Het (on)mogelijke onderscheid tussen wetenschap en pseudowetenschap:
Het rationalisme en empirisme als fundament voor de wetenschap
Naam : Barbara Schouls
Studentnummer : 851946488
Mailadres :
Datum : 22-09-2019
, Inleiding
Het product van de wetenschap is kennis (Open Universiteit, z.d.). Echter hoe kunnen mensen
ware kennis over de werkelijkheid verkrijgen? Deze epistemologische vraag staat centraal
binnen de wetenschapsfilosofie en ligt aan de basis van elk model van wetenschappelijke
kennisverwerving (Dooremalen, de Regt, & Schouten, 2007).
Het belang van deze ware kennis over de werkelijkheid ligt in de toepassing ervan in de
maatschappij. Kennis over de ontwikkeling van medicatie tegen kanker kan potentieel vele
mensenlevens redden. Echter onjuiste, pseudowetenschappelijke kennis, kan schadelijk zijn.
Zo bestaat er een theorie die in twijfel trekt dat het HIV virus de veroorzaker is van AIDS
(Goodson, 2014), dit ondanks het bewijs dat dit wel zo is (Pope et al., 1995). Deze kennis kan
schadelijk zijn voor HIV geïnfecteerde, daar zij op basis hiervan behandeling kunnen
weigeren die noodzakelijk is om in te leven te blijven (Karetnikov, 2015).
Wetenschappelijke kennis heeft invloed op de maatschappij en om die reden is het van belang
dat deze kennis de werkelijkheid representeert. Echter over de exacte methodologie om te
komen tot kennis en deze te scheiden van niet kennis bestaat heden ten dag nog veel
verschillende zienswijzen. Dit leidt naar de kernvraag van dit essay: Hoe onderscheiden we
wetenschap van pseudowetenschap?
In dit essay zal betoogd worden dat elke zinvolle behandeling van de verschillen tussen
wetenschap en pseudowetenschap beargumenteert kan worden door de mate waarin een
theorie, die kennis representeert met betrekking tot de werkelijkheid, logisch beredeneerde
verklaringen biedt voor gemaakte voorspellingen (theoretisch begrip) en de mate waarin die
voorspellingen middels experimenten empirisch geverifieerd kunnen worden (empirische
ondersteuning) (Pigliucci, 2013). Een absolute scheidslijn tussen pseudowetenschap en
wetenschap middels een criterium is onmogelijk, daar het een logisch beredeneerde theorie
nog aan de middelen kan ontbreken voor empirische ondersteuning. Zo werd de
relativiteitstheorie van Einstein in eerste instantie voor pseudowetenschappelijk aangezien,
daar de middelen ontbraken om het aan de realiteit te toetsen (Dooremalen et al., 2007).
Anderzijds kunnen waarnemingen gedaan worden die theoretisch nog niet logisch
beredeneerd kunnen worden, zoals de Wet van Benford (1983). Deze wet stelt dat de meeste
getallenreeksen gebruikt in het dagelijks leven starten met een 1 en de minste met 9. De wet is
eenvoudig waar te nemen, echter een goede wiskundige verklaring is nog niet gevonden.
Door op deze wijze het onderscheid tussen wetenschap en pseudowetenschap te benaderen
biedt het theorieën de mogelijkheid zich verder te ontwikkelen zonder een absolute scheidslijn
middels een criterium. Echter hierdoor kan ware kennis niet zeker gesteld worden en blijft de
wetenschap een autoriteit die bepaalt dat kennis verworven dient te worden middels
theorievorming en empirische ondersteuning (Peirce, 1877). Daarnaast kan gesteld worden
dat wanneer het een theorie ontbreekt aan zowel empirische ondersteuning als theoretisch
begrip het op dat moment pseudowetenschap betreft.
Het rationalisme en empirisme als fundament voor de wetenschap
Naam : Barbara Schouls
Studentnummer : 851946488
Mailadres :
Datum : 22-09-2019
, Inleiding
Het product van de wetenschap is kennis (Open Universiteit, z.d.). Echter hoe kunnen mensen
ware kennis over de werkelijkheid verkrijgen? Deze epistemologische vraag staat centraal
binnen de wetenschapsfilosofie en ligt aan de basis van elk model van wetenschappelijke
kennisverwerving (Dooremalen, de Regt, & Schouten, 2007).
Het belang van deze ware kennis over de werkelijkheid ligt in de toepassing ervan in de
maatschappij. Kennis over de ontwikkeling van medicatie tegen kanker kan potentieel vele
mensenlevens redden. Echter onjuiste, pseudowetenschappelijke kennis, kan schadelijk zijn.
Zo bestaat er een theorie die in twijfel trekt dat het HIV virus de veroorzaker is van AIDS
(Goodson, 2014), dit ondanks het bewijs dat dit wel zo is (Pope et al., 1995). Deze kennis kan
schadelijk zijn voor HIV geïnfecteerde, daar zij op basis hiervan behandeling kunnen
weigeren die noodzakelijk is om in te leven te blijven (Karetnikov, 2015).
Wetenschappelijke kennis heeft invloed op de maatschappij en om die reden is het van belang
dat deze kennis de werkelijkheid representeert. Echter over de exacte methodologie om te
komen tot kennis en deze te scheiden van niet kennis bestaat heden ten dag nog veel
verschillende zienswijzen. Dit leidt naar de kernvraag van dit essay: Hoe onderscheiden we
wetenschap van pseudowetenschap?
In dit essay zal betoogd worden dat elke zinvolle behandeling van de verschillen tussen
wetenschap en pseudowetenschap beargumenteert kan worden door de mate waarin een
theorie, die kennis representeert met betrekking tot de werkelijkheid, logisch beredeneerde
verklaringen biedt voor gemaakte voorspellingen (theoretisch begrip) en de mate waarin die
voorspellingen middels experimenten empirisch geverifieerd kunnen worden (empirische
ondersteuning) (Pigliucci, 2013). Een absolute scheidslijn tussen pseudowetenschap en
wetenschap middels een criterium is onmogelijk, daar het een logisch beredeneerde theorie
nog aan de middelen kan ontbreken voor empirische ondersteuning. Zo werd de
relativiteitstheorie van Einstein in eerste instantie voor pseudowetenschappelijk aangezien,
daar de middelen ontbraken om het aan de realiteit te toetsen (Dooremalen et al., 2007).
Anderzijds kunnen waarnemingen gedaan worden die theoretisch nog niet logisch
beredeneerd kunnen worden, zoals de Wet van Benford (1983). Deze wet stelt dat de meeste
getallenreeksen gebruikt in het dagelijks leven starten met een 1 en de minste met 9. De wet is
eenvoudig waar te nemen, echter een goede wiskundige verklaring is nog niet gevonden.
Door op deze wijze het onderscheid tussen wetenschap en pseudowetenschap te benaderen
biedt het theorieën de mogelijkheid zich verder te ontwikkelen zonder een absolute scheidslijn
middels een criterium. Echter hierdoor kan ware kennis niet zeker gesteld worden en blijft de
wetenschap een autoriteit die bepaalt dat kennis verworven dient te worden middels
theorievorming en empirische ondersteuning (Peirce, 1877). Daarnaast kan gesteld worden
dat wanneer het een theorie ontbreekt aan zowel empirische ondersteuning als theoretisch
begrip het op dat moment pseudowetenschap betreft.
