Samenvatting

Samenvatting - Ethische en rechtsfilosofische stromingen

0 keer verkocht

Vak
Ethische en rechtsfilosofische stromingen

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

Gegarandeerd geslaagd! Dit document omvat een volledige samenvatting van het vak ethische en rechtsfilosofische stromingen, gegeven in het eerste jaar van Rechten.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 109 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 13 juli 2024
Aantal pagina's 109
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

ethiek
filosofie
ethische en rechtsfilosofische stromingen
ugent

Instelling
Universiteit Gent (UGent)
Studie
Bachelor in de Rechten
Vak
Ethische en rechtsfilosofische stromingen

€10,46

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

ETHISCHE EN RECHTSFILOSOFISCHE STROMINGEN

1

,INHOUDSTAFEL

HOOFDSTUK 1: DE KLASSIEKE RECHTVAARDIGINGSTOETS ....................................................................... 5

1. NORMATIEVE PROBLEMEN: ENKELE SCHIJNBARE OPLOSSINGEN .................................................. 5
1.1. Geloof ................................................................................................................................................. 6
1.2. Emoties............................................................................................................................................... 7
1.3. Feitelijke toestand............................................................................................................................... 8
2. NORMATIEVE PROBLEMEN: DE RATIONELE BENADERING ................................................................ 9
2.1. Jeremy Bentham: de morele calculus .............................................................................................. 10
2.2. Immanuel Kant: de morele plicht ...................................................................................................... 12
3. DE KLASSIEKE RECHTVAARDIGINGSTOETS ...................................................................................... 19
3.1. De schendingsfase ........................................................................................................................... 20
3.2. De overtreffase ................................................................................................................................. 22
3.3. De uitzonderingsfase ........................................................................................................................ 24
3.4. De interventiefase............................................................................................................................. 27

HOOFDSTUK 2: WAARDIGHEID ........................................................................................................................ 27

1. INLEIDING ................................................................................................................................................ 28
2. HET BELANG VAN MENSELIJKE WAARDIGHEID ................................................................................. 28
3. VIER BETEKENISVELDEN/ TOEPASSINGSGEBIEDEN (CHRISTOPHER MC CRUDDEN) ......................... 30
3.5. Het verbod op onmenselijke behandeling ........................................................................................ 30
3.6. Recht op een menswaardig bestaan (positief recht) ........................................................................ 30
3.7. Recht op zelfbeschikking (negatief recht)......................................................................................... 31
3.8. Het verbod op discriminatie .............................................................................................................. 31
4. DEHUMANISERING ................................................................................................................................. 32
4.1. Animale en machinale dehumanisering............................................................................................ 32
4.2. Is animale dehumanisering erger dan machinale? ........................................................................... 36
4.3. Handhaving van de grens tussen mens en dier ............................................................................... 37
4.4. Twee theorieën over de grens tussen mens en dier ........................................................................ 39
5. TEN SLOTTE: OVER DIERLIJKE WAARDIGHEID? ................................................................................ 42

HOOFDSTUK 3: HET VRIJHEIDS- OF AUTONOMIEBEGINSEL ...................................................................... 43

1. DE SCHADUWZIJDE VAN VRIJHEID ...................................................................................................... 43
2. DRIE SOORTEN VRIJHEDEN ................................................................................................................. 44
2.1. Zelfbepaling (negatieve vrijheid)....................................................................................................... 44
2.2. Zelfbeschikking (zelfdeterminatie, conditionele vrijheid) .................................................................. 44
2.3. Zelfrealisatie (zelfontplooiing, positieve vrijheid, normatieve vrijheid) .............................................. 45
3. VRIJHEID VAN PRIVELEVEN (PRIVACY) ............................................................................................... 47
3.1. Van vrijheid naar privacy: opkomst, crisis en heropleving van een fundamentele vrijheid ............... 47
3.2. Schadebeginsel en paternalisme ..................................................................................................... 49
3.2.1. Het schadebeginsel .......................................................................................................................... 49
4. HET RECHT OP VRIJE MENINGSUITING............................................................................................... 50
2

, 5. VRIJHEID VAN OPVOEDEN .................................................................................................................... 52
5.1. Ter inleiding: het thuisonderwijs van Pauline de Broglie .................................................................. 52
5.2. Drie beginselen................................................................................................................................. 52
5.3. Toepassingen: thuisonderwijs voor de Amish? ................................................................................ 54
6. VRIJHEID VAN CULTUUR EN GODSDIENST (MULTUCULTURALISMEDEBAT) ................................. 55
6.1. Multiculturele controverses ............................................................................................................... 55
6.2. Drie beginselen................................................................................................................................. 55
6.3. Toepassing: De Raad van State over inburgering in Vlaanderen .................................................... 61

HOOFDSTUK 4: HET GELIJKHEIDSBEGINSEL................................................................................................ 63

1. GELIJKHEID: EEN ALLEMANSVRIEND .................................................................................................. 63
2. DE FORMELE GELIJKHEID ..................................................................................................................... 64
2.1. Aristoteles ......................................................................................................................................... 64
2.2. De aristocratie .................................................................................................................................. 65
3. RECHTENGELIJKHEID (GELIJKWAARDIGHEID OF RECHTENGELIJKHEID TIJDENS DE
VERLICHTING) ................................................................................................................................................. 66
3.1. Thomas Hobbes (1588-1679)........................................................................................................... 68
3.2. John Locke (1632-1704)................................................................................................................... 69
3.3. Jean-Jacques Rousseau (1771-1778) ............................................................................................. 69
3.4. De natuurlijke gelijkheid aller mensen .............................................................................................. 70
3.5. Racisme en beschavingsleer: de dubbele moraal van de Verlichting en het 19de -eeuwse
liberalisme ..................................................................................................................................................... 71
3.6. Toepassing: klassieke liberalisme en de Europese Unie ................................................................. 71
4. KANSELGELIJKHEID NA WOII ................................................................................................................ 72
4.1. Het beginsel van non-discriminatie................................................................................................... 72
4.2. Twee modellen ................................................................................................................................. 72
4.2.1. Ethische denkkaders ................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
4.2.2. Juridische kaders....................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
4.3. Toepassing: de politieke benoemingen ............................................................................................ 75
5. COMPENSERENDE KANSENGELIJKHEID ............................................................................................ 76
5.1. Het meritocratische ideaal ................................................................................................................ 76
5.2. Een substantiële vorm van gelijkheid ............................................................................................... 77
5.3. Toepassing: de hervorming van de kinderbijslag ............................................................................. 78
6. BRONNENGELIJKHEID ........................................................................................................................... 79
7. WELVAARTSGELIJKHEID....................................................................................................................... 83
7.1. Van utopische droom tot dictatuur van het proletariaat .................................................................... 83
7.2. Vormen van welvaartsgelijkheid ....................................................................................................... 84

HOOFDSTUK 5 : DE LIBERTARISTISCHE KRITIEK OP DE EGALITAIRE SOCIAALDEMOCRATIE............. 86

1. INLEIDING ................................................................................................................................................ 86
2. FRIEDRICHT HAYEK ............................................................................................................................... 86

3

, 3. ROBERT NOZICK (1938-2002) ................................................................................................................ 86
4. LIBERTARISTISCH ALTERNATIEF VOOR ZELFGENOEGZAAM LINKS? ............................................. 89

HOOFDSTUK 6: HET LEGALITEITSBEGINSEL ................................................................................................ 90

HOOFDSTUK 7: HET RECHT OM TE STRAFFEN ............................................................................................. 99

1. STRAFFEN ALS RECHTSFILOSOFISCH PROBLEEM ........................................................................... 99
2. DE UTILITARISTISCHE RECHTVAARDIGING (BENTHAM, BECCARIA)............................................. 100
2.1. Het utilitarisme hangt af van empirische toetsing ........................................................................... 102
3. DE RETRIBUTIVISTISCHE RECHTVAARDIGING (KANT, BECCARIA) ............................................... 103
4. DE MOREEL-EDUCATIEVE RECHTVAARDIGING (B.F. SKINNER) .................................................... 109
5. CONCLUSIE ........................................................................................................................................... 109

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudentjee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 66184 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis