Deze samenvatting bevat geen informatie vanuit de cursus, aangezien dit niet noodzakelijk was om te slagen voor het vak. Het biedt wel een mooi overzicht van de te kennen leerstof.
H1: Inleiding
1. De mens is een sociaal dier
• Wij zijn verzot op nadenken over onszelf en anderen en over hoe te reageren in sociale
situaties: anderen observeren, analyseren, hun gedrag analyseren, is een fulltime activiteit
o Iedereen heeft zijn eigen blik en analyse
o Anderen interesseren ons omdat we hiertoe gebiologeerd zijn, omdat we een sociaal
dier zijn
• Zie eveneens de belangstelling voor sociaalpsychologische thema’s in de media
2. Sociale psychologie: definitie en verwante disciplines
1) Definitie van sociale psychologie
Sociale psychologie is de wetenschappelijke studie naar de wijze waarop gedachten, gevoelens,
motivaties en gedragingen van mensen beïnvloed worden door de aanwezigheid van anderen en hoe
wij zelf een invloed uitoefenen op hoe andere personen denken, voelen en zich gedragen
• Wetenschappelijke studie: kennisverwerving via gestandaardiseerde procedures,
systematisch registreren, waarnemen, rapporteren… met als doel doorgeefbare pakketjes te
maken, repliceren, voortbouwen… (= idiosyncratische kennis)
• Gedachten, gevoelens, motivaties en gedragingen: cognitieve psychologie
• Anderen
o Het unieke van sociale psychologie
o Kan invloed uitoefenen op het ‘Zelf’
2) De kracht van de situatie
• Wij laten ons op continue wijze beïnvloeden door onze sociale omgeving
• Reagan-Mondale debat 1984 (discussie rond leeftijd van een van presidentskandidaten)
Oorspronkelijke tape (met
oneliners en reactie):
controleconditie
Oneliners spelen weinig rol (wordt
evengoed positief beoordeeld)
Reactie van publiek weg => minder
positieve houding
• De kracht van de reactie van anderen: debat tussen Obama en Romney (Romney wou meer
leger, maar Obama zei als grap dat Romney een leger van ‘horses and bayonets’ wou => geen
reactie van publiek, bleef stil)
1
, • Studie in Bennington College door Newcomb: studie naar hoe politieke attitudes ontstaan in
meisjesschool => vond dat steeds meer progressiever en linkser werden => na aantal jaar
heel andersdenkend dan ouders (‘impressional years’: ideologische houding)
• Eerste indrukken: bv. los handje geven vs. stevige handdruk
3) Sociale psychologie en verwante disciplines
• Sociologie
o Studie van groepsfactoren (bv. SES, nationaliteit, etnische achtergrond…)
o Analyse-eenheid is groep
o Multilevel designs: individu plaatsen in context en groep => interactie tussen
sociologie en psychologie
• Persoonlijkheidspsychologie
o Studie van cross-situationele stabiliteit tussen individuen
o Mensen hebben neigingen die zich manifesteren in verschillende vormen (bv.
agressie, vijandigheid…)
o Wat blijft constant over alle situaties?
→ geen strijd, maar ze vullen elkaar aan
Groepen: sociologie
Personen: persoonlijkheidspsychologie
Condities: sociale psychologie
Sociologie
Variabele = geluid maken
Conclusie: mannen zijn altijd stil en
vrouwen zijn altijd luid
2
, Sociale psychologie
Situatie of conditie veroorzaakt verschil
Persoonlijkheidspsychologie
Verschillen tussen personen
4) Andere psychologische domeinen
• Klinische psychologie: het effect van verschillende therapieën voor reductie van vooroordelen
bij antisociale personen
• Persoonlijkheidspsychologie: constructie van een vragenlijst om mannen met sterke
vooroordelen te identificeren
• Cognitieve psychologie: manipuleer blootstelling aan een lid van een sociale categorie en
registreer automatische gedachten
• Sociale psychologie: manipuleer diverse soorten contact tussen allochtonen en autochtonen
en registreer het effect op vooroordelen
5) Sociale psychologie en mensenkennis
• Als je kinderen beloont voor iets wat ze graag doen, dan zullen ze die activiteit naderhand
minder (!) uitvoeren: intrinsieke motivatie + extrinsieke beloning = conflict
• Het herhaaldelijk zien van een persoon, een schilderij, een gebouw… zal je waardering ervoor
verhogen
3
, 3. De geschiedenis van de sociale psychologie
1) De beginjaren van de sociale psychologie (1880-1935)
• Gustave Le Bon: ‘Psychologie des Foules’
• Enkele eerste onderzoeken die echter geen coherent programma vormen: bv. Max
Ringelmann (1880°
o Vergelijking van groepsprestaties met individuele prestaties (touwtrekken)
o In groep presteert men minder dan alleen
• Eerste handboeken
o Mc Dougall
o Edward Ross
o Floyd Allport
2) De jaren van bevestiging (1936-1960)
• De betekenis van WOII en de Jodenvervolging voor de ontwikkeling van de sociale
psychologie in de USA
• Kurt Lewin (1935) = “papa van de sociale psychologie”: grondbeginselen
o Ons gedrag wordt bepaald door hoe we de wereld waarnemen en interpreteren
→ behaviorisme: mens is “black box’
o Gedrag is een functie van de interactie tussen persoon en omgeving
→ psychodynamica en psychoanalyse: traumatische ervaringen in kindertijd hebben
impact op gedrag
o Sociaalpsychologische theorieën kunnen worden toegepast voor de oplossing van
praktische sociale problemen (geen onderzoek zonder actie, geen actie zonder
onderzoek)
• Belangrijke bijdragen: 1950
BELANGRIJK! IN BEIDE RICHTINGEN KENNEN (ACTIEF) (rest passief: naam wordt gegeven)
o T. Adorno et al.: ‘The Authoritarian Personality’
o G. Allport: ‘The nature of prejudice’
o S. Asch: conformiteit en persoonsperceptie
o L. Festinger: sociale vergelijkingstheorie en cognitieve dissonantietheorie
o F. Heider: balanstheorie en attributietheorie
o C. Hovland et al.: attitudes en persuasieve communicatie
o H. Kelley : attributietheorie
3) Groei en debat (1960-1975)
• Vertrouwen en uitbreiding: sociale psychologie wordt op steeds meer domeinen toegepast
en bestudeerd (bv. apathie van omstanders, agressie, stress…)
• Crisis
o Ethische kritiek op het experiment (Kelman)
o Methodologische artefacten (Orne, Rosenthal)
o Cultureel en filosofisch relativisme (Gergen)
4) Methodologisch en inhoudelijk pluralisme (1975-heden)
• Methodologisch: multimethodisch
• Inhoudelijk: “hete” vs. “koele” perspectieven
o Heet: emotie en motivatie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisevandendriessche. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,66. Je zit daarna nergens aan vast.
