Samenvatting Internationale politiek sinds 1945 18/20 in eerste zit!
7 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Internationale politiek sinds 1945
Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Deze samenvatting beslaat het vak Internationale politiek sinds 1945 van professor Ria Laenen. Het beslaat alle delen van de gegeven slides (geen handboek voorzien in het academiejaar 2023/24) en ook eigen notities. Ik heb hiermee een mooie score van 18/20 kunnen behalen in eerste zit. Een aanrader...
SAMENVATTING
INTERNATIONALE POLITIEK
SINDS 1945
vrijdag 16 februari 2024
Hoofdstuk 1: Het grote bondgenootschap tussen de
Grote Drie valt uit elkaar
1.1 Actualiteit - presidentsverkiezingen Indonesië, Israel
- Grootste eendaagsverkiezingen ter wereld met 200m kiezers
- Indonesië derde grootste democratie ter wereld met 280m inwoners
- Groiende economische macht in Zuidoost-Azië - ASEAN (Association of South-East
Asian Nations
- Prabowo Subianto won met 60% - verdenking van dictatuur - werkte onder Soeharto, en
- Dictatuur van Soeharto: 1968-1998 - tegen onafhankelijkheidsbewegingen, o.a.
Indonesië’s bezetting van Oost-Timor (Timor-Leste) in 1975-1999, waar Subianto
missies leidde (dit bestempeld door de VN als genocide) - voorbeeld: 1991 Santa Cruz
massacre
- Oost-Timor vroeger een kolonie van Portugal, na Anjerrevolutie kort onafhankelijk,
waarna de bezetting volgde
- Yasser Arafat - PLO-leider, Shimon Peres, Yitzhak Rabin - Nobelprijs voor de Vrede na de
Oslo-akkoorden
- Andere foto’s: Koreaanse Oorlog - 1950-53; Iraanse revolutie: aankomst Ayatollah
Khomeini in Teheran, 1979; Cubacrisis in oktober 1962 - Никита Хрущёв van de
Sovjetunie en J.F. Kennedy van de VS; Tianamenplein in China, 4 juni 1989; Михаил
Горбачёв еn Ronald Reagan bij ondertekening van het INF Treaty in 1987 - nucleaire
wapens
1.2 Ontstaan van het bondgenootschap tussen de grote drie
- Was vanaf het begin een fragile bondgenootschap tussen het VK, VS en USSR
- 22.06.41 operatie Barbarossa - Duitsland valt Sovjet-Unie binnen langs 3 fronten
tegelijkertijd - (Army Group North, Middle and South)
- Schending van Molotov-Ribbentrop pact (aug.1939) - die bevatte nog extra protocols
over de verdeling van de macht tussen Nazi-Duitsland en Sovjetunie in Oost-Europa en
vooral Polen
- Groot verrassingse ect brengt “Grote Drie” dichter bij elkaar
- Wie zijn the Big Three? - W.Churchill - Britse premier; F.D.Roosevelt - Amerikaanse
president, J.V.Stalin - secretaris-generaal van de Communistische Partij van de
Sovjetunie
- Barbarossa was een verassing qua:
- Timing, locatie voor Stalin - die tot het einde bleef grondsto en exproteren naar
Duitsland
1
ff ff
, - Gevolg voor Hitler - Brits-Sovjet akkoord wederzijdse steun in strijd tegen nazi-Duitsland,
geen wapenstilstands- of vredesakkoord afsluiten of onderhandelen zonder wederzijds
akkoord
- Lend Lease Act van de VS voor SU
- Stalin wou erover überhaupt niet horen, spionen konden het onder zware druk hem niet
vertellen - ook topgeneralen zoals Zhukov wisten het ook, Stalin ontkende het nog
steeds
- Barbarossa: 3 miljoen Duitse + Kroatische, Roemeense, Hongaarse troepen vallen
binnen, doel voor Hitler o.a.: grondsto en op Donbas en de steenkoolmijnen daar
1.3 De topontmoetingen
- Top van Casablanca: januari 1943
- Wie? FDR, Churchill en hun militaire top - ook de Gaulle -
- NIET Stalin - omwille van uitblijven opening 2de front + Slag om Stalingrad en de oorlog
volop aan de gang
- Agenda: bespreking van volgende stappen na verdrijven Duitsland uit Noord-Afrika
- Welke afspraken? akkoord over o ensief in Italië: toegave van FDR aan Churchill, FDR
wou in Frankrijk beginnen (dat gebeurde wel later)
- Eis voor onvoorwaardelijke overgave van asmogendheden: concept van FDR - geen
onderhandelingen en compromissen met DE, JP en IT - vernietiging van hun oorlogse
loso e
- Bedoeling: wegnemen elke vorm van een kiem om terug oorlog op te starten - ook
belangrijk signaal aan SU: vrees voor aparte regeling met de Duitsers
- Reacties: internationale verbazing - top en reis in grootste geheim - zeer sterke
pro lering van FDR en VS als nieuwe wereldmacht
- Stalin ziet de afspraken als gericht tegen Sovjetunie
- De Gaulle voelt zicht vernederd door FDR (op persoonlijk vlak niet goed, want FDR was
erg voor dekolonisatie, De Gaulle niet)
- Snel ontstaan van onduidelijkheid over betekenis van “onvoorwaardelijke overgave” (zie
latere discussie over overgave Japan) na verslaan van fascistisch regime van Mussolini
en Italië
- Betekenis: twee belangrijkste westerse democratieën kwamen samen om militaire
operaties te beramen tegen de Asmogendheden
- The Atlantic Charter: opgesteld en ondertekend door FDR en Churchill - augustus 1941
- 8 principes die de wereld na de overwinning op de nazis moesten sturen, o.a.:
- VS en VK hun doel was geen territoriale expansie
- Afbouwen van beperkingen op vrije handel
- Oprichten vereniging van alle naties
- Erkenning zelfbeschikkingsrecht van alle naties - verband met sterke nadruk FDR op
dekolonisatie
- Eerste blauwdruk op weg naar realisatie van “Great Design” van FDR voor naoorlogse
wereldorde
- Tijdens dit was de Slag om Stalingrad volop aan de gang - aug. 42 - feb. 43 - een
zekere keerpunt in 2de Wereldoorlog
- Wreedste veldslag in WOII - een van de meest gruwelijke veldslagen in modern
oorlogsgeschiedenis - Rattenkrieg - Sovjets kwamen volgens de Duitsers van overal,
zoals ratten
- Symbolisch belang: voor alle ellende en totale vernietiging van de hele oorlog
- Keerpunt: groeiend besef dat Nazi-Duitsland NIET onoverwinnelijk was
- Vanuit Sovjet/russisch perspectief: symbool van cruciale rol, die de Sovjetunie had
gespeeld tijdens het verslaan van Duitsland
- Tot op vandaag verheerlijking van heldenmoed in hedendaags rusland - voorbeeld:
standbeeld in Volgograd (na destalinisatie naam veranderd) - De Moederland roept
- WOII is een cruciale periode in Sovjet-russische collectieve geheugen
- Zeer hoge menselijke prijs betaald: ca 27 miljoen slachto ers
2
fi fi fi ff ff ff
, - Beleg van Leningrad: 2.5 jaar
- Een van de speerpunten in de nieuwe cultus van de “Grote Vaderlandse Oorlog” -
vergelijking met invasie van Napoleon, opnieuw de verheerlijking van heldenmoed
- Sovjetbevolking moest eigenlijk 2 oorlogen tegelijk voeren - tegen Hitlers troepen en de
terreur van het Stalinregime
- Invulling: Oekrainse luchtaanval-app, BRICS topontmoeting - Lula (BR), Xi Jinping (CN),
Ramaphosa (ZA), Modi (India), Lavrov (minister van Buitenlandse Zaken van rusland) -
Poetin niet vanwege een arrestatiebevel
- De Cairoconferentie: novermber 1943
- Wie? Churchill, FDR en Chiang Kai-shek (vertegenwoordiger van nationalistisch China)
- Opnieuw zonder Stalin - die liet Molotov ook niet afreizen omwille van reactie Japan: zie
link met Paci c War
- Context: net voor Teheranconferentie
- Afspraken: van Japan de notie van “onvoorwaardelijke overgave” eisen - daarom ook
China aanwezig, Second Sino-Japanese War volop aan de gang
- Japan moet na zijn nederlaag alle sinds 1894 veroverde gebieden teruggeven (o.a. Korea,
Manchuria, Formosa (hedendaags Taiwan))
- Schriftelijke belofte van Chiang Kai-shek om te blijven vechten tegen Japan
- Belangrijk - China wordt hier als een van de grootmachten erkend
- Afspraken Paci c War dus zonder Stalin gemaakt
1.4 Verdere topontmoetingen
- Top van Teheran: eind november begin December 1943
- Initiatief van FDR - dringende nood om Stalin te ontmoeten
- Stalins wrevel wegnemen - hem overtuigen dat er geen anti-SU front is
- Uitblijven van beloofde 2de front in Frankrijk
- Amerikaanse nood aan Sovjet-engagement in Japan
- FDR’s missie = de Sovjets aan boord krijgen voor het internationaal orgaan dat hij wil
creëren - USSR accepteert
- Publiciteitscampagne voor de grote 3 - ondanks onderlinge wantrouwen
- 4 “politiemannen” - US,UK,SU,China
- Afspraken:
- FDR en Churchill stemmen in met: Baltische staten bij SU; Nadruk op 2de front in
Normandië; Bessarabië + Königsberg bij SU
- Hertekende grenzen in Oost-Europa met blijvende gevolgen tot op dag van vandaag
- Stalin stemt in met: idee van VN en 4 politiemannen; onafhankelijkheid Finland (na
Winteroorlog groot deel Finland door Sovjets bezet - maar SU niet onoverwinnelijk,
invloed bij beslissing Hitler bij Barbarossa)
- Finlandisering: dreigende, grotere buurland en de gevolgen van dien die bij het
pragmatische buitenlandsbeleid dragen
- Tsang Kai-Sjek als leider van China - klap voor ideologisch verwante Mao
- China controle over noordelijke deel van Indochina
- Overwicht VS in politiekeregeling Paci c War
- Churchill aanvaardt: Nationalistisch China als 1 van de 4 politiemannen
- Ziet China als bedreiging voor Brits koloniaal imperium in Azië
- Toenemende dynamiek zichtbaar in de onderhandelingen: V.K. niet meer de
wereldmacht die het ooit was
- WOII levert 2 nieuwe grootmachten: V.S. en S.U.
- Spelen het onderhandelingsspel bikkelhard
- Ook besproken: Poolse kwestie, verschillende voorlopige afspraken die de nitief werden
vastgelegd op Jaltaconferentie
- Top van Moskou (4de Moskouconferentie): oktober 1944
- Initiatief van Churchill
3
fi fi fi fi
, - Waarom? snelle opmars van Rode Leger (bezetting Roemenië en Bulgarije); nood aan
afspraken met Stalin over Zuid-Oost Europa om Britse invloedzone in Balkan veilig te
stellen
- Quasi controle van communistische partizanen over platteland in Griekenland,
Joegoslavië en Albanië
- Voelt zich gesterkt door eerste successen na D-Day (6.6.1944)
- Front in Normandië door Sovjets beschouwd als poging on Rode Leger pas af te snijden
- Wie? Stalin (SU), Molotov (SU), Churchill (UK), Eden (UK) en Harriman (VS)
- Afspraken? Verdelingsakkoord« percentage-akkoord » tussen Stalin en Churchill
- Joegoslavië + Hongarije: 50/50 verdeling Westen/SU
- Roemenië en Bulgarije: grotendeels in Sovjetinvloedsfeer
- Griekenland: binnen Britse invloedssfeer
- Grote 3 beslist zomaar wat er gebeurt binnen die landen
- Gevolgen?
- Churchill groen licht voor Britse controle over Middellandse Zee
- FDR niet tevreden over dit akkoord, niet zijn visie op naoorlogse wereldorde
(dekoloniserende invloed)
- Stalin ziet akkoord als de nitieve naoorlogse regeling vs. FDR ziet het akkoord als
tijdelijke regeling
- Uitschakeling communisten in Griekenland, okt. ‘44: Stalin laat begaan, verwacht zelfde
houding in ‘zijn’ invloedssfeer - geen inmenging in elkaars invloedssfeer dus
- Stalin carte blanche in Centraal-Oost-Europa
- Conferentie van Jalta: 4-11.02.1945
- Context: ultieme nederlaag Duitsland in zicht
- Opvallend: De Big Three hebben elk hun eigen agenda met sterk onderling uiteenlopende
belangen
- Wie? Churchill, Stalin, FDR
- FDR wil Sovjetbelofte van oorlogsverklaring tegen Japan + regeling over de VN - maar is
niet in goede gezondheid
- Stalin wil compensatie: Eis $20 miljard schadevergoeding van Duitsland, eventueel door
wegslepen industrieel kapitaal uit Duitsland+ territoriale compensatie - Baltische staten
blijven bij de SU
- Afspraken:
- FDR aanvaardt:
- Belofte van een schadevergoeding door Duitsland
- SU krijgt de Koerillen van Japan als compensatie(aanslepend con ict tot op de dag van
vandaag)
- SU krijgt ook na 1905 verloren gebieden terug van Japan
- SU krijgt compensaties in China mits akkoord met TsjangKai-Tsjek
- Stalin aanvaardt:
- SU strijd tegen Japan (3 maand na Duitse capitulatie)
- Frankrijk als 4de bezettingsmacht in Duitsland (= verzoek van Churchill, ivm met
Europese samenwerking)
- 3 Sovjetzetels in Algemene Vergadering VN - BY,UA en SU zelf en de regeling over Polen
- Eindverklaring:
- Hoop dat de voorheen door Duitsland bezette gebieden over democratische instellingen
zullen beschikken
- Belofte om verkiezingen te organiseren in de bevrijde landen maar zonder afspraken rond
controlemechanisme
- Gevolg: in de door de SU bevrijde/bezette gebieden zullen er geen echte democratische
verkiezingen komen tot na de valvan de Berlijnse Muur
- Grote Drie beschouwen zichzelf als voogden van het bevrijdeEuropa en eigenen zichzelf
recht toe om zich in te mengen in de interne aangelegenheden op het continent
- Conferentie van Potsdam:
- Context: Duitsland is verslagen
4
fi fl
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jchymcsler. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,26. Je zit daarna nergens aan vast.
