CELLEER
SITUERING VAN DE CEL
= 1e leven op aarde
= ééncellige in oerzee (bacteriën)
Later:samenwerken + differentiëren
ontstaan meercellige organismen
manteldiertjes > ongewervelden > vertebrata
Menselijk lichaam:± 200 biljoen cellen
>100 soorten
100 miljard hersencellen Microbioom:nog 20 à 100 triljoen bacteriën in & op mens
HIËRARCHISCHE OPBOUW VH MENSELIJK LICHAAM
Werking menselijk lichaam & geest = berust op samenwerking vd cellen
Werking cellen = berust op scheikundige reacties
gestuurd door specifieke eiwitten = enzymen
codes liggen vast in DNA
Ieder menselijke cel heeft hetzelfde DNA
gebruikt beperkt deel ervan
selectie maakt differentiatie mogelijk
Set van gebruikte genen bepaalt het celtype !
CEL = KLEINST LEVENDE EENHEID
= levende structuur
Onderscheid van dode structuren:- vermogen zichzelf in stand te houden
spontane afbraak tegen gaan geprogrammeerde aanmaak door onttrekking bouw- & brandstoffen
- vermogen te groeien & voort te planten
ONDERVERDELING EUKARYOTE CEL
Celkern:- opslag erfelijke code
- noodzakelijk voor sturing anabolisme
Celmembraan:- afscherming van cytoplasma + selectieve uitwisseling voor metabolisme
- communicatie tussen organisme & cel
controle vd cel
Cytoplasma + organellen: - celmetabolisme anabolisme
katabolisme DE STRUCTUUR & FUNCTIE VD PLASMAMEMBRAAN, CYTOPLASMA & CELORGANELLEN
CELMEMBRAAN
= 3 – 13 nm
Barrière, selectief transport, communicatie, verankering & zelfherkenning
BARRIÈREFUNCTIE
Scheiding intracellulair & extracellulair vocht
hebben andere samenstelling
constante samenstelling = vitaal belang !
nood aan celmembraan
Fosfolipiden dubbellaag = 2 lagen fosfolipiden + cholesterol
gespiegeld aan elkaar
Cholesterol:- polaire OH-groep
- apolaire vertakte C27-staart
bestaat deels uit ringen
Fosfolipiden = glycerol-brug met: - polaire/hydrofiele fosfaat-groep
- 2 apolaire/hydrofobe vetzuren
Dubbellagen = barrières = membranen in water
waterafstotende staarten naar elkaar toegekeerd maakt membraan ondoorgankelijk voor water Door fosfolipidenlagen liggen nog membraaneiwitten
+ oligosachariden = korte KH-ketens TRANSPORTFUNCTIE
= selectief passief transmembranair transport vn hydrofiele stoffen dankzij kanalen & carriers
Micro-transport = transport vn molecule per molecule
Macro-transport= blaasjestransport = zeer veel moleculen in één beweging
inwaarts = endocytose; fago-& pinocytose
uitwaarts = exocytose Passief transport= spontaan = van hoge nr lage concentratie
geen energie-input nodig vetoplosbare moleculen: diffusie doorheen membraan
opgeloste moleculen: - klein: diffusie langs poriën/kanalen
- groot: diffusie door carriers
water: door waterkanalen (osmose)
Actief transport= niet-spontaan = van lage nr hoge concentratie
energie-input nodig (ATP)
micro: pompeiwitten = ABC’s = ATP Binding Carriers
macro: blaasjestransport conc (mmol/l) in:ECVICV
[K+]5150
[Na+]14510
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 1gH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,06. Je zit daarna nergens aan vast.