Dit is een samenvatting van gezondheidspsychologie met alle leerdoelen, hoorcolleges en werkcolleges er in verwerkt met ondersteuning van plaatjes, schema’s en tabellen.
Leerdoel: de student kan de diverse stressmanagementtechnieken benoemen en toelichten, en in
een casus een passende techniek adviseren
12.1: Preventie van stress
—> stressmanagment vermindert subjectief ervaren stress en cortisol (stresshormoon)
Stressmanagment gaat over preventie (3 soorten preventie)
1. Primair: het voorkomen van ziektes voordat ze er zijn
2. Secundair: mensen die een verhoogd risico hebben voor ziektes en daar bij de ziektes
voorkomen
3. Tertiair: bij mensen die de ziekte al hebben zorgen dat de gevolgen ervan niet erger worden
12.2: Stressmanagement
Stressmanagementtraining: een algemene term voor interventies die zijn bedoeld om deelnemers te
leren hoe ze met stress moeten omgaan (gebaseerd op het feit dat stress het effect is van
uiteenlopende omgevingsprocessen en cognitieve processen; stress is een proces ipv een effect)
Beck
Stress: is niet direct een reactie op de gebeurtenis zelf maar op onze cognitieve reactie op die
gebeurtenis (dus als gevolg van foutieve gedachten)
Stress is het resultaat van interpretaties van gebeurtenissen die de negatieve aspecten
overbelichten en de positieve aspecten onderbelichten
Twee niveaus van cognitie
1. Oppervlakkige cognities: cognities waarvan we ons bewust zijn, deze zijn toegankelijk voor
ons en gemakkelijk te beschrijven
2. Cognitieve schema’s: onbewuste aannamen over onszelf en de wereld die vorm geven aan
bewuste cognitieve reacties op gebeurtenissen die ons negatief beïnvloeden (emoties, gedrag
en de mate van fysiologische arousal)
Aantal groepen gedachten die leiden tot negatieve emoties (Denkfouten van Beck)
1. Catastrofaal denken: een gebeurtenis als volledig negatief beschouwen (rampdenken)
Bv; als ik niet voor mijn examen slaag is mijn hele leven voorbij
2. Overmatig generaliseren: een algemene negatieve conclusie trekken op alles op basis
van 1 enkel incident
Bv; ik kan niet naar de bioscoop omdat ik mijn been gebroken heb, weer iets dat ik niet
meer kan
3. Arbitrair inferentie: een conclusie trekken zonder voldoende bewijs
Bv; je moet hoesten en gaat naar de dokter en hij geeft je medicijnen omdat je griep hebt
maar jij denkt van nee ik heb longkanker
Kan een combinatie zijn tussen catastrofaal denken en overmatig generaliseren
4. Selectieve abstractie: zich concentreren op een detail dat uit zijn context wordt gebruikt,
je laat het volledige plaatje uit de beschouwing
Bv; er zit 1 vlekje op je blouse en je denkt meteen ik wil naar huis want ik zie er niet meer
uit (er gebeurt 1 dingetje en die ga je generaliseren en uit de context halen)
De denkfouten hebben een hele sterke overlapping
, Factoren die gewijzigd zouden kunnen worden om zo individuele stress te verminderen
- Gebeurtenissen in de omgeving die stressreacties veroorzaken
- Ongeschikte gedragsmatige, fysiologische of cognitieve reacties op de gebeurtenis die stress
veroorzaakt
Volgens het gebeurtenis stress-proces van Beck wordt een reactie op een externe gebeurtenis
gemedieerd (veroorzaakt) door de cognitieve reactie erop
Gedragsmatige reactie: op de bank
springen door stress
rondje leren lopen (interventie met
als doel leren omgaan met stress)
Fysiologische reactie: hart gaat
sneller kloppen
door ontspanningsoefeningen
rustiger leren worden
Emotionele reactie: huilen
Emoties leren in te houden
Geen focus op de factoren die stress veroorzaken (boek gaat daar wel op in)
Boek gaat in op stressmanagementtraining waarbij:
1. Oorzaken kunnen via strategieën voor probleemoplossing worden geïdentificeerd en
aangepast
2. Cognitieve vertekeningen kunnen via cognitieve technieken worden geïdentificeerd en
gewijzigd (cognitief)
3. Een hoge mate van spierspanning en andere tekenen van sterke arousal kunnen via
ontspanningstechnieken worden verminderd (mindfullness) (fysiologisch)
4. Gedrag kan worden veranderd door het overdenken en repeteren van alternatieve
gedragsmatige reacties (gedrag)
4 aspecten van stressmanagment -> interventies
A. Oorzaken identificeren en aanpassen via strategieën voor probleemoplossing (oorzaken zijn
niet altijd aan te passen maar de betekenis ervan voor iemand wel)
1) Eerst met makkelijke oorzaak beginnen; daarna moeilijke oorzaken aanpakken
2) Vaststellen in welke situaties stress ervaren wordt
3) Kijken of je iets aan de situaties kan doen of stressoren verminderen
Bv; iemand heeft veel stress doordat hij door het verkeer steeds te laat komt op werk
—> kijken of die persoon eerder kan vertrekken om het verkeer (de oorzaak) te voorkomen
B. Ontspanningstechnieken aanleren (via 3 fasen) ( fysiologische of gedragsmatige reacties)
= vaardigheden die een ontspannen gevoel oproepen en kunnen dienen als hulpmiddel om
spanning te ontladen. Niet aan de oorzaak van stress ontsnappen maar ontspannen blijven
1) het aanleren van elementair ontspanningsvaardigheden (spieren ontspannen)
Bv; training leren ontspannen in een fijne stoel in een rustige ruimte (veel oefenen)
2) het registreren van spanning in dagelijks leven (bijhouden wanneer; stressdagboek)
3) het toepassen van ontspanning tijdens stressvolle momenten (de trainingen gaan
automatisch)
Bv; in de file onderweg naar werk rustig ademhalen
C. Cognitieve interventies; (emotionele reacties) niet helpende gedachten veranderen in
helpende gedachten
1. Zelfinstructietraining: gericht op bewuste cognities. De negatieve gedachten vervagen
door stressreducerende gedachten (positieve zelfspraak; tegen jezelf praten om kalm te
blijven)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudverbugt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
