TIJD VAN GRIEKEN EN ROMEINEN
3000 VC tot 500 NC in het algemeen en voor de Lage Landen van 50 VC tot 500 NC
Kenmerkende aspecten:
● De verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur en de confrontatie met de Germaanse
cultuur.
● Het Christendom en het Romeinse rijk
§2.1 Het verschijnsel stad
Er vindt een overgang plaats naar een agrarisch-stedelijke samenleving. De juridische
benadering van de stad is het bezit van de rechten en de geografische benadering richt zich op
de functies, specialisaties en de aantal. Zo herken je een stad:
1. Aanwezigheid van eigen bestuur → eigen rechtspraak en bestuur
2. Concentratie van groot aantal mensen op een klein gebied
3. De samenstelling van de bevolking → Ambtenaren en ambachtslieden zijn meerderheid
4. Bestuurlijke, economische, culturele en militaire functies met de daarbij behorende
gebouwen, markten, werkplaatsen, theaters en de heilige plaatsen
5. Afbakening ten opzichte van het platteland in de vorm van een muur met poorten
Overzicht van de stedelijke ontwikkeling:
● 9000 VC vestigen nomaden zich bij Jericho (Tell es Sultan), hier is een grote
hoeveelheid water en voedsel. Daarnaast een goede plek voor handel.
● 6500 VC nomaden bouwen huizen Catal Hüyük (Turkije), hier wonen 5000 mensen die
in huizen wonen. De ingang van de huizen is aan de bovenkant van het dak.
● 5000 VC rondom Mesopotamië ontstaan eerst landbouwdorpen. De dorpen van
Soemerische mensen worden stadstaten. Hier staan de huizen en ziggurats (tempels),
het landbouw gedeelte is afgesloten door muren.
○ In de tempels worden giften gegeven, om dit bij te houden ontstaat er schrift.
Eerst beeldschrift en vervolgens spijkerschrift op kleitabletten.
Door overstromingen van de Nijl is er een hoogontwikkelde cultuur in het Oude Egypte:
● Oude Rijk (2800 VC tot 2200 VC) → Memphis is de hoofdstad, hieruit wordt bestuurd
door de koning/farao/god.
○ Oppergod → Re / Ra → Zonnegod
○ Osiris → Heerser van de onderwereld → Zijn vrouw heet ISIS en zoon Horus
● Middenrijk (2100 VC - 1650 VC) → Thebe is de hoofdstad
● Nieuwe rijk (1600 VC - 700 VC) → Farao’s wonen in Amarna, de tempels staan in
Karnak en Luxor en je wordt begraven in het Dal van de Koningen (tegenover Thebe)
○ Voor de organisatie van het rijk kwam er schrift → Hiërogliefenschrift
In het Midden-Oosten ontstaan meer steden en stadstaten. Zij verspreiden zich richting India,
maar ook over de Middellandse Zee. Onder meer in het huidige Italië en Griekenland
● Griekenland → Ontwikkelt zich vanaf 800 VC. Dit komt door de groeiende bevolking,
waardoor er intensiever wordt geproduceerd en er op zoek wordt gegaan naar
handelsplekken. Zo ontstaan steden met hun eigen bestuursvorm.
, ○ Griekenland heeft beperkte landbouwgrond wat zorgt voor overbevolking en
emigratie. Hierdoor vindt er veel handel plaats rond de Middellandse Zee.
Oliegarische bestuursvorm: Een kleine groepje mensen aan de macht (in Sparta)
Democratie: In Athene hebben inwoners (behalve vrouwen en slaven) burgerrecht
Phoeniciërs hebben een schrift ontwikkelt gebaseerd op alfabet. Dit hebben de grieken
overgenomen. In 200 VC nemen de Romeinen de Grieken over en gaan zich integreren in hun
cultuur. Vandaar wordt er ook gesproken van een Grieks-Romeinse cultuur.
Rome → Ontstaan op 21 april 753 VC door broers Romulus en Remus. De stad wordt het hart
van het Romeinse rijk, een rijk waarin de stad een centrale plaats inneemt.
§2.2 Van stadstaat tot wereldmacht
Rome is een stad gebouwd op zeven heuvels. Het was eerst
gericht op landbouw, vervolgens de hoofdstad van een
koninkrijk en vanaf ongeveer 510 VC de hoofdstad van een
republiek. Vanuit hier gaan de romeinen een groot deel van het
Middellandse Zeegebied veroveren.
Julius Caesar is legeraanvoerder en viel in 100 VC Gallië binnen
en veroverde het. Caesar wilde veel macht en hier waren de
anderen in Rome het niet mee eens. 44 VC werd Julius Caesar
vermoord.
● We hebben de tijdrekening te danken aan Julius Caesar. Oorspronkelijk waren er 10
maanden (beginnen in maart), maar Julius voegde er twee aan toe.
In 27 VC won de aangenomen kleinzoon van Caesar Augustus de strijd en werd de eerste
keizer van het Romeinse Rijk. De termen ‘keizer’ en ‘tsaar’ zijn ook afgeleid van Caesar.
● Er is vanaf 27 VC een periode van rust, deze duurt tot 250 VC → De tijd van de Pax
Romana → De romeinse vrede.
De organisatie vindt plaats door verdeling in provincies met Romeinse bestuurders.
● Voor snelle transport wordt er een wegennet aangelegd, met daarbij grenspalen die de
afstand tot Rome aangeven. De Romeinen gebruik ook vaarwegen.
● De organisatie wordt betaald via heffingen en belastingen. Het grondbezit wordt in een
kadaster vastgelegd. Elk gebied moet soldaten aanleveren voor het leger.
De aanzienlijken wonen op een Villa, ook wel een agrarisch landgoed. Bewust zorgen keizers
voor de stichting van steden in gebieden waar deze nog niet zijn → urbanisatie.
Oud-soldaten mogen in een colonia gaan wonen en krijgen daar een stuk land.
Romeinse steden worden vastgelegd door gebruik van een vast patroon van de
Grieken.
Hoofdstructuur → Er is een weg van noord naar zuid en een weg van oost naar
west. Op het kruispunt bevindt zich het forum met bestuurlijke en
gerechtsgebouwen, de tempels en de markt.
Ingang van forum → er is een triomfboog opgericht, herinnerend aan succesvolle veldtochten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessoverbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,64. Je zit daarna nergens aan vast.