Samenvatting
Samenvatting Tutorials Strafrechtelijke sancties
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Aantekeningen van alle tutorials van Strafrechtelijke sancties
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
3 beoordelingen
Door: rebeccafrerejean • 3 jaar geleden
Door: dancusters • 3 jaar geleden
Door: arturranoush • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Tutorials Strafrechtelijke SanctiesWeek 1
Het ontstaan van het publieke strafrecht
Wanneer is het publieke strafrecht ontstaan & binnen welke
context
Publieke strafrecht valt te herleiden tot de Middeleeuwen (bemiddelen,
schikken, (ver)zoenen en dan pas proportionele wraakneming. Het heeft
zijn wortels in de inquisitie/ kerkelijke rechtbank (ambtshalve
procesvoering, ongelijkwaardige procespartijen, materiële
waarheidsvinding, slachtoffer uit beeld).
Verlichting: publieke strafrecht kwam tot bloei (conflict dader/ staat,
verdachte onmondig, slachtoffer monddood).
Kerkelijk recht (1200: ketterij). In private strafrecht (=horizontaal) moet
je ‘klagen’ bij een rechter: geen rechter zonder klacht. Bij ketterij klaagde
niemand, maar ouderwetse procedure werkte niet meer, dus inquisitie
procedure werd gemaakt: overheid/ kerk kan zelf opsporen, vervolgen,
berechten (straf = aan wereldlijke macht, in navolging van christus).
Rond 1500: wereldlijke machthebbers (legden geweld van 1200-1500
toch al aan banden) streven naar absolute macht/ Ancien Régime.
Inquisitie wordt in wereldlijke macht verweven/ overgenomen.
Kiem = inquisitie, komt tot bloei in Ancien Régime (gematigd inquisitoir
strafrecht = herleiding tot inquisitie).
Belangrijkste redenen voor het bestaan van strafrecht
Niet zozeer om daders te straffen, gemeenschap te beschermen, maar
vooral om fatsoenlijk/ volgens de regels te straffen, gemeenschap
niet ten koste van alles te beschermen (eigenrichting voorkomen).
Staat moet de taak van bestraffing dus exclusief op zich nemen, misdaden
primair opvatten als inbreuken op het algemeen belang.
Dus: straffen van daders op retributieve (vergelding) gronden, utilistische
gronden (preventie) maar omdat mensen zelf geen maat kunnen houden
dient de staat/ strafrechter deze taak op zich te nemen (bescherming
tegen lynchpartijen).
Officiële reden: eigenrichting voorkomen, niet-officiële reden:
machtsbelangen behartigen.
Eigenrichting (richting = rechtspreken): gewelddadige associatie
(excessieve eigenrichting = pleonasme). Hoeft geen negatieve lading te
hebben, zelf conflicten oplossen hoeft niet gewelddadig te zijn. Officieel
hele neutrale term. Om pleuris te voorkomen, publiek strafrecht. Maar:
ging het er wreed aan toe in het verleden?
Middeleeuwen: ‘remmingen’ in het systeem (vetevoering was niet chill),
dus onderhandelingen. Men kon conflicten met tijd + hulp zelf oplossen.
1
,Tutorials Strafrechtelijke Sancties
Rond 1500 tóch een keuze voor een ander systeem (had dus ook met
machtsstreven te maken).
Is het strafrecht altijd een exclusieve reactievorm op
misdaad geweest?
Nee, Romeinen kenden al een privaat ‘straf’recht/ de Wet van de Talio
(schadevergoeding van) oog om oog, tand om tand + Wet der Twaalf
Tafelen: het werd dus opgelost d.m.v. schadevergoeding.
Vroege Middeleeuwen: voornamelijk schikkingen + onderhandelingen en
dan pas proportioneel wraakneming. Alleen politieke misdaden exclusief
door de staat opgelost (evenals bij Romeinen).
Tijdens Ancien Régime vond een overgang plaats van privéconflict naar
exclusieve zaak van de staat. Gebruik van geweld werd een
staatsmonopolie + bestraffing ter manifestatie absolute macht
vorst.
Grootste periode van beide: 1500-1800
1200: alleen in de kerk, 1500: wereldlijke machthebbers (tot 1800 duurt
het totdat het alleen publiek strafrecht is). 1600/1700 steeds minder
privaatrecht: 1500-1800: opkomend publiekrecht (grootste groei),
afkomend privaatrecht (sterkste afname).
Inquisitie keek naar Romeinse publieke strafrecht van 200 (= snel
verdwenen omdat Romeinse Rijk afbrokkelde, geen centraal gezag en
strafrecht meer privaat strafrecht).
1. 1200
2. 1500
3. 1800
hoe werd voor de Verlichting primair op strafrecht
gereageerd?
Overheid gebood soms eerst tot schikking, mislukte dat, dan grepen zij in.
Invloed Verlichting op het Strafrecht
Reactie op strenge strafpraktijken van het Ancien Régime: er ontstonden
twee stromingen (preventionisten + retributivisten) die zich verzetten
tegen wrede, excessieve straffen, inefficiënte machtsuitoefening staat.
Vergeldingsdenkers wilden proportionele straffen, preventiedenkers niet
meer leedtoevoeging dan noodzakelijk.
strafrechtshervorming
Alles reageert op elkaar. Reactie vanuit de Verlichting: inhumaan +
draconisch + ineffectief.
Mensen worden ongevoelig voor geweld (Beccaria wreedheid v/d
straf). Het zorgt voor een geweldspiraal: hoe meer geweld je moet
toevoegen om mensen te raken. Mensen kwamen in opstand: echt
draconische straffen zorgt voor medelijden meer identificatie met dader
dan overheid opstand (bestorming Bastille = symbool
koning/machthebber).
Theorieën
2
,Tutorials Strafrechtelijke Sancties
Straf is omstreden, dus als je het wilt rechtvaardigen moet je het kunnen
legitimeren (vergeldings + preventietheorie).
Het herstelrecht komt in eerste instantie uit de Angelsaksische wereld.
Tegenwoordig privatisering van publieke strafrecht via herstelrechtelijke
elementen. Het gaat via een omweg (Angelsaksische wereld), maar onze
eigen geschiedenis heeft het ook gehad (tot 1500, daarna werden wij
‘modern’ en het andere noemen we ‘premodern’).
Tegenwoordig zijn we geen pijn meer gewend in de Middeleeuwen lag
de pijngrens veel hoger (‘appels met peren vergelijken’: je kan de
maatstaven van het ene systeem niet beoordelen aan de hand van het
andere). Dus meer privatisering publieke strafrecht.
1. Veranderend mensbeeld
2. Slachtoffer komt weer in beeld: hoe proces vormgeven (nu: verticaal
overheid/verdachte)
Het wezen van de straf
Wat is het wezen/ inhoud van straf?
Het wezen van straf is intentionele leedtoevoeging. Straf kan worden
opgelegd ter preventie/ voorkoming en omdat de dader het verdient/
vergelding. Kan ook worden opgelegd vanwege beide redenen
(verenigingsdenken).
Straf wortelt in het irrationele
Vergeldingsdenker: straffen = vergelden (intentioneel leed toevoegen) =
proportioneel wraaknemen (eerste benadering). Primitief-instinctieve
benadering
Misdaad & straf horen bij elkaar: dader verdient straf na plegen misdaad.
1. Wraak
2. Herstel (kosten/baten)
3. Morele expressie (de tik)
Vergeven = afzien van vergelden. Echte vergeldingsdenker zegt niet
meer dan je hebt het verdiend (morele expressie, herstel, wraak
= allemaal redeneringen). Ze geven niet een echt doel. Echte
klassieke vergeldingsdenker (Kant & Hegel): het is intrinsiek
goed. Dader plaatst zich buiten gemeenschap, door straf te ondergaan
kan je je schuld inlossen/ terugkeren naar de maatschappij. In de praktijk
is het dan echter niet klaar (=heel theoretisch/ metafysisch).
Andere benadering (morele-intuïtieve benadering): intuïtief verdien je
straf. Je komt niet verder dan dat (slechts een drang om terug te slaan).
Vooral christelijk, niet primitief-instinctief.
Maar: verwar je dan niet wraakzucht met intuïtie, levert het niet een
perverse rationalisatie op?
Woede & vergeving (Martha Nussbaum)!!!Geeft dat het recht om
dezelfde menselijke waardigheid van de ander te schaden? Het
3
, Tutorials Strafrechtelijke Sancties
herstelt niks, slechts het ego. Transitiewoede: het moet anders in
de toekomst.
2 benaderingen om naar het irrationele te kijken:
1. Primitief-instinctief (wraakzucht)
2. Moreel-intuïtief
Preventiedenken lijkt veel nuchterder/ rationeler. Wat is het nut? Veel
meer constructief naar de toekomst. Beccaria & Bentham (wat is het nut)
vs. Kant & Hegel (het is allemaal verdiend, een morele intuïtie). Nu:
verenigingsdenken (genoegdoening + nut). Echte utilist ziet straf meer als
maatregel/ externe prikkel om mensen af te schrikken. Het is wel straf.
Intentionele leedtoevoeging = nodig om te voorkomen dat het nogmaals
gebeurt. Straf is een mogelijkheid.
Probleem: het is niet of nauwelijks te meten (bv: generale preventie).
Wordt preventieve werking van het strafrecht niet overschat (moeten we
niet bottom-up werken, zoals in Scandinavië)? Noren: herstel + preventie/
toekomstgericht. Resocialisatie + rehabilitatie.
Vergeldingsdenker vrije wil/ indeterminisme (geen straf zonder schuld).
Schuld = verwijtbaarheid, impliceert toerekeningsvatbaarheid, impliceert
vrije wil.
Preventionisten over het algemeen deterministisch mensbeeld (niet
allemaal). Neurowetenschappers (Dick Swaab) ontkennen bestaan vrije
wil. Je kunt niet vergelden, want er is geen ruimte voor. Je kan alleen
straffen m.b.v. maatregelen. Geen ruimte voor woede + vergelding, maar
ook niet voor vergeving (je komt woede te boven, ziet af van vergelding).
Is straf een moreel kwaad?
Abolitionisten/herstelrechtdenkers vinden van wel (het is noodzakelijk ter
voorkoming van een nog groter kwaad), retributivisten vinden straf
intrinsiek goed/ wraakzucht.
Vergeldingsdenkers/ preventiedenkers zien straf als intrinsiek goed/
noodzakelijk kwaad, maar niet als een moreel kwaad.
Utilisten: maximale geluk voor maximaal aantal mensen, dus straf =
noodzakelijk kwaad, maar geen moreel kwaad.
Wat is het verband tussen wraak, vergelding & straf
Strak kan je omschrijven als (proportionele) intentionele leedtoevoeging,
(proportionele) wraakneming en/of vergelding. Dit vormt de grondslag van
straf, vergelding ligt in verlengde van wraakneming.
Wat betekent dat straf in het ‘irrationele’ wortelt en welke twee
benaderingen van het irrationele zijn er?
o Straf kan niet van een waterdicht fundament worden voorzien
dat voor iedereen aanvaardbaar is
o Straf is omstreden, kan alleen ex post worden gerationaliseerd
o Twee benaderingen: absolute straftheorieën/
vergeldingstheorieën & relatieve straftheorieën/
preventietheorieën
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marjetadeboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen