Samenvatting pedagogiek à leren voor
examen LOI.
Hoofdstuk 1: inleiding pedagogiek.
Pedagogiek = bestudeert de rol van opvoeding door ouders/verzorgers en opvoeders op de
ontwikkeling van kinderen van 0-23 jaar.
Orthopedagogiek = kinderen met ontwikkelingsproblemen, gedragsproblemen of
leerproblemen. Deze problemen zijn bijv. ontstaan door: een ontwikkelingsachterstand – of
voorsprong, door de opvoeding van problemen of onverwachte gebeurtenissen in de
thuissituaCe.
Ontwikkelingspsychologie = de wetenschap die de psychologische veranderingen van de
mens per levensfase onderzoekt. (Vanaf baby tot volwassene).
In de pedagogiek zijn opvoeding en ontwikkeling 2 belangrijke begrippen.
Ontwikkeling kan gezien worden als allemaal veranderingen in menselijk gedrag die
samenhang hebben met leeJijd. (Verhulst 2017)
In de ontwikkeling van een kind speelt de omgeving van het kind, de interac9e
(wisselwerking) met de omgeving en de ervaringen een belangrijke rol.
Er zijn 4 pedagogische basisdoelen van Riksen-Walraven:
• Het bieden van fysiek en emo9onele veiligheid = de organisaCe moet kinderen
emoConele veiligheid kunnen bieden in een fysiek veilige en gezonde omgeving.
• Het bevorderen van persoonlijke competen9e = kinderen moeten de gelegenheid
krijgen om persoonlijke competenCes (nieuwe vaardigheden & talenten) te
ontwikkelen door middel van begeleiding en spelenderwijs uitdagen.
• Het bevorderen van sociale competen9e = kinderen moeten de gelegenheid krijgen
om hun sociale competenCes te ontwikkelen. (Samenwerken, communiceren &
inlevingsvermogen)
• Socialisa9e door de overdracht van normen & waarden = kinderen dienen de kans te
krijgen om zich waarden en normen van de samenleving eigen te maken en te
deelnemen binnen de samenleving als acCeve burgers.
Deze 4 basisdoelen van Riksen-Walraven moeten de kwaliteit van de kinderopvang
bevorderen en de basis vormen van elke kinderopvangorganisaCe in Nederland.
WIKK = Wet innovaCe en kwaliteit kinderopvang
Holis9sch = Het gaat om het totaalplaatje, Dus het kind in een brede ontwikkeling met de
omgeving.
,Er zijn 6 interac9evaardigeheden:
• EmoConele ondersteuning bieden
• Autonomie respecteren
• Leiding geven en structuur bieden
• InformaCe en uitleg geven
• InteracCes in de groep begeleiden
• Ontwikkeling sCmuleren.
Als beroepsopvoeder is het belangrijk dat je de hoofdpunten van de theorieën van een
aantal belangrijke grondleggers van de ontwikkelingspsychologie kent:
• John Bowlby: gehechtheid – hech9ngstheorie
• Sigmund Freud: Psychoanalyse en psychoseksuele ontwikkeling
• Erik Erikson: Psychoseksuele -en sociale ontwikkeling
• Margaret Mahler: separa9e – individua9e
• Jean Piaget: Cogni9eve ontwikkeling
• Lawrence Kolhberg: morele ontwikkeling
• Lev Vygotsky: Zone van de naaste ontwikkeling
John Bowlby: gehechtheid – hech9ngstheorie:
HechCng staat voor het proces waarbij een kind leert om langdurige affecCeve relaCes aan te
gaan. Een goede hechCng is de basis voor de hele ontwikkeling van een kind en de mate
waarin een kind relaCes op kan bouwen met anderen.
Defini9e van hech9ng = ‘De emo9onele, affec9eve en duurzame band tussen ouder en
kind. Voor het kind betekent dit dat hij troost en nabijheid vindt bij zijn ouder, vooral als hij
bang, gespannen of verdrie9g is’.
De hechCngssCjlen van Mary Ainsworth: zij heeJ de theorie van Bowlby verder uitgewerkt.
Op basis van de observa9es van Mary Ainsworth formuleerde ze een aantal
hech9ngss9jlen:
Veilige hech9ng: Het kind voelt zich beschermt en geliefd en heeJ bij afwezigheid van de
ouder/verzorger het vertrouwen dat deze terug komt.
Vermijdende hech9ng: Er is minimaal contact tussen ouder en kind. Het kind heeJ de
neiging om de ouder te vermijden, omdat de ouder niet of nauwelijks reageert op het kind,
hem structureel afwijst of verwaarloost.
Ambivalente hech9ng: Het kind blijJ dicht bij de ouder omdat het onzeker is over hoe en of
de ouder reageert. De behoeJen van de ouder gaan voor op die van het kind. De ouder is
onvoorspelbaar voor het kind.
Gedesoriënteerde hech9ng: is een combinaCe van vermijdende hechCng en de ambivalente
hechCng. Het kind leert dat het contact met ouder onvoorspelbaar, soms beangsCgend en/of
gevaarlijk kan zijn. Het kind voelt zich hierbij hulpeloos. Er is angst voor de ouder, maar ook
een beschermend gevoel.
Sigmund Freud: psychoanalyse en psychoseksuele ontwikkeling:
Het menselijk gedrag kan worden beschouwd als het gevolg van onbewuste psychische
processen, waarmee de mens zijn aangeboren driJen probeert te reguleren.
Het kind ervaart een conflict tussen zijn eigen aangeboren verlangens en impulsen en de
regel, waarden en normen van zijn omgeving. Aangezien veel van de verlangens niet
, uitgevoerd kunnen worden, wijst de mens ze, in zichzelf, af. Toch zegt Freud dat het
onbewust nog aanwezig is. Freud gaat in zijn theorie (psychoanalyse) van het ID, Superego en
Ego uit:
• ID = Het onderbewuste. Een kind heeJ aangeboren driJen, impulsen, reflexen en
verlangens. De behoeJe om deze te bevredigen uiten zich in gedrag.
• Superego = Dit is het beeld dat we van onszelf hebben. Naarmate het kind ouder
wordt, leert het omgaan met zijn driJen en impulsen uit angst voor straf uit zijn
omgeving. Hierdoor ontwikkelt het een geweten (àgeweten = het superego)
• Ego = het op de juiste wijze omgaan met de onbewuste driJen (ID) en het geweten
(superego) wordt Ego genoemd.
(Freud) Psychoseksuele ontwikkeling:
Er zijn verschillende fases waar een kind doorheen gaat:
• Orale fase – Vanaf geboorte tot 1 á 1,5 jaar
• Anale fase – 1 tot 3 jaar
• Fallische fase/oedipale fase – 3 tot 6 jaar
• Latente fase – 6 tot 11/12 jaar
• Puberteit/genitale fase 11/12 tot volwassenheid
Erik Erikson: psychoseksuele en sociale ontwikkeling:
Erik Erikson heeJ de theorie van Freud verder uitgewerkt. Hij heeJ hier de sociale dimensie
aan toegevoegd. De omgeving van het kind speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van
het kind. Bij iedere fase komt een probleem of conflict voor dat past bij de leeJijdsfase. In
elke fase moet de persoon het conflict oplossen. Wanneer het kind goed uit het conflict komt
gaat het door naar de volgende fase. Als het goed wordt doorlopen worden krachten
opgedaan voor het volgende conflict.
Margaret Mahler: separa9e – individua9e:
Een baby is totaal aeankelijk van zijn primaire verzorgers. Aan het eind van de separaCe –
individuaCe maakt het kind zich ‘los’ van zijn ouders en wordt hij meer zelfstandig. Hierbij
wordt het kind zich ervan bewust dat het een eigen lichaam heeJ en begint zijn moeder te
onderscheiden van anderen. Deze fase wordt afgesloten met het bereiken van de
objectpermanenCe. ObjectpermanenCe = dat het kind in staat is om het innerlijke beeld van
de relaCe met de ouders vast te houden en hun liefdevolle veilige aanwezigheid te voelen al
de ouders niet aanwezig zijn.
Het proces heet separa9e – individua9e en het gaat over losmaken van de ouder(s).
Jean Piaget: Cogni9eve ontwikkeling:
Dit is een theorie over het cogniCef denken. Hieronder valt onder andere:
• Taal
• Aandacht
• Geheugen
Een kind ontdekt de wereld door acCef om te gaan met deze wereld. Dit heet Exploreren.
Doormiddel van interacCe met die omgeving, gecombineerd met lichamelijke rijping
(geneCsch bepaald) ontstaat uit die aangeboren reflexen voortdurend complexere cogniCeve
vaardigheden. Een kind doet kennis op door nieuwe kennis te verbinden met bestaande
kennis.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esthervoosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.