,Hoofdstuk 3 Cultuur
3.2 Wat is cultuur?
Cultuur= geheel van voorstellingen, opvattingen, kennis, waarden en normen dat mensen als lid van
een samenleving overdragen en verwerven door middel van leerprocessen.
-gaat om wat mensen kunnen: niet-materiële zaken die mensen in de loop der tijd ontwikkeld
hebben.
-Er kan min of meer gesproken worden van een geheel dat bij de mensen in een samenleving hoort
en dat ze in de opvoeding en andere socialisatieprocessen aan elkaar doorgeven en leren.
-Cultuur van mensen is resultaat van> ervaringen die zij en hun voorouders hebben met het
(over)leven in het gebied.
-Enculturatie= proces waarbij kinderen in die samenleving de ervaringen, de cultuur, ook weer
aanleren.
Cultuur is niet statisch
Omdat de situatie in een gebied verandert (ook onder invloed van mensen zelf) worden de
ervaringen ook anders. Deze nieuwe ervaringen worden in de cultuur verwerkt waar cultuur geen
statisch geheel is.
In een cultuur kommen vaak tegenstrijdige elementen voor. Bv moderne technische mogelijkheden>
verouderde ideeën over die mogelijkheden. Ook wel cultureel achteropraken= cultural lag.
Nieuwe ervaringen moeten oude ervaringen in de cultuur verdringen en dat gebeurt in de loop der
tijd ook.
Door het idee dat cultuur vooral gebaseerd is op ervaringen, zou je ervan uitgaan dat alles
functioneel is. Maar lang niet alles is te verklaren op een functioneel gebied.
3.3 Hoge cultuur en lage cultuur
Er wordt onderscheid gemaakt binnen cultuur als dit als een ruimer begrip wordt gezien:
-Hogere cultuur= cultuur van de klassieken, die speelt in het concertgebouw, museum,
stadsschouwburg.
-voor sociologie is deze beschrijving te beperkt, omdat kunst slecht een van de
cultuuruitingen is.
In de samenleving zijn er ideeën over hoe mensen zich dienen te gedragen, wat zij van elkaar
verwachten. Vanuit het idee dat mensen met subculturen cultuurbarbaren zijn, worden de
problemen van mensen uit de lagere sociale klassen verklaard door ‘gebrek aan cultuur’, terwijl het
eigenlijk een andere subcultuur is.
Cultural capital (Bourideu 1968)= beheersing van culturele competenties die horen bij hoge sociale
posities: weten hoe het hoort, de goede bagage hebben om mee te kunnen doen.
Door de stijging van het welvaartsniveau in Nederland is de cultuur ook veranderd. Afstand tussen
hogere en lagere cultuur, elitecultuur en massacultuur, is kleiner geworden door de
commercialisering en met de komst van meer communicatiemiddelen.
Tegenovergestelde is boerenbonteffect= normen dringen van beneden door naar boven.
Opwaardering van bepaalde normen lijkt voorbehouden aan hogere klassen: iemand uit hogere
klasse kan wel een norm ui lagere klassen overnemen zonder aan status/zelfvertrouwen in te boeten,
maar iemand uit lagere klassen kan meestal niet winnen aan status/zelfvertrouwen door zelf die
norm op te waarderen.
Worden we minder beschaafd?
Door media en betuttelende instanties wordt de lowerclass culture beschermt of zelf gepromoot,
waardoor mensen nauwelijks nog verantwoordelijk gesteld worden voor gevolgen van hun gedrag.
, Met de welvaart die nieuwe generaties al vanzelfsprekend ervaren, lijkt de noodzaak om aan de
normen van de middenklasse te voldoende steeds meer afhankelijk te worden van de situatie waarin
iemand zich bevind.
-bepaald gedrag dat vroeger onbeschaafd was, wordt steeds meer gewoon gevonden.
-Doordat brede lagen in Nederland wennen aan de welvaar, worden we ‘minder beschaafd’ en
verschuiven onze normen.
We hebben door de jaren heen moeten leren onze behoeften niet direct te bevredigen, omdat
samenleven betekent dat je meer rekening moet houden met andere mensen en minder je impulsen
volgen.
-Informalisering= proces waarbij we steeds soepeler met de regels omgaan, juist omdat we ons wel
weten te gedragen.
3.4 Cultuur is minder vanzelfsprekend dan het lijkt
Dingen die in onze cultuur heel vanzelfsprekend zijn gaan in andere culturen vaak heel anders. Het is
daardoor ook duidelijk dan cultuur is aangeleerd (nurture) en niet aangeboren (nature).
Sekseverschillen en genderverschillen
De manier waarop wordt gekeken naar mannen en vrouwen is een van de grootst mogelijke
verschillen tussen culturen. Om onderscheid te maken tussen biologische en culturele verschillen
tussen mannen en vrouwen worden begrippen sekse en gender gebruikt.
-Sekse= lichamelijk verschil.
-Gender= wijze waarop mannelijkheid en vrouwelijkheid cultureel worden ingevuld.
-Je sekse ligt vanaf het begin vast, hoe je geboren bent, maar je wordt in je gedrag en denken tot
man en vrouw gemaakt.
-Mannelijk/vrouwelijk is een van de belangrijkste sociale onderscheidingen in de maatschappij. Er
horen niet alleen verschillende rollen bij, maar ook verschillende attributen.
Fysieke kenmerken
De stijgende welvaart zorgt ook voor grote fysieke veranderingen. Bv lengte van Nederlanders.
Volkskarakter en ras
Net zomin als verwachtingen aan mannen en vrouwen alleen biologisch te verklaren zijn, zijn ook
kenmerken van een ‘volkskarakter’ of een ras niet biologisch of ‘natuurlijk’. Bepaalde veronderstelde
raskenmerken (Friezen zijn van nature nuchter) zijn cultureel bepaalde eigenschappen.
Zo zouden mensen met een donkere huidskleur van nature ook beter zijn in sport, muziek en seks.
Globaal zijn er 2 verklaringen voor het zwarte sportsucces: een natuurlijke en een maatschappelijke.
-doordat mensen er van uitgaan dat mensen met een donkere huidskleur wel een atletische aanleg
hebben, maar niet de slimsten zijn, worden deze jongeren ook aangemoedigd om sport te bedrijven
en zich minder bezig te houden van intellectuele activiteiten.
-de drempel voor sport ligt erg laag, waardoor de Amerikaanse zwarte jeugd ook juist goed blijkt te
zijn in sporten die ze op straat geleerd hebben.
-juist doordat het percentage heel hoog is van mensen met een donkere huidskleur in de sport, lijkt
het ook automatisch alsof zij hier beter in zijn.
Wat dus eerst een natuurlijke eigenschap van een bevolkingsgroep lijkt, is vaak een maatschappelijk
bepaald verschil dat voortvloeit uit verschillen in levensomstandigheden en maatschappelijke
posities.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nynkepost. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
