Hoofdstuk 2: effectieve samenwerking
Sociale interdependentie: als individuen gemeenschappelijke doelen hebben en de
resultaten van ieder individu worden beïnvloed door het gedrag van anderen. Het vormt de
kern van de activiteiten van kleine groepen.
Om effectief te kunnen functioneren, moet een groep doelen stellen waaraan alle leden zich
verbinden en waarvoor zij zich gezamenlijk inzetten. De volgende twee stappen leiden naar
een effectief functioneren van een groep:
De operationele doelen en de manier waarop die doelen bereikt worden, zijn
duidelijk gespecificeerd en meetbaar
De sociale interdependentie (zoals de samenwerking) moet gestructureerd worden
Doelen
Een doel is een ideaal, iets waar mensen naartoe willen werken. Sociale interdependentie
zorgt ervoor dat de doelen van individuen met elkaar verbonden zijn. Individuele doelen
kunnen zich positief (samenwerking) of negatief (competitief) tot elkaar verhouden, maar ze
kunnen ook losstaan van elkaar (individualistische strevingen). Belang van doelen:
Doelen geven richting aan ons gedrag
Motiveren ons gedrag
Vormen de basis voor het oplossen van conflicten (oplossen om samen doel te
bereiken)
Zonder doelen kan het functioneren van een groep niet beoordeeld en geëvalueerd
worden. (Hoe moet je een activiteit beoordelen als het geen doel heeft?)
Groepsdoelen leiden tot betere prestaties (in vergelijking tot individuele doelen), tot een
grotere acceptatie van de doelen en tot meer samenwerking tussen de groepsleden.
Effectieve doelen
Een doel kan alleen worden gerealiseerd als de leden zich ervoor inzetten. Je kan op twee
manieren de betrokkenheid van de leden stimuleren:
Ervoor zorgen dat de doelstellingen effectief zijn (maak ze SMART)
De groepsleden betrekken bij het formuleren van de doelen. De groepsleden zullen
dan meer het gevoel hebbend at het hun eigen doelen zijn en meer inzet tonen
Om een groep te helpen bij het kiezen van effectieve doelen, kun je twee methoden
gebruiken:
De enquêtefeedbackmethode: begint met interviews met de groepsleden over de
groepsdoelen en de prioriteiten van de groep. Dit wordt gehouden voordat er een
periodieke bijeenkomst van de groep plaatsvindt. Tijdens de groepsbijeenkomst
worden er, op basis van de ingewonnen informatie, besluiten genomen over de
groepsdoelen en de prioriteiten.
De programma-evaluatiemethode of kritischetrajectmethode: deze methode
specificeert de eindsituatie die de groep voor ogen staat. Ze beredeneren welke
, dingen er moeten gebeuren voordat het doel bereikt wordt en welke taken ze uit
gaan voeren. De groep bepaalt welke activiteiten en subdoelen essentieel zijn om het
doel te kunnen bereiken.
Operationele doelen
Operationele doelen zijn doelen met herkenbare, concrete stappen die naar het doel
moeten leiden. Het bevat informatie over wanneer het doel bereikt is, en informatie over
hoe de groep moet functioneren. Operationele doelen hebben voordelen:
Zij bevorderen de communicatie tussen de groepsleden onderling maar ook de
communicatie met andere groepen.
Zij helpen de groep bij het plannen en uitvoeren van taken. De groep kan de
geschiktste middelen en methoden selecteren die ze voor het uitvoeren heeft.
Zij vergemakkelijken het evalueren van het groepsproces en het groepsproduct. Aan
de hand van de concrete criteria kan de groep haar vorderingen bepalen.
Conflicten over welke acties de groepsleden gaan ondernemen, zullen bij
operationele doelen eerder langs rationele en analytische weg opgelost worden
Aspiratieniveau
Groepsdoelen reflecteren de aspiraties van de leden. Het aspiratieniveau bestaat uit het
compromis tussen het beoogde ideaal en realistische verwachtingen (bijv. je wilt een 7 halen
maar hebt in het verleden twee 6en gehaald -> aanpassen naar een 6 halen). Door de
ervaringen die we opdoen gaan we onze verwachtingen afstemmen op de realiteit.
Verborgen agenda’s
Overeenstemming over de doelstellingen van de groep bevordert het functioneren.
Individuele doelstellingen die sterk van de groepsdoelen verschillen, kunne verborgen
agenda’s worden. Dit zijn persoonlijke doelen waarvan de andere groepsleden geen weet
hebben en die in strijd zijn met de belangrijkste groepsdoelen.
Sociale interdependentie
Er zijn drie theorieën op het gebied van samenwerking:
De cognitieve ontwikkelingstheorie (Piaget & Vygotsky): ontwikkeling door sociale
interactie
De behavioristische theorie: productiviteit wordt bepaald door de taken en de
straffen en beloningen die een groep ontvangt
De sociale-interdependentietheorie: erg belangrijk in het kader van samenwerking en
competitie
De sociale interdependentietheorie
Er is sprake van sociale interdependentie als individuen gemeenschappelijke doelen hebben
en de resultaten van ieder individu worden beïnvloed door het gedrag van anderen. Het is te
onderscheiden van:
, Sociale afhankelijkheid: de resultaten van een individu worden beïnvloed door het
gedrag van een ander, maar niet omgekeerd
Sociale onafhankelijkheid: de resultaten van een individu worden niet beïnvloed door
het gedrag van de ander
Er zijn drie typen sociale interdependentie:
- Positieve interdependentie (samenwerking): de strevingen van individuen zijn op een
positieve manier met elkaar verbonden. Een individu streeft naar een resultaat dat
ook degene met wie hij samenwerkt ten goede zal komen.
- Negatieve interdependentie (individualistisch): de strevingen van individuen zijn
negatief met elkaar verbonden. Een individu ziet in dat het bereiken van zijn doel
betekent dat de concurrentie haar doel niet bereikt.
- Geen interdependentie (individualistisch): de strevingen van individuen vertonen
geen enkele samenhang. Een individu ziet in dat zijn of haar doel bereikbaar is,
ongeacht het feit of de anderen hun doel bereiken of niet. Individuen streven naar
een resultaat dat voor henzelf positief uitvalt en zijn niet geïnteresseerd in de
resultaten voor anderen
Het uitgangspunt van de sociale-interdependentietheorie is dat het type interdependentie
bepaalt hoe individuen met elkaar omgaan, en dat de interactie weer van invloed is op de
resultaten.
Interactiepatronen
Positieve interdependentie resulteert meestal in positieve interacties. Dit is wanneer
individuen elkaars pogingen om de groepsdoelen te realiseren stimuleren en faciliteren.
- Elkaar helpen op een effectieve en efficiënte manier
- Wisselen de benodigde middelen (informatie, materialen) uit en verwerken de
beschikbare informatie efficiënt en effectief.
- Elkaar feedback geven om het uitvoeren van taken en verantwoordelijkheden te
verbeteren.
- Vraagtekens zetten achter de conclusies en argumenten van anderen, zo prikkelen ze
elkaars nieuwsgierigheid en motiveren ze elkaar tot leren.
Resultaten van sociale interdependentie
De resultaten van samenwerking worden in drie categorieën ondergebracht:
Doelgerichte activiteiten: de inspanningen die geleverd worden om het doel te
bereiken
De kwaliteit van de relatie tussen de deelnemers
De psychologische aanpassing van de deelnemers
Doelgerichte activiteiten
Samenwerking levert in vergelijking met competitie en zelfstandig werken de volgende
resultaten op:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottepeeters2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.