Samenvatting - Ethische en rechtsfilosofische stromingen
3 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Ethische en rechtsfilosofische stromingen
Instelling
Universiteit Gent (UGent)
Gegarandeerd geslaagd! Dit document omvat een volledige samenvatting van het vak ethische en rechtsfilosofische stromingen, gegeven in het eerste jaar van Rechten.
1. INLEIDING ................................................................................................................................................ 28
2. HET BELANG VAN MENSELIJKE WAARDIGHEID ................................................................................. 28
3. VIER BETEKENISVELDEN/ TOEPASSINGSGEBIEDEN (CHRISTOPHER MC CRUDDEN) ......................... 30
3.5. Het verbod op onmenselijke behandeling ........................................................................................ 30
3.6. Recht op een menswaardig bestaan (positief recht) ........................................................................ 30
3.7. Recht op zelfbeschikking (negatief recht)......................................................................................... 31
3.8. Het verbod op discriminatie .............................................................................................................. 31
4. DEHUMANISERING ................................................................................................................................. 32
4.1. Animale en machinale dehumanisering............................................................................................ 32
4.2. Is animale dehumanisering erger dan machinale? ........................................................................... 36
4.3. Handhaving van de grens tussen mens en dier ............................................................................... 37
4.4. Twee theorieën over de grens tussen mens en dier ........................................................................ 39
5. TEN SLOTTE: OVER DIERLIJKE WAARDIGHEID? ................................................................................ 42
HOOFDSTUK 3: HET VRIJHEIDS- OF AUTONOMIEBEGINSEL ...................................................................... 43
1. DE SCHADUWZIJDE VAN VRIJHEID ...................................................................................................... 43
2. DRIE SOORTEN VRIJHEDEN ................................................................................................................. 44
2.1. Zelfbepaling (negatieve vrijheid)....................................................................................................... 44
2.2. Zelfbeschikking (zelfdeterminatie, conditionele vrijheid) .................................................................. 44
2.3. Zelfrealisatie (zelfontplooiing, positieve vrijheid, normatieve vrijheid) .............................................. 45
3. VRIJHEID VAN PRIVELEVEN (PRIVACY) ............................................................................................... 47
3.1. Van vrijheid naar privacy: opkomst, crisis en heropleving van een fundamentele vrijheid ............... 47
3.2. Schadebeginsel en paternalisme ..................................................................................................... 49
3.2.1. Het schadebeginsel .......................................................................................................................... 49
4. HET RECHT OP VRIJE MENINGSUITING............................................................................................... 50
2
, 5. VRIJHEID VAN OPVOEDEN .................................................................................................................... 52
5.1. Ter inleiding: het thuisonderwijs van Pauline de Broglie .................................................................. 52
5.2. Drie beginselen................................................................................................................................. 52
5.3. Toepassingen: thuisonderwijs voor de Amish? ................................................................................ 54
6. VRIJHEID VAN CULTUUR EN GODSDIENST (MULTUCULTURALISMEDEBAT) ................................. 55
6.1. Multiculturele controverses ............................................................................................................... 55
6.2. Drie beginselen................................................................................................................................. 55
6.3. Toepassing: De Raad van State over inburgering in Vlaanderen .................................................... 61
HOOFDSTUK 4: HET GELIJKHEIDSBEGINSEL................................................................................................ 63
1. GELIJKHEID: EEN ALLEMANSVRIEND .................................................................................................. 63
2. DE FORMELE GELIJKHEID ..................................................................................................................... 64
2.1. Aristoteles ......................................................................................................................................... 64
2.2. De aristocratie .................................................................................................................................. 65
3. RECHTENGELIJKHEID (GELIJKWAARDIGHEID OF RECHTENGELIJKHEID TIJDENS DE
VERLICHTING) ................................................................................................................................................. 66
3.1. Thomas Hobbes (1588-1679)........................................................................................................... 68
3.2. John Locke (1632-1704)................................................................................................................... 69
3.3. Jean-Jacques Rousseau (1771-1778) ............................................................................................. 69
3.4. De natuurlijke gelijkheid aller mensen .............................................................................................. 70
3.5. Racisme en beschavingsleer: de dubbele moraal van de Verlichting en het 19de -eeuwse
liberalisme ..................................................................................................................................................... 71
3.6. Toepassing: klassieke liberalisme en de Europese Unie ................................................................. 71
4. KANSELGELIJKHEID NA WOII ................................................................................................................ 72
4.1. Het beginsel van non-discriminatie................................................................................................... 72
4.2. Twee modellen ................................................................................................................................. 72
4.2.1. Ethische denkkaders ................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
4.2.2. Juridische kaders....................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
4.3. Toepassing: de politieke benoemingen ............................................................................................ 75
5. COMPENSERENDE KANSENGELIJKHEID ............................................................................................ 76
5.1. Het meritocratische ideaal ................................................................................................................ 76
5.2. Een substantiële vorm van gelijkheid ............................................................................................... 77
5.3. Toepassing: de hervorming van de kinderbijslag ............................................................................. 78
6. BRONNENGELIJKHEID ........................................................................................................................... 79
7. WELVAARTSGELIJKHEID....................................................................................................................... 83
7.1. Van utopische droom tot dictatuur van het proletariaat .................................................................... 83
7.2. Vormen van welvaartsgelijkheid ....................................................................................................... 84
HOOFDSTUK 5 : DE LIBERTARISTISCHE KRITIEK OP DE EGALITAIRE SOCIAALDEMOCRATIE............. 86
, 3. ROBERT NOZICK (1938-2002) ................................................................................................................ 86
4. LIBERTARISTISCH ALTERNATIEF VOOR ZELFGENOEGZAAM LINKS? ............................................. 89
HOOFDSTUK 6: HET LEGALITEITSBEGINSEL ................................................................................................ 90
HOOFDSTUK 7: HET RECHT OM TE STRAFFEN ............................................................................................. 99
1. STRAFFEN ALS RECHTSFILOSOFISCH PROBLEEM ........................................................................... 99
2. DE UTILITARISTISCHE RECHTVAARDIGING (BENTHAM, BECCARIA)............................................. 100
2.1. Het utilitarisme hangt af van empirische toetsing ........................................................................... 102
3. DE RETRIBUTIVISTISCHE RECHTVAARDIGING (KANT, BECCARIA) ............................................... 103
4. DE MOREEL-EDUCATIEVE RECHTVAARDIGING (B.F. SKINNER) .................................................... 109
5. CONCLUSIE ........................................................................................................................................... 109
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudentjee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.
