonden,
vooral in Scan)
 Welke bronnen? Niet allemaal betrouwbaar  kritiek op uitvoeren
o Functie bronnen: feiten reconstrueren (info =/ kennis)
o Vandaag nog meer bel (politieke belangen, manipulatie, fake news)
o Contemporaine bronnen? Liefst v ooggetuigen (viking zelf of slachtoffer v
invallen)
 Geen teksten v Noormannen zelf: inscripties met runen op vw’n h/ hele andere functies:
herdenking overlevenden, magisch, voorspellingen (geen info over wat ze waar in welk jaar
deden)
 Bijna alle getuigenissen v slachtoffers geschreven door clerici vh Europese vasteland
o Genre: Annalen (kronieken waarbij per jaar gebeurtenissen genoteerd w/) geven
uiterst beknopt, stereotiep discours
o Bijna allemaal Latijn
 Monumentale overblijfselen? de oprichting van forten in Brugge en elders (castella
recens facta)
o 851: Gentse monniken van Sint-Bavo vluchten naar Brugge en verliezen er een
zilveren kruis
 Archeologische overblijfselen: muntschatten, wapens?
o Archeologisch onderzoek naar Vikingschepen
 Afbeeldingen

Schema verloop historische kritiek:




Deel I: De bron, bouwstof voor de kennis van het verleden
De notiebron
 = voorwerpen (artefacten) die uit verleden tot ons gekomen zijn (= overblijfselen)
o Onderzoeksterrein vd archeologie
 = getuigenissen over verleden (= overleveringen)

, o Onderzoeksterrein vd geschiedenis
 Archeologie & Geschiedenis laten zich alle twee in met verleden & h/ er voordeel bij
overblijfselen & –leveringen met elkaar te combineren
 Overblijfselen = voorwerpen die alleen al door bestaan spoor v verleden opleveren
 Overleveringen = mondelinge/geschreven getuigenissen die eenvoudige/complexe
gebeurtenis beschrijven/v commentaar voorzien (niet zo betrouwbaar, zeker wnr eerst lang
mondeling overgeleverd & dan opgeschreven in manuscript)
 Vb mbt casus: middeleeuwse annalen over invallen v vikingen

1. Bronnen: bewuste creaties?
Typologie (= bronnen in types indelen) ifv intentie:
 Auteurs v getuigenissen leveren antwoord op wat in verleden is gebeurd, hoe & in welke
omstandigheden, en waarom
 Komen niet in elke bron even intens voor
 Artefacten: aanvankelijk objecten uit dagelijkse leven (voor ze bronnen werden, onthullen
later onbewust realiteit)
 Getuigenissen: op korte & lange termijn bedoeling bewijs te leveren vh bestaan ve
rechtsfeit of –handeling
o → duidelijke & specifieke functie voor mensen in die periode
 Artefacten & getuigenissen k/ met opzet gecreëerd w/ (om bepaald doel te bereiken –
hakbijl maken) of per ongeluk/onbewust (etensresten in afvalput)
 Sommige bronnen ontstaan met bepaalde intentie, maar krijgen voor historicus andere
functie
 Audiovisuele bronnen in principe bewust gemaakt, maar: unwitting testimony
o Casus: 22 november 1963: kleermaker Abraham Zapruder wil camera uittesten
wanneer JFK voorbijrijdt, moordaanslag op Kennedy vastgelegd. Am publiek ziet
beelden pas in 1975 (getuigenis ook basis voor complottheorieën)
 Onbewust bewijsmateriaal later samengelegd met wel bewuste bronnen (bv
politiegetuigenisen)
 Nu door ontwikkeling digitale media kan men ongeplande beelden v gebeurtenissen
makkelijk verspreiden: geven bepaalde realiteit weer & laten toe dat zich publieke opinie
vormt
o → slecht nieuws voor wie wil dat zaken niet ontdekt w/
 Bewust gecreëerde bronnen k/ objectief of subjectief zijn & vaak bedoeld om
tijdgenoot/historicus iets voor te houden
 Naarmate men aandacht kreeg voor opinies & mentaliteiten die zich rond feiten h/
ontwikkeld, is dit zeer waardevolle categorie voor info geworden
 Zowel bij reconstructie v feiten als v ideeën moet men kritisch zijn tov inhoud &
ontstaanscontext


2. De vormeigenschappen: geschreven en ongeschreven bronnen
1. Geschreven bronnen
Verhalende of literaire teksten, tussen ‘Dichtung und Wahrheit’ (JW von Goethe) –
egodocumenten
 Kronieken of traktaten in narratieve vorm
 Dagboeken/brieven/autobiogr/mémoires/schilderijen; zeer onbetrouwbaar
o Vb: Felix Nussbaum: schilderijen tijdens leven in concentratiekamp
 Bloeitijd egodocumenten: 1750-1850
 Doel = bepaalde boodschap doen overkomen

,  Uiteenlopende motieven (tijdgenoot/nageslacht inlichten via wetenschappelijk
traktaat, hen visie & opinie opdringen via editoriaal ve krant, kroniek waarin feiten in
bepaalde logica worden gegoten, etc)
 Egodocumenten (Presser naam bedacht): probleem v intentie
o = documenten waarin ego zich opzettelijk of onopzettelijk onthult/verbergt,
bronnen met opzettelijk ik- of wij-perspectief, bewust gecreëerd voor auteur zelf,
maar ook voor anderen
o Onthullen & verhullen terzelfdertijd: als onbetrouwbaar gezien
 Werden in tijd van Presser binnen ideeën- & cultuurgeschiedenis benut als bron voor
studie van proces van toenemende individualisering (sinds ME op gang)
 ‘Dichtung’ door auteur als ‘Dichtung’ ervaren, maar ook als ‘Wahrheit’
o Deze ‘Dichtung-Wahrheit’ is hoe dan ook historische waarheid, maar anders
dan die van harde feiten
 Veel egodocumenten geven meer beeld v wat auteur buiten zz waarneemt dan onthulling
v zz & eigen ervaring
o Zelfs intiem dagboek is geen totale waarborg voor accurate weergave v subjectief
ervaren realiteit
o Men moet rekening houden met zelfbedrog & met kans dat auteur rekening hield
dat het later toch door een ander zou k/ w/ gelezen
 Tendens tot:
o Teleologisering = een poging om een structuur, een lijn te krijgen in een
geschiedenis, uitgaande van het eindpunt van die geschiedenis
o Rationalisatie post factum (achteraf feiten rationeler maken dan ze waren)
o Doelbewust accent leggen op breuk in leven of onderstrepen vd continuïteit
o Narcisme
 Oorzaken v vervorming k/ gedetecteerd w/ door onderzoek uit welk milieu auteur komt,
met welke vooroordelen hij schrijft, wnr hij schrijft (afstand in tijd tot feiten) & met welk
doel
 Vorm v literaire bronnen is vrij, slechts gebonden aan normen van mode & traditie

Diplomatische teksten
 = Teksten die rechtssituatie vaststellen of nieuwe scheppen
 Indelen advh kenmerken:
o Externe kenmerken: schrift, schrijfstof (bv inkt), beschrijfstof (bv papier), zegel
(autoriteit oorkonder)
o Interne: taal, stijlfiguur, terugkerende termen
 Oorkonde = tekst met doel getuigenis af te leggen over voltrokken
o Rechtshandeling of over bestaan van rechtsfeit. Ze vormt bewijs bij evte betwisting
tss betrokken partijen (voorzien v watermerk/zegel/handteken)
 Oorkonden: vorm niet vrij; vertonen strikte, formele vormeigenschappen die bepaald w/
door normen v recht & traditie (wisselend in tijd)
o 3 delen:
 Protocol: naam auteur, bestemmeling, begroeting, etc
 Context: narratief gedeelte, verhaal van motieven, bekendmaking beslissing
 Eschatocol: aankondiging validatietekens, getuigen, datering
 k/ getuigen voor wetgevende activiteiten, vrijwillige rechtspraak & juridische activiteiten
 Bestudeerd door hulpwetenschap v diplomatiek

Bronnen van de sociale boekhouding
 = Teksten die schriftelijke neerslag vormen van uitvoerende macht of v beheer v openbare
& private administraties, ondernemingen of verenigingen

,  Brengen verslag uit over:
o Opdracht (bv stadsrekeningen)
o Vergaderingen (notulen van parlement)
o Zakenbeleid (boekhouding)
 Of geven overzicht v:
o Bezitsstructuur (grondboeken ve abdij)
o Fiscale structuur (belastingskohieren)
o Sociale structuur (registers v burgerlijke stand)
o Politieke structuur (kiezerslijsten)
 Casus: de types bronnen over het leven van Jan van Eyck:
o Meeste info uit kwatrijn om houten omkadering schilderij (schilder, schenker,
wanneer)
o De schilder Hubert Van Eyck, een groter man werd nooit gevonden, vatte dit werk aan. Zijn broer
Jan, de tweede in de kunst, voltooide die zware taak op verzoek van Joos Vijd. Die nodigt u, op 6
mei [1432], met dit vers uit om te aanschouwen wat werd verricht.
 Authenticiteit kwatrijn zeer vaak in twijfel getrokken (Boek Hubert v Eyck – personnage de
légende (Emiel Renders: zelfs niet meer in bestaan Hubert geloofd (verzonnen uit rivaliteit
tss Gent & Brugge?)
o Latere biografische bronnen over bv leefplaats (Van Vaernewijck, kroniekeur van
Mander)
o Lijfspreuk Jan van Eyck bevestigt dat hij v Maaseik is (dialect)
o Rekeningen v hertog Filips de Goede

2. Ongeschreven bronnen
Materiële voorwerpen:
 Leren ons aanwezigheid v welbepaalde cultuurgroep op bep plaats, haar leefpatroon,
artistieke ambities
 Archeologische bronnen
 Overblijfselen
 Munten
 Manueel vervaardigde afbeeldingen (iconografische bronnen)
 Mechanisch vervaardigde afbeeldingen (foto en film)

Orale tradities:
 Uit verleden of eigen tijd
 Hedendaags vb: interview
o Oorspronkelijk zuiver & exclusief oraal
o Recenter vaak vastgelegd in geschreven vorm of op geluidsband, film of digitale
drager → niet meer zuiver oraal
 Casus: West-Afrikaanse griots & Heer Halewijn
o West-Afrikaanse griots
 = zangers die oude verhalen doorvertellen (v oude dynastieën)
 Afrikaanse rijken voor de rest vaak alleen gekend door buitenlandse bronnen
(bv moslimreizigers)
 Jan van Sina bestudeerde mondelinge gesch v Afrika (dankzij hem gesch obv
v orale traditie weer meer naar waarde geschat)
 Externe testen (bronvgl): Andere bronnen naast leggen, vgl’n met
hedendaagse antropologische observaties  betrouwbaarheid leek best groot
 Intern testen: woorden uit bep periode, is inhoud logisch
o Heer Halewijn; vrouwenmoordenaar onthoofd door prinses
 Zelfde narratieven komen terug in andere verhalen (bv Blauwbaard)
 Pas in 19e E opgetekend door folkloristen (vers versies)
 Gezien dat het authentiek was door structuur v verzen

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurwalschot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69252 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Laatst bekeken door jou

Tentamen (uitwerkingen) ·

(0)

NSG 522 Final All Modules Questions And Answers 2024 Updates

€6,96
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd