C2 – Gastroenterologie B
HC passageklachten
Samenvatting van de basis:
In de maag zit circulair, longitudinaal en scheef spierweefsel, in de dunne darm en dikke
darm slechts circulair en longitudinaal spierweefsel. Deze spieren zorgen voor kneden en
voortstuwing van voedsel
Aansturing gaat via drie zenuwstelsels:
o Willekeurig: slikken/defecatie (externe sfincter)
o Autonoom: sympathicus/parasympathicus (darm actief of passief, macroniveau)
o Enterisch: Zorgt voor spieraansturing (microniveau)
Plexus myentericus (Auerbach)
Plexus submucosus (Meissner)
Cellen van Cajal (Myoelectric Migrating Complex)
Passageklachten in de slokdarm
o Diagnostiek:
Slikfoto (eigenlijk video), waterige bariumpap (röntgenpap) door laten
slikken: beoordeling relaxatie bovenste en onderste slokdarmsfincter,
beoordeling doorgankelijkheid slokdarm, beoordeling
contracties/peristaltiek slokdarm, reflux
Slokdarmmanometrie (drukmeting): katheter met druksensoren, via neus
naar slokdarm tot in de maag, meten van druk in rust en na drinken slokjes
water, bepalen lokatie van onderste slokdarmsfincter, bepalen knijpkracht
van de slokdarm, ook meten verschil tussen lucht en water mogelijk (reflux
vs. Opboeren)
o Aandoening:
Sclerodermie: reumatische systeemziekte, stugger worden van bindweefsel,
hele slokdarm, aantasting van innervatie, onvermogen van spier om samen
te knijpen
Diffuse oesofagusspasmen: oorzaak niet bekend, je ziet hypermotiliteit van
de slokdarm
Achalasie: verminderd aantal myenterische neuronen in de onderste
slokdarmsfincter (LES), voedsel blijft staan, lange termijn wijde, atone
slokdarm
Pseudo-Achalasie: Tumor/impressie van buitenaf ter hoogte van
LES/gastrooesofagale overgang
Problemen van de maag
o Diagnostiek:
Maagledigingsstudie (scintigrafie), pannekoek laten eten met gelabeld eiwit,
met speciale gamma camera kun je opnames maken na vaste momenten om
zo te kijken of de maag te traag werkt (belangrijk is dat een 4 uurs opname
wordt gemaakt)
X-maag, structurele afwijkingen, motiliteit richting duodenum (weinig
gebruikt, duodenoscopie heeft de voorkeur)
Antroduodenale manometrie: ingewikkelde, langere drukkatheter t/m
jejunum
o Aandoeningen:
Dumping: te snelle maaglediging, vaak na partiele resectie, leidt tot een snel
vol gevoel, hyperosmotische brei die in de dunne darm terecht komt en
,C2 – Gastroenterologie B
vocht uit de circulatie trekt (hypotensie) en je krijgt een hoge insuline
secretie met gevaar op hypoglycaemie
Gastroparese: te trage maaglediging, vol gevoel, opgeblazen, misselijk,
braken en maagpijn. Bij diabetes komt dit vaker voor. Je hebt een neiging tot
hypoglycaemie omdat je wel insuline spuit maar geen suiker wordt
opgenomen. Prevalentie ongeveer 58%. Vaak bij moeilijk instelbare diabetes
patienten. Idiopathische gastroparese bij jonge vrouwen, geen
onderliggende ziekte, gaat vaak vanzelf weer over.
Problemen van de dunne darm
o Diagnostiek:
Dunne darm passagefoto (x dunne darm), wordt steeds minder gebruikt,
lastig te interpreteren, contrast via sonde van neus naar dunne darm,
structurele afwijkingen opsporen, passagetijd berekenen, hoge
stralingsbelasting, weinig expertise (MRI vaak de voorkeur)
MRI dunne darm: structurele afwijkingen, passagetijd berekenen
Lactulose ademtest: nuchter, lactulose drinken, meting H2 in
uitademingslucht (wanneer bereikt lactulose dikke darm waar het
fermenteert wordt)
Echt geen idee? Full thickness biopt via de chirurg
o Aandoeningen (zijn hier zeldsaam):
Post-chirurgisch:
Adhesies of streng vorming
Chronische Intestinale Pseudo-obstructie (CIIP)
Trage peristaltiek dunne darm, zonder aantoonbare obstructie,
buikpijn, opgezette buik, misselijkheid, braken, diarree, obstipatie,
oorzaak niet bekend
Problemen dikke darm
o Diagnostiek:
X-Colon, contrast en lucht via anale sonde, structure afwijkingen,
obstructie/mucosale afwijkingen, weinig expertise
X-marker: capsules met radiologisch zichtbare markers, buikoverzichtsfoto
op dag 10 (10 dagen slikken capsules) -> lokalisatie en verdeling capsules na
10 dagen, door verdeling en hoeveelheid kun je iets zeggen over passagetijd
en oorzaak
Coloscopie: structurele en mucosale afwijkingen, je kunt echter geen
passagetijd te berekenen
Anale manometrie: ballon in rectum, anale aandrang/pijnsensatie
beoordelen
Diep rectum biopt: Ziekte van Hirschsprung (zenuwvoorziening in rectum en
soms sigmoid congenitaal afwezig)
o Aandoeningen:
Obstipatie
Door trage passage: systeemziekten zoals sclerodermie, diabetes;
bijwerkingen medicatie/dieet/weinig bewegen
Outletobstructies: verminderde functie bekkenboedem, prolaps
Diarree
Snelle passage in colon ascendens en colon transversum
Verminderde activiteit sigmoid
, C2 – Gastroenterologie B
Overloopdiarree (overmatige slijmproductie bij obstipatie en
daardoor diarree)
Bijwerkingen medicatie
Irritable Bowel Syndrome (IBS)
Neurologisch: Parkinson (depletie dopaminerge neuronen in CZS en plexus
myentericus), MS (verlengde colonpassagetijd)
Aandoeningen gladde spier: myopathieën,sclerodermie, dystrofieën
Obstipatie veroorzakende geneesmiddelen, vaak in combinatie met dehydratie en
bedlegerigheid
o Opiaten
o Antidepressiva (TCA)
o Anticholinergica (anti-parkinson middelen)
o Anti-epileptica
o Antipsychotica
o Calcium-antagonisten
o Ijzerpreparaten
o Diuretica
Behandeling obstipatie:
o Osmotische laxantia
Macrogol
Lactitol
Lactulose (winderigheid)
Anorganische zouten -> plakken aan andere geneesmiddelen!
o Volume vergrotende laxantia
Psyllium, sterculiagom (bulk vormende laxantia), nemen water op en maken
zo de feces volumineus en zacht
o Zachtmakers – klysma
Natriumlaurylsulfoacetaat, Natriumducosaat, natriumfosfaat, arachide olie
Oplossen van feces prop
o Contactlaxantia – prikkelen de darmwand waardoor water- en zoutresorptie
verminderd wordt en de uitscheiding versterkt wordt, je krijgt bevordering
darmperistalitiek en toename van de watergehalte in de feces
Bisacodyl, Senna
Bijwerkingen: flatulentie, buikkrampen, beschadiging plexus mesentericus
bij chronisch gebruik (bisacodyl!), electrolytstoornissen, interacties met b.v.
chinolonen (antibiotica)
Behandeling diarree:
o Wegnemen oorzaak
o Waak voor uitdroging
o Loperamide
o Norit (actieve kool)
Denk bij zowel obstipatie en diarree aan medicatie
Ook geneesmiddelen, preparaten of voedingssupplementen die niet op de lijst staan
Opiaten=obstipatie=laxans bij voorschrift
Liever geen MgO bij obstipatie omdat je interactie krijgt met geneesmiddelen
Opiaten en veel obstipatie ondanks macrogol? Methylnaltrexon -> mu receptor antagonist
die de BBB niet kan passeren
