Volledige samenvatting rechtsgeschiedenis. Prof. Bram Van Hofstraeten. Geslaagd eerste zittijd -> top 10% van studenten.
Aangezien de prof zijn lessen als belangrijker acht en het boek enkel als aanvullen materiaal ziet is dit enkel een samenvatting van lesnotities.
Dit was voldoende om te sla...
[Meer zien]
Laatste update van het document: 3 maanden geleden
HOOFDSTUK I: HET ROMEINSE RECHT IN DE OUDHEID
Verschil interne en externe rechtsgeschiedenis
- Intern: materiële rechtsregels, inhoud van het gerecht
- Extern: alles daarrond, wie? Hoe? Hoe afdwingen? Waarom? -> actoren rondom de inhoud
Romeinse periode opdelen in 3 periodes
- Koninkrijk: 8ste eeuw – 509 v.C.
- Republiek
o Vroege republiek: 509 v.C. – 264 v.C.
o Late republiek: 264 v.C. – 27 v.C.
- Keizerrijk
o Principaat: 27 v.C. – 284 n.C.
o Dominaat: 284n.C. – 565 n.C.
I.1. Ontstaan van Rome
Ontstaan volgens legende:
- Romulus en Remus
- Moord Remus
- Romulus eerste koning
Ontstaan volgens Etrusken:
- Rome gesticht door Etrusken die in Noord-Italië woonden
- Gevestigd om te handelen met Griekse vestigingen in zuiden
- Elke handelsstad van Etrusken had een Etruskische koning
- Probleem theorie:
o Chronologie: gebeurde in 7e eeuw -> dateert werkelijk terug tot 8 e eeuw
o Koningen: eerste koning was geen Etrusk -> 3e eerste Etruskische koning
Ontstaan volgens Archeologische vondsten:
- Ligging aan Tiber (strategisch)
- 7 heuvels met archaïsche gemeenschappen
- Samensmelting gemeenschappen -> overschot verhandelen -> actief binnen andere sectoren
- Stedelijke nederzetting
- 8ste eeuw v.C.
I.2. Het Romeinse rijk
I.2.1. HET KONINKRIJK
4 centrale thema’s
- Bestuur: hoe kunnen rechtsregels tot stand komen?
- Rechtspraak: hoe wordt dit georganiseerd? (rechtbanken en procedures)
- Rechtsbronnen: rechtbanken moeten oordelen op basis van rechtsbronnen
- Rechtsleer: wetenschapsbeoefening waarbij het recht bestudeert wordt
1
,Sociaal:
- Kleine bevolking (1000-5000)
- Latijnen en Sabijnen onderverdeelt in clans o.l.v. clanleider
- Gelijkheid: collectief eigendom
o Veranderd naar standenmaatschappij (9 e eeuw)
o Patriciërs en Plebejers
Bestuur:
Koning
- Verkozen door comitia curiata
- Koningschap vanaf Etrusken erfelijk
- Bezit alle macht
o Rechterlijk
o Bestuurlijk
o Militair
o Religieus
- Verantwoordelijk voor het goede verloop van rechtspraak
o Fas: regels met betrekking tot de verhouding tussen mensen en goden
o Ius: regels met betrekking tot de verhouding van mensen onderling
- Moet de orde van de samenleving bewaren die door de goden is ingesteld (geen
wetgever)
Senaat Comitia curiata Priesters
- Clanleiders - Volksvergadering - Religieuze rol
- Advies gevend orgaan - Alle vrij, - De kenners van het
bij bestuur geëmancipeerde recht
- Later uitgebreid tot mannen - Rol binnen de
meer families - Plebejers mogen enkel procedure
deelnamen aan debat Quaestores parricidii
- Patriciërs hebben - Ad hoc aangesteld
stemrecht voor het onderzoeken
een misdrijf waaraan
een doodsstraf is
gelinkt
Rechtsbronnen vs kenbronnen
- Rechtsbronnen = officiële rechtsbronnen die aangewend kunnen worden in de rechtbank
- Kenbronnen = historische bronnen waarvan we het recht kunnen kennen
Romeinse recht = ius civile
- Burgerlijk recht
- Personaliteitsbeginsel: geldt enkel voor de romeinse burger
- Rechtsbron = mos maiorum (gewoonte recht)
o Fas en ius
2
,I.2.2. DE VROEGE REPUBLIEK: BESTUUR
509 v.C. – 494 v.C.
2 consuls
-
Koning verdreven alle macht bij consuls
o Bestuurlijk
o Rechterlijk
o Militair
Senaat
- Moet wetten van volksvergaderingen goedkeuren
- Gedomineerd door Patriciërs
- Gaat overwicht nemen van het bestuur -> klein en efficiënt werkende senaat
- Gewezen magistraten na hun ambt
- Heeft de macht om in geval van nood een dictatuur in te stellen (bv Julius Caesar)
Comitia centuriata Priesters o.l.v. Pontifex Maximus
- Verkiest de 2 consuls - Neemt religieuze macht van consuls
- Verdeelt in 193 centuriën over
- 98 van 193 uit hoogste bezitsklasse
- Kunnen wetten produceren (leges)
Comitia tributa
- Verkiest lagere magistraten
- Gelijker ingedeeld
- Iedereen stemrecht
Problemen vroege republiek:
- Alle belangrijke bestuur instellingen gedomineerd door patriciërs
- Plebejers willen meer politieke rechten/emancipatie
494 v.C. – 471 v.C.
gevolgen conflict 1:
- Erkenning van volkstribunen
- Erkenning van volksvergadering voor Plebejers
2 consuls
Volkstribunen Senaat
- Steeds met 2
- Machtige personen omwille van
vetorecht
o Beiden overeenkomen voor een
veto
o Moeten steun van Plebejers
hebben behouden -> geen
willekeurige veto’s
Concilium plebis Comitia: leges Priesters
- Bestonden eerder,
maar niet erkent
- Recht om zelf wetten
te maken
- Plebiscieten gelden
enkel voor Plebejers
3
, 367 v.C.
gevolgen conflict 2:
- Goedkeuring leges liciniae sextiae
2 consuls Praetor
- Consulaat open voor Plebejers - Collega minor (rechterhand consul)
- 342v.C.: minstens 1 consul Plebejer - Werkdruk consuls te veel ->
verantwoordelijk voor rechtspraak
- Vanaf 337 v.C. ook Plebejers
Volkstribunen Senaat
Concilium plebis Comitia Priesters Censor Quaestores
aerarii
287 v.C.: Lex Hortensia: gelijkschakeling Patriciërs en Plebejers
264 v.C.: cursus honor = doorlopen van elke functie, ideale traject
- Quaestor
- Aediel
- Praetor
- Consul
- Censor
2 consuls Praetor
Volkstribunen Senaat
Concilium plebis Comitia Priester Censor Quaestores aerarii
- 449 v.C.: s - Ex-consuls - Belastingen
plebiscieten - Census: lijst - Schatkist
op wie tot welke verantwoordelijke
goedkeuring stand behoord
van de senaat - Naleven van
ook geldend een goede
voor moraal binnen
Patriciërs stad ->
- 287 v.C.: mogelijkheid
plebiscieten tot censureren
geldig voor
Patriciërs
Op elke instelling zijn remmen (nooit
iemand te machtig)
Pijlen: wie houdt wat onder controle
Collegialiteit = functies bestaand uit
meerdere personen
Annaliteit = ambt uitoefenen voor 1
a 2 jaar
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RechtenStudent5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,66. Je zit daarna nergens aan vast.
