College aantekeningen
Hoorcolleges Beginselen van de Democratische Rechtsstaat
Volledige hoorcollege aantekeningen van het vak Beginselen van de Democratische Rechtsstaat van de master Strafrecht aan de UvA
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Hoorcolleges Beginselen van de DemocratischeRechtsstaat
HC B W1
Beginsel van de Democratische Rechtsstaat
Week 1: Strafrecht en Rechtsstaat
d.abels@uva.nl
Centraal thema literatuur week 1:
- Verhouding rechtsstaat- strafrecht
1. Tussen strafrechtelijke instituties en rechtsstaat (voorkomen van willekeur, repressie
door overheid), en
2. Tussen vormen van criminaliteit en rechtsstaat (bescherming door de staat tegen
medeburgers die criminele activiteiten plegen)
Begrip rechtsstaat/ rule of law
Definitie Hayek: Formele definitie van de rechtsstaat. De dunne versie van de rule of law.
Wat is de dikke? Inhoudelijke invulling met fundamentele rechten
International Congress of Jurists: Dikke versie van de rechtsstaat. Het gaat over
mensenrechten. Een volledige sociale filosofie. Niet iets wat specifiek ziet op het strafrecht,
maar over alle mensenrechten die onder de rechtsstaat worden gebracht.
Joseph Raz heeft kritiek geleverd op de dikke versie van de rechtsstaat. Is die nog wel
bruikbaar? Is dat begrip nog wel hanteerbaar? Waar heb je het eigenlijk nog over? Nee. Wij
hanteren een dunne definitie van het begrip rechtstaat, en die kan prima samengaan met
mensenrechtelijke schendingen. Je kunt spreken van een rechtsstaat die mensenrechten
schendt. Misschien dat een staat die rechten schendt kan rechtstatelijk beter geëquipeerd
zijn dan een staat die dat niet doet.
Het verschil: Formeel inhoudelijk
Concept Rechtsstaat Joseph Raz:
1. Rule of law: geregeerd door het recht. De burgers zijn onderworpen aan het recht.
2. Politieke en juridische theorievorming: overheid onderworden aan recht:
‘government by lay and not by men’.
3. Regelgeving en beslissingen onderworpen aan relatief stabiele, open en algemene
regels.
4. Recht moet gedragingen kunnen sturen.
Deze 4 thema’s worden onderverdeeld in 8 subcategorieen
, 1. Regels moeten op de toekomst zien, moeten open zijn en duidelijk. (gepubliceerd)
2. Regels moeten relatief stabiel zijn. Je moet als burger een meerjarenplanning moeten
kunnen maken. Je moet weten waar jij staat over een paar jaar.
3. Beslissingen en besluiten moeten gebaseerd zijn op open, stabiele, duidelijke en
algemene regels.
4. Onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. De burger mag vertrouwen op het
recht.
5. Procedurele rechtvaardigheid. Zonder dit slaat de onafhankelijkheid van de
rechterlijke macht nergens op. De basis van het eerlijke proces.
6. Rechter bevoegd te oordelen over implementatie overige beginselen.
7. Rechter moet toegankelijk zijn.
8. Discretionaire bevoegdheden van opsporings- en vervolgende instanties moet hen
niet in staat stellen het recht te perverteren. Als om en politie zelf kunnen bepalen
wat ze gaan opsporen dan ligt daar te veel discretionaire bevoegdheid.
Waarden die de rechtsstaat bevordert:
1. Tegengaan van willekeur/ arbitraire machtsuitoefening
2. Mogelijkheid om richting te geven aan leven: persoonlijke vrijheid en menselijke
waardigheid
Is een grove schending van mensenrechten verenigbaar met een bestaan rechtsstaat? Het
hangt af van het feit of jij een dikke of een dunne versie van de rechtsstaat hanteert.
Is een dikke versie altijd lovenswaardig: Zie Meierhenrich. Natie duitsland hadden ook een
dikke versie van de rechtsstaat.
Gastdocent presenteren:
Zorg dat je je publiek iets meegeeft; wat zijn de belangrijkste adviezen, lessen of acties die ik
wil meegeven aan het publiek. Hoe concreter het is, hoe beter mensen weten wat ze
moeten doen. Elke manier van communicatie heeft een conflict. Het moet snijden/schuren,
de spanning is nodig.
Werkgroep 1
Repliek: Eerst plaats je de informatie van de presentatie in het licht van de verlichte
literatuur. Daarna moet je aangeven waar je zelf staat.
Relatie tussen strafrecht en rechtsstaat
Wirken
,Vraag 1: Hij heeft het over de afbraak van de hierarchie in criminele organisaties en dat die
steeds moeilijker wordt om kopstukken aan te wijzen binnen een organisatie, dat het veel
difuser wordt. Ze nemen veel meer structuren uit het bedrijfsleven over. Denk aan maffia,
kartels, the godfather. Netwerken, markten en clans.
Hoe pak je een markt aan? Focussen, geld uittrekken. Een cultuuromslag in de markt. Als de
mensen die het gebruiken beseffen wat voor criminaliteit het met zich mee brengt, dat is de
beste aanpak.
Waarom is de wijze van organisatie relevant voor het strafrecht?
We hebben het over een markt en een netwerk. Je hebt de perfecte infrastructuur en
financieel systeem. Banken die meewerken. Connecties.
Type criminaliteit als bijzonder ondermijnend voor de rechtsstaat: Corruptie, wit wassen,
drugshandel, mensenhandel, terrorisme, belastingontwijking, street gangs. Wil iets
ondermijnend zijn, dan moet je altijd naar de context kijken (de staat waarin dat gebeurd).
De drugscriminaliteit in NL is niet perse rechtsstaat ondermijnend, omdat we goede
instituties hebben en goede economie.
Rechtsstaat ondermijnende criminaliteit gaat het altijd om de effecten op de rechtsstaat.
In het buitenland noemen ze het organized crime. Alleen in NL noemen ze het rechtsstaat
ondermijnende criminaliteit.
Je kan ook samenlevingondermijnende criminaliteit hebben.
Je moet kijken wat er precies ondermijnd wordt en in welke mate en of dat in Nederland
eigenlijk wel mogelijk is.
Pariah: Zij leven naast de rechtsstaat. Zij gebruiken geweld, houden zich niet schuil, zij
vechten gewoon tegen de instituten. Je bent een outsider. Je gaat de confrontatie aan. Dit
kan ver gaan. Latijns Amerika: het kan zo ver gaan dat hele wijken niet begaan zijn voor
politie.
Elite: Intern, van binnen uit. Ze hebben baat bij een gestructureerde rechtsstaat. Verschuilt
zich achter een volkssoevereiniteit. Zij verschuilen zich hier achter. De staat wordt een
instrument om criminaliteit te blijven bedrijven.
Militaire inzet: Het gaat om een ander soort aanpak, kennis. De militair is uit om
uitschakelen in plaats van deescalatie. Politie is meer uit op bewijsgaring etc. Het kost heel
veel geld, waardoor je niet meer aan het investeren bent in de politie.
Mano dura: harde hand optreden. Ziet op de paria criminaliteit. Geen eerlijk proces.
Privatisering van de veiligheidssector: Grote risico op mensenrechtenschending. Verkeerde
investering.
, Hij hangt de dikke versie van de rechtsstaat aan. Mensenrechten spelen ook een rol, de
rechtsstaat omvat democratie, gelijke rechten etc.
Welke aspecten van de rechtsstaat staan bij pariah en elite criminaliteit onder druk? De
soevereiniteit van de rechtsstaat staat onder druk. Dat de regels van de rechtsstaat worden
nageleefd.
Waarom waren de Law and Development initiatieven niet succesvol?
Cultuurshift is er nodig. Je moet niet slechts instituties neerzetten in een land, er komt ook
culturele aspecten bij kijken. Doelvervuiling, economische motieven, blind geloof.
Zwaktes van Palermo: te veel oog voor de staatssoevereiniteit. Als het dan gaat om
gecorrucpeerde overheden dan schiet het in het geheel niet op.
De verhouding tussen strafrechtelijke instanties en de rechtsstaat
Welke wijzigingen zijn aangebracht in de strafwetgeving van Nazi-Duitsland ten opzichte van
de Weimarrepubiek?
Het klassieke strafrechtelijke denken kwam tot uiting in de constutie van de
Weimarrepubliek. Ook vrijheden waren
- Alle grondwettelijke garanties voor de vrijheid van de onschuldige burgers werden
opgeheven
- Wetgeving vond plaats per overheidsdecreet
- Nieuwe, voorheen onbekende delicten werden gecreëerd ter bevordering van
politieke, raciale en religieuze vervolging. (belediging van de fuhrer, verraad, klagen
over de overheid)
- De strafzwaarte nam toe; gebruik van de doodstraf nam toe
- Nieuwe vormen van bestraffing werden geintroduceerd. Three strikes you’re out.
- Dualisme werd aangebracht tussen juridische en extra-juridische bestraffing. Naast
een rechterlijk systeem bestaat een systeem voor extra juridische bestraffing.
Hoe denkt de schrijver over dualisme? Hij beweert dat tot 1938 bestaan nog fragmenten van
de rechtsstaat. Die fragmenten blijven bestaan. Hij verklaart dat door te wijzen op
strafrechtgeleerden die continue maar proberen om die natie-ideologie te combineren met
rechtsstatelijke beginselen. We hebben een rechtsstaat in de volksgeist omarmt.
Theorie van Radbruch: onrechtvaardig recht is geen recht.
Wat zegt de schrijver daarover? Hij is het daar niet mee eens. Je ziet zelfs in zon
afschrijselijke staat nog steeds rechtsstatelijke elementen. Hij ziet nog recht in die duisternis.
Fraenkel: Hij was de eerste die dit waarnam van rechtsstatelijke beginsen in de eerste jaren
van natie-duitsland. Hij was een joods jurist in natie-duitsland. Ik zit hier in een totalitaire
staat maar ik ben een practiserend jurist en ik heb succes. De rechtsspraak functioneert nog
een beetje. Daarom is hij de held van de schrijver.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annepippeling. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen