Samenvatting
Maatschappijleer samenvatting Rechtsstaat
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- HAVO
Met behulp van deze samenvatting van het hoofdstuk Rechtsstaat ben jij goed op weg naar die voldoende op jouw proefwerk!
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
MAATSCHAPPIJLEER TOETSWEEK 2OVERZICHT
- H1 rechten en rechtvaardigheid -----> blz 1 - 2
- H2 de grondbeginselen ----------------> blz 3 - 4
- H3 strafrecht: de opsporing -----------> blz 5 - 6
- Wie wordt crimineel? -------------------> blz 7 - 8
- H4 strafrecht: de rechtszaak ---------> blz 9 - 11
- H6 discussies over de rechtsstaat -> blz 12 - 13
- H7 Nederland, de VS en China ------> blz 14 - 15
H1 RECHTEN EN RECHTVAARDIGHEID
Regels en wetten
● Rechtsnormen: zijn gedragsregels die:
○ wettelijk zijn vastgelegd door de overheid
○ verplichtend voorschrijven hoe men in de maatschappij met elkaar behoort
om te gaan
○ het is belangrijk dat de rechtsnormen zo veel mogelijk overeenkomen met de
opvattingen die mensen hebben over goed en kwaad
Wat is rechtvaardig?
● Sommige regels gaan toch tegen het gevoel van rechtvaardigheid in van sommige
mensen
● Soms veranderen rechtsvormen, bijv het homohuwelijk wat eerst niet kon, en nu wel
Ontstaan van de rechtsstaat?
● Rechtsstaat: is een staat, waarin:
○ de wetten worden vastgesteld door een meerderheid van de gekozen
volksvertegenwoordiging en de grondrechten staan in de grondwet
○ de wetten moeten worden nageleefd door zowel burgers als bestuurders
○ de wetten burgers beschermen tegen de macht van de staat/overheid
○ onafhankelijke rechters beoordelen of wetten zijn/worden overtreden
○ geen dictatuur: een land met 1 machthebber of partij die alles bepaalt
● Franse Revolutie zorgde voor afschaffing absolute monarchie: koning alle macht
● ‘Verklaring van de Rechten van de Mens’ (iedereen gelijke rechten)
● Vrijheid van meningsuiting werd uitgebreid
● Kiesrecht werd uitgebreid
○ alle mannen in 1917
○ alle vrouwen in 1919
Rechten en plichten
● In een rechtsstaat zijn er rechten en plichten
● Iedereen moet zich aan de wet houden
○ jongeren hebben leerplicht
○ overheid moet zorgen voor goed onderwijs
○ je moet iemand in levensgevaar helpen, doe je dat niet ben je strafbaar
1
,Rechtsgebieden
● Verschillende rechtsgebieden
Publiekrecht Privaatrecht / burgerlijk recht
- inrichting van de staat - betrekkingen tussen personen onderling
- relatie tussen burgers en overheid
Onderverdeling in: Onderverdeling in:
- staatsrecht (rechten Kamerleden) - personen- en familierecht (huwelijk,
- bestuursrecht (vergunning huis scheiding, etc)
bouwen) - ondernemingsrecht (welke
- strafrecht (welk gedrag strafbaar) voorwaarden om bedrijf te starten)
- vermogensrecht
(koopovereenkomst, nalatenschap)
2
, H2 DE GRONDBEGINSELEN
Basis van de rechtsstaat
● Het doel van de rechtsstaat is om te zorgen voor de veiligheid van de burgers, dit zijn
de doelen:
○ voorkomen van machtsmisbruik door bestuurders → machtenscheiding
○ grondwet gaat uit van gelijkwaardigheid van alle burgers →
discriminatieverbod
○ grondrechten voor alle burgers → grondrechten in de grondwet
○ wetten leggen beperkingen op aan het overheidsoptreden →
legaliteitsbeginsel
Verdeling van de macht
● Trias Politica:
❖ Wetgevende macht:
● maakt de wetten waar burgers en overheid zich aan moeten houden
● parlement en regering
● controleert uitvoerende macht
❖ Uitvoerende macht:
● zorgt dat de wetten worden uitgevoerd
● regering verantwoordelijk
● controleren bijv. leerplichtambtenaren
❖ Rechterlijke macht / rechtsprekende macht
● beoordeelt of burgers of machthebbers wetten hebben overtreden
● doet uitspraak in conflicten
● onafhankelijke rechters
● Geen complete machtenscheiding in Nederland
○ ministers doen wetsvoorstellen (w), maar zorgen ook voor uitvoering (u)
○ rechterlijke macht wel gescheiden van w en u
● Checks and balances: controle / evenwicht, de staatsmachten controleren elkaar, het
parlement controleert of ministers de wetten wel goed uitvoeren.
● In dictaturen worden politici en ambtenaren nauwelijks of niet gecontroleerd
Onafhankelijke rechters
● Rechters zijn neutraal en onafhankelijk, dat zorgt voor bescherming
I. Eerlijke rechtspraak:
A. de eigen mening van rechters speelt niet mee
II. Bescherming tegen ongeoorloofd optreden of nalatigheid van de overheid:
A. bijv. milieuactiegroep dwong met succes bij de rechtbank af dat de
overheid meer moet doen om de CO²-uitstoot lager te krijgen
III. Geen eigen rechter:
A. daders krijgen in een eerlijk proces hun verdiende straf
● Rechters worden voor het leven benoemd, ze kunnen niet ontslagen worden.
● Iedereen kan rechters controleren, zittingen zijn openbaar
● Zwarte toga symboliseert de neutraliteit
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilse111. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen