‘Weggooien levert mij spanningen
op’
Een Case study over de meest geschikte interventie om
angst- en paniekklachten te reduceren bij volwassenen
met een verzamelstoornis.
Naam van de student:
Studentnummer:
Opleiding:
Instituut:
Groep van de student:
Naam van de eerste beoordelaar:
Naam van de tweede beoordelaar:
Naam van het studieonderdeel:
Studiegidsnummer:
Aantal woorden:
Inleverdatum:
, Hoofdstuk 1 Inleiding
Om de privacy te waarborgen is zijn naam gefingeerd.
1.1 Casus
Brandweerlieden zijn bezig met een brandveiligheidscontrole wanneer ze in een woning
enorm veel spullen zien liggen. Ze maken een melding bij de GGD. Een sociaal
psychiatrisch verpleegkundige (SPV-er) en inspecteur hygiënisch woningtoezicht (HWT)
gaan op huisbezoek. Na drie mislukte pogingen om binnen te komen wordt er uiteindelijk
toch open gedaan. In de woonkamer treffen ze Michel Bakker, een 52-jarige man van
Nederlandse afkomst. Hij zit op een tweepersoonsbank, staat niet op om te groeten en
steekt een sigaret op.
Grote delen van het huis zijn onleefbaar, er hangt een zure lucht en er lopen muizen.
Michel ziet er verwaarloosd uit en kijkt angstig uit zijn ogen. Overal liggen keurig
opgestapelde sigarettenpakjes, op kleur en merk gerangschikt. Er hangen plastic tasjes
van verschillende supermarkten, netjes naast elkaar. Overal ligt kleding waar niemand bij
kan door de immense hoeveelheid spullen. Op de grond staan tientallen frisdrankflessen
en suikerklontjesdozen, waarvan de houdbaarheidsdata al jaren verstreken zijn. In de
vensterbank staan potjes met omeprazol en oxazepam.
Michel leeft sinds vier jaar in een sociaal isolement en voelt zich eenzaam. Zijn vrienden
en familie hebben het contact verbroken en willen hem pas weer zien als zijn woning is
opgeruimd. Wanneer hij probeert om spullen weg te doen krijgt hij last van angst- en
paniekklachten. Opruimen lukt hem hierdoor niet zelfstandig. Omdat Michel zich schaamt
heeft hij nooit om hulp gevraagd. Zijn huisarts is niet op de hoogte van de
verzameldwang en hij is nooit eerder onder behandeling geweest. De buren ondervinden
overlast van brandgevaar, ongedierte en stank.
1.2 Onderzoeksvraag
Wat is de meest geschikte interventie om angst- en paniekklachten te reduceren
bij volwassenen met een verzamelstoornis?
4
, Hoofdstuk 2 Gevalsbeschrijving
2.1 Voorgeschiedenis
Michel was vroeger gezond en gelukkig. De verzameldwang begon toen zijn echtgenote
verongelukte en nam toe toen zijn kinderen uit huis gingen. Michel heeft een beperkt
ziekte-inzicht; hij begrijpt niet waarom zijn verzameling een probleem is. Michel gebruikt
omeprazol tegen maagzuur en oxazepam tegen angst- en paniekklachten. Omdat de
huisarts niet op de hoogte is van de verzameldwang, is hij onbewust dat de angst
voortkomt uit de verzamelstoornis. Zie tabel 1 voor het medicatieoverzicht.
2.2 Psychopathologie en pathofysiologie
Hoarding disorder (HD) ofwel verzameldwang is een psychiatrische aandoening die in de
DSM-IV beschouwd werd als symptoom van de obsessieve-compulsieve stoornis (OCS).
Omdat blijkt dat verzameldwang zich onderscheidt, is de classificatie in 2013 als
zelfstandige stoornis in de DSM-V opgenomen (1). Er zijn aanwijzingen dat genetische
factoren een rol spelen bij de etiologie. Bij verzameldwang is angst een veelvoorkomende
klacht; bezittingen wegdoen levert extreme angstgevoelens op (2). Hoarders vragen
nauwelijks om hulp waardoor zorgverleners pas in beeld komen wanneer de
gevolgschade aanzienlijk is (3).
Angst is een emotie die het lichaam alert maakt bij een mogelijk gevaarlijke situatie.
Meestal duurt het angstgevoel kort. Er is sprake van een angststoornis wanneer het
gevoel zorgt voor lijden of beperking in het functioneren (4). Persoonlijkheid, genetische,
sociale en neurobiologische factoren spelen een rol bij de etiologie van angst (5). Bij
patiënten met angststoornissen reageren de hersenen heftiger op neurotransmitters. Bij
angst is er een verhoogde activiteit van de amygdala. Bij patiënten met angststoornissen
functioneert de prefrontale cortex onvoldoende waardoor de reactiviteit van de amygdala
niet onderdrukt wordt (6).
2.3 Incidentie en prevalentie
Uit een bevolkingsonderzoek, uitgevoerd in Europa en de VS, kan de prevalentie van
verzameldwang geschat kan worden op 2-6% bij volwassenen en 2% bij adolescenten
(7,8). Een onderzoek die strikte DSM-5-criteria hanteerde concludeerde echter een
prevalentie van 1.5% bij zowel vrouwen als mannen (9). Uit een Nederlands onderzoek
kan de prevalentie van angststoornissen geschat worden op 20% bij volwassen tot 65
jaar (10). Angstgevoelens- en stoornissen komen vaker voor bij vrouwen 12,5% dan bij
mannen 7,7%. De incidentie is bij mannen 2 per 1000 en bij vrouwen 4 per 1000 per jaar
(5).
2.4 Beloop
De behandelbaarheid van verzameldwang is beperkt en het beloop vaak progressief. Het
ziekte-inzicht is vaak afwezig, waardoor de bereidheid tot behandeling laag is (11). Bij
angststoornissen verschilt het beloop per type. Het beloop van een obsessieve-
compulsieve stoornis, waar hoarding tot voorkort nog onder viel, is chronisch met een
wisselende ernst van klachten (6).
5
, 2.5 ICF-model
Hieronder worden, in de vorm van een figuur en een beschrijving, de gevolgen van de
verzamelstoornis op het huidige functioneren weergegeven. De tijdsperiode van de
weergave is vanaf de melding tot start van de behandeling.
De verzamelstoornis is 10 jaar geleden ontstaan, na het plotseling overlijden van zijn
echtgenote. Michel ervaart angst bij het weggooien van spullen waardoor het hem niet
lukt om op te ruimen. Door zijn leefstijl heeft hij last van maagzuur. Michel schaamt zich,
door negatieve reacties van naasten, voor zijn thuissituatie.
Er is sprake van zelfverwaarlozing en een verminderde zorg voor het huishouden. De
woning is vol waardoor het niet goed schoongemaakt kan worden. Zijn hobby’s zijn tv
kijken en muziek luisteren. Verder besteed hij veel tijd aan verzamelen en rangschikken
van spullen. Michel werkte bij een drukkerij. Sinds hij acht jaar geleden werkloos raakte
leeft hij van een uitkering. Hij krijgt hulp bij zijn financiën waardoor hij geen schulden
heeft.
Michel leeft in een sociaal isolement; zijn vrienden en familie hebben het contact
verbroken waardoor hij zich eenzaam voelt. Michel woont alleen in een onleefbaar en
gevaarlijk appartement. De buren ondervinden overlast van brandgevaar, ongedierte en
stank. Michel gebruikt omeprazol tegen maagzuur en oxazepam tegen angst- en
paniekklachten. De huisarts is niet op de hoogte van de verzameldwang.
Michel Bakker is een 52 jarige weduwnaar van Nederlandse afkomst. Hij woont in een
ruim appartement in Amsterdam. Voor het overlijden van zijn echtgenote was hij gezond
en gelukkig. Michel heeft een ongezonde leefstijl; hij rookt, beweegt weinig en drinkt veel
frisdrank. Michel heeft geen medische voorgeschiedenis en is nooit eerder onder
behandeling geweest.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Georgia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.