Leerdoelen:
1. Wat is nature/nurture?
2. Wat zijn de verschillende visies?
3. Wat is de uitkomst van het debat?
4. Hoe meet je erfelijkheid en aangeleerd gedrag?
Het debat
Nature vs. nurture staat voor erfelijkheid vs. omgeving (milieu). Het debat gaat over of het gedrag van een
individu te verklaren is aan de hand van erfelijkheid of omgeving. De tijdsgeest in een bepaalde periode is
dwingend voor de rol van de opvattingen binnen het nature/nurture debat. Binnen het debat zijn twee theorieën
te onderscheiden:
Theorieën met een biologisch primaat die ervan uitgaan dat de veranderingen tijdens de
ontwikkeling van individuen endogeen van aard zijn. De veranderingen voltrekken zich als het ware
volgens een vast en specifiek plan, dat reeds in de genen of het lichaam is vastgelegd. Hier past
bijvoorbeeld de readiness theorie van Gesell bij. Deze theorie ging er van uit dat een kind wanneer het
er klaar voor was, vanzelf met een kleine aanmoediging van de opvoeden aan dingen ging beginnen
(bijv. zindelijkheid).
Leertheorieën gaan ervanuit dat gedrag puur aangeleerd is. De bekendste denkers zijn Locke en
Skinner. Locke beweerde dat baby’s hun leven beginnen met een tabula rasa (een schone lei). De
ervaringen die het kind in de loop van zijn ontwikkeling opdoet, blijven als sporen achter in deze lei.
Deze ideeën werden verder uitgewerkt door Watson, die ervan uitging dat een kind al zijn gedrag
aanleerde. Watson werd de voorloper van het behaviorisme, wat zich richt tot waarneembaar gedrag
waardoor de ideeën soms wat oppervlakkig bleven. Skinner was ook een behaviorist die zich richten op
bekrachtiging en shaping.
Aangeboren gedrag
In ruime zin betekent aangeboren gedrag: alle invloeden die tot en met de geboorte werkzaam zijn en het
ontwikkelingsverloop van het individu bepalen. Hiermee worden dus alle erfelijke factoren, invloeden tijdens de
zwangerschap, invloeden tijdens de geboorte etc. bedoeld. In engere zin betekent het de erfelijke informatie
zoals deze is vastgelegd in genen en chromosomen en tot uitdrukking komt in de biologische uitrusting.
Het geheel aan geërfd genetisch materiaal noemt men het genotype. De genetische informatie drukt zich op
een bepaalde manier uit in de observeerbare eigenschappen van een persoon, wat het fenotype wordt
genoemd. Dat is dus een zichtbaar of meetbaar kenmerk, zoals de kleur van de ogen, haren, een score op een
IQ test of het type gehechtheidsrelatie dat een kind met zijn ouders heeft.
Genetici richten zich graag op tweeling- en adoptiestudies. Eeneiige tweelingen lijken qua fysieke, uiterlijke,
karakteristieken en psychische aspecten op elkaar. Wanneer deze tweelingen apart van elkaar opgroeien en
deze aspecten nog steeds delen, moet er wel sprake zijn van aangeboren factoren. Zij richten zich hierbij ook op
de adoptiestudies waarmee de gedeelde kenmerken met biologische en adoptie-ouders met het kind worden
vergeleken. Uit beide soorten studies komt naar boven dat IQ genetisch bepaald lijkt te zijn.
Aangeleerd gedrag
Het weerwoord van de environmentalisten op de bevindingen van de biologische aanhangers is dat de
wetenschap nog steeds geen antwoord kan geven op de vraag hoe genen gedrag of uiterlijke kenmerken kan
beïnvloeden. En dat de samenhang tussen genen en gedrag indirect is, wat wil zeggen dat er geen genen
bestaan die het gedrag direct bepalen. Volgens deze environmentalisten groeien de tweelingen in de studies op
in dezelfde soort omstandigheden en de statistische maten in onderzoek worden vaak onjuist geïnterpreteerd.
Er wordt gesproken van causale verbanden terwijl het eigenlijk correlaties zijn.
Er bestaat ook zoiets als het hebben van risicogenen. Dit zijn mensen met risicofactoren. Zij hebben baat bij
interventies. Risico-genen zorgen ervoor dat kinderen bij goede ouders opbloeien tot goede kinderen maar de
invloed van slechte ouders ze tot slechte kinderen maakt.
De visies
In de vroegmoderne tijd (ca. 1450-1800) heerste er drie meest invloedrijke pedagogische stromingen:
Het humanisme werd gevormd door christelijke denkers. De humanistische opvoeding had als doel:
de vorming van een ‘klassieke’ homo universalis (een universeel mens). Binnen deze stroming was het
vormen van de mens dus het doel. Er werd veel nadruk gelegd op leren. De belangrijkste filosoof was
Erasmus die ervan was overtuigd dat het belang lag bij onderwijs voor jonge kinderen om te
voorkomen dat ze zouden vervallen tot onhebbelijk gedrag. Volgens deze stroming leren kinderen
vooral door imitatie, daarom vond Erasmus ook de dat vader belangrijk was voor karaktervorming en
ook de onderwijzer was belangrijk. Erasmus ging ervan uit dat het kind van nature kan neigen naar het
kwaad, maar dat het kind ook gevormd en gekneed kan worden. Het is dan ook een combinatie van
nurture en nature.
De verlichting richt zich op de nurture kant van het debat. John Locke was de exponent van de
verlichting. Hij omschrijft een kind wat ter wereld komt als een onbeschreven blad. Hij verwerpt het
idee dat er aangeboren ideeën zijn of dat aanleg zou bepalen hoe ver iemand het kan schoppen. Het
wordt dus geboren zonder erfzonde. Waar humanisten alles vertrouwde op god, zagen Verlichte
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maximelugtigheid. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.