1. Wat zijn ouderschapsvaardigheden?
2. Wat is een verstandelijke beperking
3. Wat is het verband tussen IQ en ouderschapsvaardigheden?
4. Hoe wordt er tegen ouders met een verstandelijke beperking gekeken?
5. Wat voor invloed heeft het op kinderen?
Ouderschapsvaardigheden
Goed ouderschap valt moeilijk de definiëren omdat het veel variaties kent. Volgens het model van Belsky
wordt goed ouderschap bepaald door een mix van persoonlijke kenmerken, de eigen ontwikkelingsgeschiedenis
van ouders en hun huidige staat van welbevinden, die de zorg voor kinderen kan worden ingepast in het
dagelijkse leven en de steun of stress die ouders vanuit de omgeving ervaren.
Er wordt ook wel eens het begrip goed genoeg ouderschap gehanteerd. Er is sprake van goed genoeg
ouderschap wanneer er geen teken is van mishandeling of verwaarlozing van de kinderen, er geen bemoeienis
is van kinderbescherming en er geen sprake is (geweest) van uithuisplaatsing.
Ouders moeten zelfstandig een huishouden kunnen runnen, zij moeten in staat zijn te kunnen leren, dit
geleerde in andere situaties te kunnen toepassen, situaties kunnen inschatten, bereid zijn om ondersteuning te
accepteren en in staat zijn om te veranderen. Wanneer het kind ouder wordt, moeten de ouders in staat zijn om
hun opvoedingsstijl te kunnen aanpassen. Het belangrijkste hierbij zijn de belangen van het kind, positieve
aandacht kunnen geven en evenwicht vinden tussen regels en ruimte.
Een verstandelijke beperking
Het hebben van een beperking geeft aan dat iemand een lichamelijke functionele beperking heeft. Dit
persoon kan in verminderde mate deelnemen aan bepaalde activiteiten, taken minder goed uitvoeren of
ondervindt problemen om aan het dagelijks leven deel te nemen. Een beperking is dus geen beperking in de zin
van een handicap. Een handicap is het sociale nadeel dat mensen met een beperking ervaren bij het invullen
van normale maatschappelijke rollen. Ouders die een licht verstandelijke beperking (lvb) hebben, hebben een
IQ tussen de 50 en 85 in combinatie met een beperkt sociaal aanpassingsvermogen (bijv. aanpassings- en
communicatieproblemen) en bijkomende problematiek zoals leerproblemen, een psychiatrische stoornis etc.
Alleen een laag IQ is dus niet genoeg om te spreken van een lvb.
Verband tussen lvb en ouderschapsvaardigheden
Er is niet één besluitend risicofactor die beslist dat mensen geen goede ouders kunnen zijn. Alleen een laag IQ is
geen risicofactor. Bij 33% van de gezinnen met twee ouders die een verstandelijke beperking hebben is er
sprake van goed genoeg ouderschap. Bij 51% is er sprake van niet goed genoeg ouderschap en 16% bevindt
zich in een tussenfase waarin ze op de kant van het goed ouderschap opgaan of escaleren naar niet goed
genoeg ouderschap. Een belangrijke factor bij gezinnen met twee ouders met een lvb blijkt een
ondersteuningsnetwerk te zijn. Het ontbreken hiervan heeft een slechte invloed op het ouderschap. Ook het
vermogen om hulp te accepteren is erg belangrijk.
In het artikel van Reinders (2008) wordt ook nog omschreven dat (i) de toestand en de mate van de
verstandelijke beperking op zichzelf geen sterke indicator van succes of falen is, (ii) onvoldoende professionele
ondersteuning is een sterke indicator voor mislukking, (iii) de aanwezigheid van een sociaal netwerk ter
ondersteuning van de ouders is een indicator voor succes en (iv) wanneer mensen niet bereid zijn om
ondersteuning te accepteren en te luisteren naar advies, leidt dit vaak tot betreurenswaardige
gezinsomstandigheden.
Er is dus geen direct verband tussen het hebben van een laag IQ en het ontbreken van
ouderschapsvaardigheden wel zijn de algemene vaardigheden minder goed ontwikkeld bij mensen met een lvb.
Invloed op de kinderen
Het hebben van verstandelijk beperkte ouders kan van invloed zijn op het kind. Eventuele gevaren voor
kinderen zijn:
genetische belasting
onvoldoende stimulatie vanuit ouders
grotere kans op kindermishandeling en uithuisplaatsing
de kans op ongevallen binnenshuis is groter
risico op parentificatie wanneer het kind een hoger IQ heeft
Kinderen kunnen in sommige gevallen preventief uit huis worden geplaatst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maximelugtigheid. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.