The Vietnam War: A Concise International History
Hoofdstuk 1
Dit hoofdstuk biedt een inleiding op de complexe en veelzijdige geschiedenis van de Vietnamoorlog,
een conflict dat van 1961 tot 1975 plaatsvond en wereldwijd onder verschillende namen bekend
staat. In het Westen wordt het doorgaans de "Vietnamoorlog" genoemd, maar voor de Vietnamezen
staat het bekend als de "Amerikaanse Oorlog" om het te onderscheiden van eerdere confrontaties
met buitenlandse mogendheden. Wetenschappers gebruiken vaak de term "Tweede Indochinese
Oorlog" om te benadrukken dat het conflict niet alleen Vietnam, maar ook Cambodja en Laos
omvatte.
Het hoofdstuk begint met een beschouwing over de verschillende benamingen en perspectieven op
de oorlog. Deze variëren afhankelijk van de betrokkenheid en het perspectief van de beschouwer. De
Amerikaanse leiders minimaliseerden de oorlog door het simpelweg een "Vietnam-conflict" te
noemen, terwijl de Vietnamese communisten het de "Bevrijdingsoorlog" of de "Anti-V.S. Oorlog van
Nationale Redding" noemden.
De meeste geschiedschrijving over de Vietnamoorlog is lange tijd gedomineerd door een Amerikaans
perspectief. Dit is begrijpelijk, aangezien de Verenigde Staten een uitgebreide documentatie hebben
vrijgegeven die het mogelijk maakt om het Amerikaanse gedrag tijdens de oorlog diepgaand te
onderzoeken. Bovendien waren de meest intense controverses rondom de oorlog vaak gericht op de
Amerikaanse betrokkenheid.
Pas in de afgelopen jaren is er meer aandacht gekomen voor de ervaringen en perspectieven van de
andere betrokken partijen, zoals de Noord- en Zuid-Vietnamezen, de Chinezen, en de Sovjet-Unie. Dit
is mede mogelijk gemaakt door de beschikbaarheid van nieuw bronnenmateriaal sinds de
ineenstorting van het Sovjetblok en de opening van Vietnam voor de buitenwereld in de jaren
negentig. Deze nieuwe bronnen hebben het mogelijk gemaakt om de oorlog in een breder
internationaal en historisch perspectief te plaatsen, waarbij de Vietnamoorlog wordt gezien als een
onderdeel van mondiale processen zoals de dekolonisatie en de opkomst van het internationale
communisme.
Het boek waaruit dit hoofdstuk komt, stelt zich ten doel om deze nieuwe inzichten te verwerken in
een toegankelijke en beknopte geschiedenis van de Vietnamoorlog. Het wil de oorlog plaatsen
binnen de bredere context van de Vietnamese geschiedenis en de doelen en ervaringen van de
verschillende betrokken regeringen belichten. Hoewel het boek de Amerikaanse rol in de oorlog
centraal stelt, doet het dit binnen een bredere internationale context. Dit is noodzakelijk gezien de
blijvende debatten over de Amerikaanse besluitvorming en de rijkdom aan recente
wetenschappelijke studies over het Amerikaanse beleid.
Het boek richt zich op vier centrale vragen die veel wetenschappelijke en publieke discussie hebben
uitgelokt:
1. Wat waren de basis motieven van de Vietnamezen die tegen de Verenigde Staten vochten?
Het boek verkent de complexe samenhang van communistische en nationalistische motieven
die de Vietnamese revolutie aandreven. De communisten konden putten uit een
diepgewortelde nationalistische sentiment dat werd aangewakkerd door het Franse
imperialisme in de negentiende en twintigste eeuw.
1
, 2. Waarom werd Vietnam na de Tweede Wereldoorlog een brandpunt van conflict tussen de
grootste wereldmachten? Het boek onderzoekt hoe de Koude Oorlog Vietnam veranderde in
een cruciale arena binnen de wereldwijde strijd tussen democratisch kapitalisme en
internationaal communisme. Hierbij worden ook de interne politieke rivaliteiten en druk in
de betrokken landen onder de loep genomen.
3. Waarom eindigde de Vietnamoorlog zoals hij deed? De vraag waarom de Verenigde Staten,
ondanks hun technologische en materiële overmacht, de oorlog verloren, is een bron van
bittere controverse geweest. Het boek benadrukt dat de Amerikaanse nederlaag niet alleen
te wijten was aan binnenlandse factoren, maar ook aan de effectieve militaire en politieke
strategieën van de Vietnamese communisten en hun succes in het verkrijgen van
buitenlandse steun.
4. Wat zijn de nalatenschappen van de Vietnamoorlog? Het boek onderzoekt de blijvende
impact van de oorlog op Zuidoost-Azië en de Verenigde Staten. In Vietnam, Cambodja en
Laos leidde de oorlog tot nieuwe conflicten in de daaropvolgende decennia, terwijl in de VS
de oorlog diepe psychologische sporen naliet en het nationale debat over de rol van de VS in
de wereld blijvend beïnvloedde.
Het hoofdstuk sluit af met de opmerking dat dit boek niet pretendeert alle aspecten van deze vragen
volledig te behandelen, maar wel beoogt om een brug te slaan tussen de diepe kennis van
specialisten en de interesse van het algemene publiek. Het hoopt daarmee bij te dragen aan een
beter begrip van de Vietnamoorlog en aan te zetten tot verdere studie en reflectie over dit complexe
historische conflict.
Samenvatting van "The Road to Revolution"
Het hoofdstuk "The Road to Revolution" onderzoekt de complexe en diepgewortelde oorzaken van
de Vietnamoorlog. De vraag "Hoe begon de ellende?" werd gesteld door een journalist van de New
York Times in 1971, na de publicatie van een uitgelekt geheim overheidsrapport over de oorsprong
van de oorlog in Vietnam. Ondanks duizenden pagina's van analyses, bleven veel vragen
onbeantwoord, en wetenschappers hebben sindsdien moeite gehad om de exacte oorsprong van de
oorlog te bepalen.
Oorsprong van de Vietnamoorlog
Een belangrijke vraag is hoe ver in het verleden de wortels van de Vietnamoorlog zich uitstrekken.
Sommigen beweren dat de oorzaken van de oorlog liggen in de gebeurtenissen van de jaren 1940,
toen het conflict in Vietnam verstrengeld raakte met de Koude Oorlog. Anderen verwijzen naar de
vroege jaren 1960, toen de Verenigde Staten hun militaire rol in Vietnam aanzienlijk uitbreidden. Er
zijn ook historici die veel verder teruggaan, naar de Vietnamese strijd tegen buitenlandse
overheersing, decennia of zelfs eeuwen voordat de Amerikanen zich begonnen te interesseren voor
Zuidoost-Azië.
Hoewel het waar is dat beslissingen in de 20e eeuw een cruciale rol speelden, is het belangrijk om de
lange geschiedenis van Vietnam te begrijpen om volledig inzicht te krijgen in de aard van de
revolutionaire beweging waartegen de Verenigde Staten in 1965 ten strijde trokken.
De Invloed van Buitenlandse Mogendheden
Vietnam heeft een lange geschiedenis van buitenlandse overheersing, waarbij vooral China een
dominante rol speelde. China veroverde het gebied van de Viet-groep in 111 v.Chr. en regeerde bijna
2
,duizend jaar over Vietnam als een provincie van het Chinese rijk. Deze periode kenmerkte zich door
een complexe relatie met China: enerzijds werd de Chinese cultuur, inclusief religieuze praktijken,
technologie en bestuursvormen, grotendeels overgenomen door de Vietnamezen. Anderzijds leidde
de Chinese overheersing tot talrijke opstanden van Vietnamese elites, die later werden gevierd als
uitingen van een tijdloze nationale geest.
Vietnam bereikte uiteindelijk blijvende onafhankelijkheid in de 10e eeuw, na de ineenstorting van de
T'ang-dynastie in China. Dit leidde tot de vorming van de staat "Dai Viet," die door diplomatie,
tribuutbetalingen en militaire campagnes zijn onafhankelijkheid van China behield.
Interne Conflicten en Uitbreiding
Met de onafhankelijkheid kwam stabiliteit, maar ook nieuwe conflicten. Vietnam begon zijn
grondgebied uit te breiden ten koste van zijn zuidelijke buren, de Cham- en Khmer-koninkrijken.
Deze expansie leidde echter tot interne verdeeldheid. De geografische spreiding van de bevolking
over een groter gebied verzwakte de politieke en sociale samenhang, wat uiteindelijk leidde tot een
burgeroorlog in de 17e eeuw. Deze oorlog verdeelde Vietnam in een noordelijk en een zuidelijk deel,
geleid door respectievelijk de Trinh- en Nguyen-families. Pas in de 19e eeuw slaagde de Nguyen-
dynastie erin om Vietnam te herenigen.
Franse Kolonisatie en Gevolgen
In de tweede helft van de 19e eeuw begon Frankrijk met de kolonisatie van Vietnam, wat de regio
diepgaand veranderde en de basis legde voor de conflicten van de 20e eeuw. Hoewel Franse
missionarissen al sinds de 17e eeuw actief waren in Vietnam, was het pas in de jaren 1860 dat
Frankrijk, gedreven door politieke, strategische en economische motieven, Vietnam koloniseerde. De
Franse overheersing transformeerde Vietnam in een bron van grondstoffen voor de wereldmarkt,
maar bracht ook veel ellende voor de Vietnamese bevolking.
Een klein aantal Vietnamezen profiteerde van de koloniale aanwezigheid door samen te werken met
de Fransen of door te investeren in de nieuwe economische mogelijkheden. Deze nieuwe klasse van
landeigenaren, bankiers en handelaars leidde een opulent, verwesterd leven in de steden. Het
grootste deel van de bevolking, vooral de boeren, leed echter onder de koloniale overheersing. De
traditionele landbouwsystemen werden vervangen door een systeem dat efficiëntie en
winstgevendheid nastreefde, wat leidde tot concentratie van land in handen van een kleine elite.
Veel boeren raakten in de schulden en werden gedwongen hun land te verkopen, wat leidde tot een
groeiende kloof tussen rijk en arm.
De Oplopende Spanningen
De koloniale overheersing veroorzaakte ook een morele en psychologische crisis onder de
Vietnamese elites, die de fundamenten van hun samenleving in twijfel begonnen te trekken.
Tegelijkertijd verslechterden de levensomstandigheden van de boeren dramatisch. De groeiende
ongelijkheid en armoede, samen met de harde arbeidsomstandigheden in de nieuwe industriële
sectoren, leidden tot wijdverspreide ontevredenheid en legden de basis voor de revolutionaire
bewegingen die in de 20e eeuw zouden ontstaan.
Deze combinatie van externe overheersing, interne conflicten en sociale onrust vormde de complexe
achtergrond waartegen de Vietnamoorlog zich zou ontvouwen. De koloniale erfenis en de diepe
historische wortels van Vietnam spelen een cruciale rol in het begrijpen van de oorzaken van de
oorlog en de langdurige strijd voor onafhankelijkheid en zelfbeschikking.
3
, De Opkomst van Vietnamees Nationalisme: Een Samenvatting
Het hoofdstuk beschrijft de ontwikkeling van het Vietnamees nationalisme als een reactie op het
Franse kolonialisme, dat aanvankelijk leidde tot onderdrukking en vernedering, maar uiteindelijk ook
de kiemen zaaide voor dekolonisatie. De opkomst van het nationalisme was niet plotseling of
uniform, maar ontwikkelde zich geleidelijk. Aanvankelijk was de weerstand tegen de Franse
overheersing zwak en gefragmenteerd, met leiders die geen duidelijke agenda hadden buiten het
herstellen van de oude sociale en politieke orde, die door de Franse invasie in diskrediet was
gebracht.
Vroege Nationalistische Bewegingen
In het begin van de twintigste eeuw begon een nieuwe generatie nationalisten inspiratie te zoeken in
het buitenland. Een belangrijke figuur was Phan Boi Chau, die Westers rationalisme en wetenschap
omarmde als de sleutels tot een modern Vietnam. Hij stelde zich een Vietnam voor als een westerse
natiestaat en pleitte voor de oprichting van een constitutionele monarchie of later een republiek. Een
andere prominente nationalist, Phan Chu Trinh, vond deze ideeën onrealistisch en geloofde dat
Vietnam eerst door Frankrijk opgeleid moest worden om uiteindelijk onafhankelijk te worden.
Hoewel deze leiders enige aanhang wisten te verwerven, slaagden ze er niet in een breed gedragen
beweging op te bouwen. Hun invloed bleef beperkt tot stedelijke intellectuelen, en ze slaagden er
niet in om de ontevredenheid onder de boerenbevolking aan te spreken. Hierdoor was het relatief
eenvoudig voor de Franse autoriteiten om hun activiteiten te onderdrukken.
De Opkomst van Ho Chi Minh
De zwakheden van de vroege nationalistische bewegingen werden pas overwonnen met de opkomst
van Ho Chi Minh, de belangrijkste leider van het Vietnamese nationalisme. Ho toonde een
opmerkelijke ideologische flexibiliteit en tactisch vernuft, waardoor hij erin slaagde waar eerdere
nationalisten faalden. Hij combineerde een diep respect voor de Vietnamese geschiedenis van verzet
tegen buitenlandse overheersing met de bereidheid om buitenlandse ideeën en hulp te omarmen.
Zijn beweging was streng gedisciplineerd en bestand tegen Franse repressie, en hij wist zowel
stedelijke intellectuelen als de boerenbevolking te mobiliseren.
Ho Chi Minh, geboren als Nguyen Tat Thanh in 1890, groeide op in een patriottisch gezin. Zijn vader
had ontslag genomen uit het confucianistische ambtelijk apparaat om te protesteren tegen de Franse
overheersing. Dit voedde Ho’s eigen nationalistische gevoelens en zijn verlangen om nieuwe
manieren te vinden om onafhankelijkheid te bereiken. Zijn eerste actie tegen de Franse autoriteiten
vond plaats in 1908, toen hij betrokken raakte bij boerenprotesten tegen stijgende belastingen en
dwangarbeid.
Ho Chi Minh in Ballingschap
In 1911 vertrok Ho naar Europa, waar hij de volgende drie decennia zou doorbrengen met het
bestuderen van buitenlandse samenlevingen, het ageren voor Vietnamese onafhankelijkheid en het
ontwikkelen van zijn ideeën. Tijdens zijn tijd in Frankrijk kwam Ho voor het eerst in aanraking met het
marxisme. Zijn teleurstelling over de hypocrisie van de westerse liberale machten na de Eerste
Wereldoorlog leidde ertoe dat hij zich tot het leninisme wendde, dat hij beschouwde als een krachtig
middel om kolonialisme te bestrijden. In 1920 hielp hij bij de oprichting van de Franse
Communistische Partij en werd hij een prominente stem in de strijd tegen het kolonialisme.
Terugkeer naar Azië en de Oprichting van de Communistische Beweging
4
