Samenvatting voor het vak Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving. Kort en bondig maar bevat alle informatie nodig om een goed cijfer te halen. Ik heb zelf het vak afgesloten met een 8.
[Meer zien]
Laatste update van het document: 2 maanden geleden
Gezondheidsgedrag:
interactie tussen individu
en omgeving
PB 2702
, Thema 1: Omgevingsinvloeden
1.1 Omgeving in relatie tot gezondheid
Omgevingsfactoren zijn van invloed op je gezondheidsgedrag. Het
‘rainbow model of health’ van Dahlgren en whitehead (zie guur)
laat verschillende lagen zien die met elkaar in verband staan. Onder
individual lifestyle factors vallen leeftijd, sekse en constitutionele
factoren.
Positive deviants zijn de positieve (gunstige) uitzonderingen,
mensen die ondanks een slechte omgeving toch goed functioneren.
The Health eld concept and the environment impact on health
Volgens het Health Field concept spelen vier factoren een rol;
1. Fysieke en sociale omgeving
2. Menselijke biologie / genetische aanleg
3. Lifestyle
4. Gezondheidszorg
Binnen de omgevingsinvloeden wordt soms een onderscheid gemaakt tussen macro (economisch, cultureel en
fysieke omgeving), Meso (werk en leefomstandigheden) en micro omgeving (gedrag, genen).
Het ANGELO model, gericht op het verklaren van overgewicht, maakt onderscheidt tussen macro en micro levels.
Het health eld concept introduceerde een paradigm shift van gezondheid zijnde de afwezigheid van ziekte naar
gezondheid als gevolg van vele verschillende determinanten. Hierdoor pleit de World Health Organisation (WHO) voor
een ‘health for all through better health promotion’ aanpak en een shift naar een bio-psycho-social aanpak in de
maatschappij.
Dit is ook terug te zien in de de nitie van gezondheid door de WHO; ‘health is a state of complete physical, mental
and social wellbeing and not merely the absence of disease or in rmity’. Echter perfecte gezondheid is niet te
behalen in de drie domeinen en de de nitie beschrijft gezondheid als iets statisch.
Vanuit de positieve psychologie wordt de volgende de nitie gebruikt: the ability to adapt and self manage in light of
the physical, emotional and social challenges of life.
Veel theorieën maken een onderscheid in niveaus van invloed vanuit de omgeving, dit is echter in de praktijk moeilijk
te maken. Vaak hebben de niveaus onderling invloed op elkaar en vertonen ze overlap. Zo kunnen sommige mensen
kwetsbaar zijn in een bepaalde omgeving die voor andere, meer veerkrachtige, mensen geen gevaarlijke omgeving
is. Ook kunnen veranderingen op een macroniveau directe consequenties hebben voor omgevingen op een
microniveau
Er zijn dus vele de nities, maar vaak spreekt men van een interactie tussen psychologische, biologische, gedrags en
sociale processen. De de nitie van de OU is; health psychology is the science that focuses on the relationships
between physical, biological and social factors on the one hand and health and illness on the other hand.
Vroeger focuste research zich voornamelijk op ongunstige omgevingsfactoren. Tegenwoordig is er meer aandacht
voor de positieve invloed die een omgeving kan hebben.
Volgens de RIVM heeft een fysiek gezonde omgeving zowel betrekking op de fysieke als de sociale omgeving.
In de psychologie worden alfa- en omegastrategieën bij gedragsinterventies onderscheiden: 'making the healthy
choice easy' (alfa) versus 'making unhealthful choices more di cult' (omega). Voor gezondheidsinterventies is een
combinatie van beide strategieën de meest e ectieve aanpak.
Autonomie bij de ethiek van kan op verschillende manieren beschouwd worden; ”Bij nudging worden mensen
getruckt" versus "Nudging draagt bij aan autonomie”. Het is dus niet per de nitie een beperking van de autonomie
als de omgeving is aangepast. Goedbedoelde nudges kunnen echter een verschillende uitwerking
hebben voor verschillende groepen mensen. Hierdoor wordt het onevenredig moeilijk gemaakt voor kwetsbaardere
groepen om gezond te leven. Geredeneerd vanuit het rechtvaardigheidsprincipe rijst de vraag of er zelfs niet steviger
moet worden ingegrepen in de omgeving om kwetsbare groepen te beschermen tegen ongezonde keuzes.
Een nudge kan het makkelijker maken om mensen via een onbewuste manier aan gedragsmaatregelen te laten
houden, op drie manieren:
fi fi fi fi fi fi ff fi fi ffi fi fi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Psychostud. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,59. Je zit daarna nergens aan vast.
