Schema’s voor IPR
Stappenplan oplossen casus:
Stap 1: Naar welk hoofdonderdeel van het IPR wordt gevraagd?
- Bevoegdheid/rechtsmacht? Oftewel de internationaal bevoegde rechter. Moet gaan om een
geschil met een internationale dimensie.
o Brussel I; art. 1-14 Rv; Verdrag van Lugano (IJsland, Noorwegen, ZW)
- Het toepasselijke recht (conflictenrecht) – welk recht moet worden toegepast? D.m.v.
verwijzingsregels, zie HC1 (p. 1-2 colleges).
o Rome I, Rome II, boek 10 BW, HVV (NL/FR/PO)
Rome I: wanneer een geschil betrekking heeft op verbintenissen uit
overeenkomst in burgerlijke en handelszaken
Rome II: toepasselijk op verbintenissen uit de wet, OD, zaakwaarneming,
onverschuldigde betaling.
- Erkenning en tenuitvoerlegging? (kan bijv. vonnis FR rechter in NL ten uitvoer worden gelegd?
o Brussel I bis, Verdrag van Lugano (IJsland, Noorwegen, ZW)
Stap 2: om wat voor soort internationale rechtsverhouding/internationaal rechtsfeit gaat het en tot
welke verwijzingscategorie behoort de rechtsverhouding/het rechtsfeit?
- Binnen conflictenrecht noem je dit kwalificatie: gaat het bijv. om een ovk, OD, goederenrecht,
koop tussen professionele partijen, etc.
Stap 3: IPR-instrument ook van toepassing?
- Materieel toepassingsgebied (onderwerp):
- Formeel toepassingsgebied: ruimtelijk/geografisch
o Rome I: art. 2 lid 1, universeel toepassingsgebied
o Brussel I: geen universeel toepassingsgebied
- Temporeel toepassingsgebied : toepassing in tijd, bijv. art. 28 Rome I
Stap 4: regels IPR-instrument toepassen1
1
In de praktijk zal de Nederlandse rechter nog hierna een ander rechtsstelsel moeten toepassen, het materiele recht
daarvan. Als advocaat bijv. cliënt doorsturen naar buitenlandse advocaat, rechtsvergelijking maken. Opinie vragen aan
buitenlandse advocaat/hoogleraar. Mogelijkheid advies vragen Int. Juridisch Instituut.
, Week 1: Rome I
Conflictenrecht verwijzingsregel: rechtsverhouding onderbrengen in verwijzingscategorie (=
kwalificeren), bijv. rechtspersonenrecht, goederenrecht, overeenkomstenrecht, OD. Vervolgens
bijbehorende verwijzingsregel zoeken. Bevatten allemaal een aanknopingsfactor (bijv. rechtskeuze
(subj), schade, nationaliteit, gewone verblijfplaats). Aanknopingsfactor verwijst naar het toepasselijke
recht. Geen Denemarken (wel lid EU) +
geen IJsland, Zwitserland,
Noorwegen, Liechtenstein (geen
Rome I: verbintenissen uit overeenkomst in burgerlijke en handelszaken lid EU)
- Materieel toepassingsgebied: art. 1 lid 1, het recht van verschillende landen (int. eis), van
toepassing op verbintenissen uit overeenkomst in burgerlijke en handelszaken.
Uitzonderlingen in lid 2
o Koop roerende zaken tussen professionele ondernemers (niet consumenten)
Weens Koopverdrag2
o N.v.t. op vertegenwoordiging
- Formeel toepassingsgebied: art. 2 universeel. Rome I is steeds van toepassing wanneer een
rechter van een lidstaat moet oordelen over het recht dat van toepassing is op een
overeenkomst, ook het geval bij bijv. een Japanse en Amerikaanse partij.
- Temporeel toepassingsgebied: art. 28 Rome I – overeenkomsten op of na 17 oktober 2009
gesloten
Altijd de eerste stap bij Rome I:
Valt het contract/verplichting binnen een van de beschermde categorieën (artt. 5-8), waarbij sprake is
van onevenwicht in macht, ene partij sociaal en economisch machtiger.
- 5: vervoersovereenkomsten (goederen en passagiers)
- 6: consumentenovereenkomsten
- 7: verzekeringsovereenkomsten
- 8: individuele arbeidsovereenkomsten
Zo nee, verder kijken
Rechtskeuze (art. 3 Rome I)
Stap 1: hebben partijen een rechtskeuze gemaakt?
Stap 2: zijn beperkingen van toepassing? Mogelijk wordt het dwingende recht niet opzij gezet
Zo nee, gekozen recht zet het objectief toepasselijke recht opzij (dwingend en regelend recht)
- (overige) beperkingen rechtskeuze:
o Internationaliteit (art. 3 lid 3 en lid 4)
o Consumenten- en arbeidsovereenkomsten (art. 6 en 8)
o Voorrangsregels (art. 9)
o Openbare orde (art. 21)
Geen rechtskeuze (art. 4 Rome I)
Stap 1: staat het contract in de lijst van contracten?
Zo ja, eerst toetsen aan lid 3.
Zo nee, stap 2: leer van de kenmerkende prestatie
- Kan geen kenmerkende prestatie worden aangewezen, de prestaties zijn gelijksoortig, lid 4.
Stap 3 Uitgekomen bij rechtsstelsel, eerst toetsen aan lid 3 (exceptieclausule)
2
Belangrijkste afwezige staten WKV: Honk Kong, Ierland, India, Zuid-Afrika, Taiwan en het VK