College aantekeningen
Hoorcolleges historische ontwikkeling privaatrecht
Hoorcollegedictaat historische ontwikkeling privaatrecht
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 42 pagina's
Voorbeeld 4 van de 42 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcolleges historische ontwikkelingprivaatrecht
Inhoudsopgave
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 1, inleiding en systematiek.........................................................................3
Digesten...........................................................................................................................................................................................3
Waarom is het van belang om het Romeinse recht te begrijpen?...................................................................................................3
Waar zie je de meeste invloed van het Romeinse recht?.................................................................................................................4
Het Romeinse procesrecht...............................................................................................................................................................5
Enkele bijzonderheden van het Romeinse recht..............................................................................................................................6
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 2, vermogensrecht en eigendomsrecht.......................................................7
Vermogensrecht...............................................................................................................................................................................7
Wanneer is er sprake van een absoluut of relatief recht?..........................................................................................................7
Belang van dit onderscheid.........................................................................................................................................................7
Kenmerken absolute rechten (zowel Romeins als Nederlands)..................................................................................................8
Eigendomsrecht................................................................................................................................................................................8
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 3, bezit eigendom en eigendomsoverdracht II...........................................10
Schema eigendomsverkrijging onder bijzondere titel (Romeins & Nederlands)............................................................................10
Beschikkingsbevoegdheid..............................................................................................................................................................10
Geldige titel....................................................................................................................................................................................12
De titel moet geldig zijn, wanneer is een titel niet geldig?.......................................................................................................12
Causaal stelsel en abstract stelsel van eigendomsoverdracht.......................................................................................................13
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 4, eigendomsverkrijging...........................................................................15
Verschillende soorten van oorspronkelijke wijze van eigendomsverkrijging:...............................................................................15
Overzicht van acties.......................................................................................................................................................................18
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 5, beperkte rechten..................................................................................19
Beperkte rechten............................................................................................................................................................................19
Executie:.........................................................................................................................................................................................19
Eisen voor een geldige pandovereenkomst:.............................................................................................................................20
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 6, beperkte rechten..................................................................................21
Fiduciaire eigendomsoverdracht....................................................................................................................................................21
Beperkte genotsrechten.................................................................................................................................................................23
Adagia............................................................................................................................................................................................23
Overgang naar volgende week: relatieve rechten.........................................................................................................................24
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 7, verbintenissen algemeen......................................................................25
Wat is een verbintenis....................................................................................................................................................................25
Bronnen van verbintenissen...........................................................................................................................................................25
Naar Nederlands recht:.............................................................................................................................................................25
Naar Romeins recht...................................................................................................................................................................26
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 8, soorten overeenkomsten......................................................................28
, Contractsvrijheid............................................................................................................................................................................28
Contractsvrijheid elementen:....................................................................................................................................................28
Totstandkoming overeenkomsten.................................................................................................................................................29
Problemen bij de totstandkoming..................................................................................................................................................29
Samenvatting van de problemen:.............................................................................................................................................30
Rechtsgevolgen vernietiging......................................................................................................................................................31
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 9, overeenkomsten..................................................................................32
Inhoud van overeenkomsten..........................................................................................................................................................32
Problemen ten aanzien van de inhoud van overeenkomsten........................................................................................................33
Niet-nakoming van overeenkomsten.............................................................................................................................................34
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 10, verbintenissen en acties uit onrechtmatige daad.................................36
Onrechtmatige daad/delict: gezichtspunten.................................................................................................................................36
Verbintenissen uit de delictsactie..................................................................................................................................................37
Foutief toegebrachte schade/zaaksbeschadiging.........................................................................................................................38
Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 11, Romeins recht en modern burgerlijk recht..........................................40
Waarom Romeins privaatrecht?....................................................................................................................................................40
Receptiegeschiedenis.....................................................................................................................................................................40
Codificaties.....................................................................................................................................................................................42
,Historische ontwikkeling privaatrecht hoorcollege 1, inleiding en
systematiek
4 februari 2019
Tentamen/werkgroepen:
Tentamen: boek mee (je mag er in schrijven), + Burgerlijk Wetboek.
We vergelijken het Romeinse recht met het burgerlijk recht van nu; vooral goederenrecht en
verbintenissenrecht en een klein beetje personen, familie en erfrecht (legaten).
Syllabus met opgaven per week: er wordt verwezen naar hoofdstuk + nummers niet naar blz.
Tentamen: stellingen, casus en digesten teksten (aanknopingspunten voor de manier van oplossen, je kunt
vaak verschillende kanten op, meerdere antwoorden goed).
Digesten
Digesten: een wetboek tot stand gebracht door een keizer Justinianus die leefde in de 6e eeuw na Christus.
Hij was Keizer van het Romeinse Rijk, maar zetelde niet in Rome maar in Constantinopel (nu Istanbul).
Hij heeft een aantal wetboeken gemaakt waarvan de digesten het belangrijkste is: bevat de kern van het
moderne privaatrecht van Nederland en omringende landen. Alle belangrijke begrippen die we nu nog
gebruiken (eigendom, overeenkomst etc.) komen daaruit. De digesten zijn dus de kern.
Digesten zijn een codificatie van de geschriften van de Romeinse juristen die leefde tussen de 1e en
het begin van de 3e eeuw. Dus van het klassieke Romeinse recht.
Die periode geldt als de periode waarop het Romeinse recht (en Rijk) op hun hoogtepunt
kwamen.
De juristen staan bekend als de Klassieke Juristen en het recht als het Klassiek Romeinse recht.
Deze juristen hebben heel veel regels gecreëerd (3 miljoen!). In de digesten zijn er 150.000
overgebleven. Niet alle regels zijn overgenomen, dat zou het een onleesbaar wetboek maken.
- Justinianus heeft deze verdeeld over 50 boeken.
Digesten betekent ‘het verzamelde’. Is ook het uitgangspunt van het boek en tentamen. Er zijn ook
nog andere wetboeken door Justinianus gemaakt maar die kom je maar zelden tegen. Hij heeft ook
gekeken naar de constituties, naar de wetten van zijn voorgangers (de codex Justinianus).
Waarom is het van belang om het Romeinse recht te begrijpen?
3 redenen waarom het Romeinse recht zo belangrijk is: ons huidige BW is verbonden met het Romeinse
recht.
1. Meijers: Ons BW is gebaseerd op het Romeinse Recht gemaakt door Meijers:
Dat heeft te maken met de opsteller van ons huidige BW. Dat is E.M. Meijers, 1910 – 1950 was hij
hoogleraar Burgerlijk Recht in Leiden. Hij heeft als Jood de oorlog overleefd en via Barneveld in het
concentratiekamp T.. terechtgekomen, dit was een modelkamp waar mensen zaten die ze wilden
uitwisselen voor gevangen Duitsers. Dit was zijn geluk. Het Nederland na 1945 waarin de HR tekort
had geschoten in de handhaving, waren er een aantal juristen die er met kop en schouders
bovenuit stoken. Hij wilde na 1945 met onze samenleving opnieuw beginnen; nieuwe samenleving,
nieuwe tijd. Daar hoorde een nieuw Burgerlijk Wetboek bij. Hij heeft in 1947 de opdracht gekregen
deze te maken. Dit is pas in 1992 ingevoerd (de boeken 3,5 en 6).
Hij heeft veel geschreven over het Romeinse recht, hij heeft dit als uitgangspunt genomen
(vooral de digesten), om zo het nieuwe BW te maken.
Onderscheid goederenrecht en verbintenis, onderscheid beschikkingsbevoegdheid en eigendom
etc. Hij deed dit ook omdat de omringende landen dat Romeinse recht al als uitgangspunt kenden.
Hij keek naar Frankrijk, Duitsland, Zwitserland etc.
- Nadeel: in de digesten staan 150.000 rechtsregels die elkaar soms tegenspreken. Daarmee
ontstonden soms problemen.
Keizer Justinianus dacht zelf dat er geen tegenspraken voorkwamen in zijn digesten; het was uit
, 1 geest ontstaan (die van hem). Maar de digesten bevatten wel degelijk tegenstellingen (die
komen we ook tegen in het onderwijs).
VB: Meijers was bijvoorbeeld voorstander van een abstract stelsel van
eigendomsoverdracht: de eigendom gaat over ondanks het feit dat de titel nietig of
vernietigd is. Het kent geen geldige titel voor een geldige eigendomsoverdracht. Hij
baseerde dit op de digesten. Is bevorderlijk voor de handel; het overeenkomsten recht
heeft dan niets te maken met het goederenrecht. Maar er zijn andere digestenteksten die
aanknopingspunten opleveren voor het causale stelsel van eigendomsoverdracht: er is
een geldige titel nodig voor eigendomsoverdracht.
Meijers koos voor het abstracte stelsel (zoals Duitsland), terwijl de Fransen kozen voor
een causaal stelsel. Door het Romeins recht kun je de verschillen tussen onze buurlanden
verklaren.
HR Damhof/De Staat: er wordt voor een causaal stelsel gekozen. Dit is door Meijers toen
opgenomen in het BW.
2. Code Civil 1804: Het BW van 1992 is voor een deel de schepping van Meijers, maar voor een
ander deel een vertaling van Code Civil 1804 (het Franse BW) waaraan ook het Romeinse recht
ten grondslag ligt:
Het BW van 1838 was bijna een letterlijke vertaling, maar de structuur en volgorde van de Code de
Civil is ook opgenomen in het BW van 1992. Dit is voor een groot deel de weerslag van het
Romeinse recht zoals dit zich ontwikkeld heeft in Frankrijk. Wij hebben de Code Civil die niet
teruggingen op de digesten, geschrapt.
- VB: wij hebben levering wel als vereisten voor overdracht, wij staan nog dichter bij het
Romeinse recht.
3. BGB 1900: De invoering van het BGB in 1900 (het Duitse BW) wat het hoogtepunt was van het
Romeinse recht.
Het Duitse BW is de apotheose van de beoefening van het Romeinse recht. Nergens was het
Romeinse recht op zo’n hoog niveau gekomen dan in Duitsland rond 1900. In het BGB komen
begrippen voor die wij hebben overgenomen. Het Romeinse recht heeft via het BGB een grote
invloed uitgeoefend op ons moderne BW. (Rechtshandeling, rechtsfeit, wilsgebrek etc.).
Waar zie je de meeste invloed van het Romeinse recht?
3 typen invloed:
1. Diepgaande invloed: welke regelingen zijn overgenomen? welk deel van ons burgerlijk wetboek
heeft diepgaande invloed ondergaan?
- De eigendomsoverdracht
- De zakelijke zekerheidsrechten (met name pandrecht)
- Vruchtgebruik en erfdienstbaarheid (genotsrechten).
- Koopovereenkomst
2. Bepalende invloed: wanneer het Romeinse recht keuzes laat, maar wij er één van hebben
overgenomen. Het Romeinse recht is dan de achtergrond, maar er was wel keuzevrijheid.
VB: causaal stelsel en abstract stelsel van eigendomsoverdracht.
- Vooral verbintenissenrecht
3. Oppervlakkige invloed: dezelfde beginselen spelen een rol in het Nederlandse recht als het
Romeinse recht maar niet de regeling van de Romeinen.
VB: ieder draagt zijn eigen schade en berokken een ander geen schade, en in het licht van deze
uitgangspunten worden verdere regels gemaakt (zoals de onrechtmatige daad).
Wel de beginselen overnemen, maar niet de Romeinsrechtelijke regeling. Onze OD- regels vind
je niet in het Romeinse recht.
- Onrechtmatige daad
- Personen- en familierecht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RosanneBurm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen