Week 5 - Vragen werkcollege persoonlijke zekerheden
Vraag 1
Construct Holding B.V. had in 2010 vier dochterondernemingen: Afbouw B.V., Opbouw B.V.,
Bouwadvies B.V. en Zelfbouw B.V. Tera Bank verstrekt Construct een rekening-courantkrediet van
maximaal € 2 miljoen dat voor de hele groep te gebruiken is. Alle vier de dochtermaatschappijen
verbinden zich voor de gehele schuld richting Tera Bank.
a. Hoe valt de overeenkomst die tussen Tera Bank en de vier dochterondernemingen tot stand is
gekomen te duiden? Betreft dit een overeenkomst van borgtocht of is sprake van gewone
hoofdelijkheid?
Sprake van gewone hoofdelijkheid.
Particulier of zakelijk?
- Zakelijk, particulier kan alleen bij natuurlijke personen.
Particulier heeft sterkere beschermingsmogelijkheden.
b. Wat is de relevantie van de kwalificatie als borgtocht of als gewone hoofdelijkheid?
Verschil:
- Borgtocht
o Bij borgtocht is het gevolg dat de borg pas kan worden aangesproken als de
hoofdschuldenaar in verzuim is. Beginsel van subsidiariteit. Borg is subsidiair
aansprakelijk ten op zichtte van de hoofdschuldenaar.
o Borgtocht is een specie van de hoofdelijke aansprakelijkheid.
o Borgtocht is een afhankelijk recht.
o Borgtocht heeft de verweermiddelen die de hoofdelijk schuldenaar ook heeft.
o Borg verbindt zich enkel tot nakoming van de schuld van de ander en heeft zich ook
als zodanig gepresenteerd aan de schuldeiser.
- Hoofdelijkheid:
o Bij hoofdelijke aansprakelijkheid is het gevolg dat de schuldenaar aangesproken,
zodra de vordering opeisbaar wordt.
o Bij hoofdelijkheid kan het ook zo zijn dat hij zich enkel verbindt tot nakoming van de
schuld van de ander, maar in de meeste gevallen is dat niet zo.
Relevantie is: borgtocht is ook een hoofdelijke verbintenis (species) en er zijn bij borgtocht specifieke
bepalingen van toepassing.
Waarom geen borgtocht?
Borgtocht is de overeenkomst waarbij de ene partij, de borg, zich tegenover de andere partij, de
schuldeiser, verbindt tot nakoming van een verbintenis, die een derde, de hoofdschuldenaar,
tegenover de schuldeiser heeft of zal krijgen.
Stel dat het rekeningcourantkrediet op 1 januari 2019 als volgt is gebruikt:
Construct Holding BV: € 100.000
Afbouw BV: niets
Opbouw BV: € 300.000
Bouwadvies BV: € 500.000
Zelfbouw BV: € 1.100.000
In 2016 besloot Construct Holding in het kader van een reorganisatie de aandelen in Bouwadvies B.V.
te verkopen aan Geax Holding B.V., welke laatste heeft bedongen dat Tera Bank Bouwadvies ontslaat
uit de hoofdelijkheid. Bouwadvies had het rekening-courantkrediet overigens wel gebruikt, voor
1
, ongeveer € 500.000. Op 1 januari 2019 failleren Construct Holding B.V., Opbouw B.V. en Zelfbouw
B.V.
c. Wat is de hoogte van de vordering die Tera Bank kan indienen in ieder faillissement? Hoe
verandert dit indien het niet failliete Afbouw B.V. een week na de faillietverklaring € 400.000
zou betalen aan Tera Bank ter gedeeltelijke aflossing van haar hoofdelijke verbintenis?
- Wat is er onderling afgesproken?
- Wat is er gebruikt?
- Als dat niet kan, dan voor gelijke delen.
- Alle omstandigheden van het geval, wie heeft er direct/indirect van geprofiteerd?
Tera Bank mag 2 miljoen indienen aan vorderingen, dus in ieder faillissement.
Na betaling 400,000 door afbouw bv, heeft Tera Bank (6:7 lid 2 BW) een minder grote vordering in de
faillissementen, maar bij het faillissement mag Tera Bank de gehele vordering die ten tijde van de
faillietverklaring bestond, mag worden ingediend in ieder faillissement (136 Fw). Dus ook al is
daarna een deel van de vordering afbetaald. Waarom is dit de regel? praktischer. In 136 Fw staat
wel opgenomen dat de bank niet meer dan 100% mag ontvangen.
d. Hoe beoordeel je het stelsel van de Faillissementswet ten aanzien van verhaal op failliete
hoofdelijke schuldenaren?
Zie hierboven. Je kan stellen dat het enigszins oneerlijk is ten opzichte van andere schuldeisers. Het
zou efficiënt kunnen zijn, het maakt de afwikkeling simplistischer.
6:10 lid 2 BW.
Tera Bank verhaalt uiteindelijk de volle € 2 miljoen op het niet failliete Afbouw B.V., die het krediet
zelf niet heeft gebruikt en op haar beurt dan ook regres wil nemen.
e. Kan Afbouw B.V. regres nemen op Bouwadvies?
Zie artikel 6:14 BW jo. Hof in Rivier de Lek/ Van de Wetering.
De bank heeft Bouwadvies uit de hoofdelijkheid geplaatst, dit heeft alleen directe werking. Voor de
interne werking tussen de ondernemingen geldt dit niet. Afbouw kan dus nog steeds regres nemen op
Bouwadvies. De bank kan dus niet ten nadele van de andere ondernemingen Bouwadvies ontslaan van
de hoofdelijkheid alleen voor zichzelf, 6:14 geeft hiertoe wel een mogelijkheid dat het ook intern zal
werken: de bank moet dan de schuld verminderen, met in dit geval 500.000. Bank rekent dus gewoon
met bouwadvies voor die 500.000. Kan alsnog een nadeel zijn voor de overige ondernemingen, omdat
er geen omslag meer kan plaatsvinden, dit is een klein nadeel. Dus als de vordering zou zijn
verminderd kan Afbouw geen regres meer nemen op Bouwadvies.
f. Kan je vaststellen in hoeverre Afbouw een regresvordering toekomt op de andere
groepsvennootschappen en zo ja, voor welk bedrag? Of heb je meer gegevens nodig?
Dus op bouwadvies kan hij regres nemen voor 500.000.
6:10 regres op de overige ondernemingen, regres voor hetgeen Afbouw teveel heeft betaald (in dit
geval 2 miljoen teveel). Hij kan dus op elk van de schuldenaren regres nemen, voor het gedeelte dat
de schuld een ander aangaat. Het is niet zo handig dat ze failliet zijn. Afbouw heeft een vordering op
de failliete groepsvennootschappen. Probleem is hier een fixatiebeginsel. Regresvordering ontstaan
na het faillissement. HR heeft gezegd dat de vorderingen na faillissement meegenomen mogen worden,
als deze maar zijn ontstaan voor faillissement. Deze uitspraken zijn niet nodig, art. 136 lid 2 Fw heeft
hier toepassing, regresvorderingen mogen mee doen, onder de voorwaarde sub a, b of c. Schuldeiser
is bank en hoofdelijk schuldenaar is Afbouw. A = bank moet dus niet opkomen. B = schuld is voldaan
C = Afbouw en Tera bank mogen niet samen mee doen.
Op Construct Holding voor 100.000.
Op Opbouw voor 300.000.
Op zelfbouw voor 1.100.000.
2