Super duidelijke en best gedetailleerde samenvatting (maar zeker niet te langdradig), omvat alles (zowel lesnotities als het hele boek). Ook een schema van hoe de vragen opgelost moeten worden en een paar oefeningen.
Ik had maar 2 dagen om het vak te leren, heb vervolgens deze samenvatting een paa...
Hoofdstuk 1: Basisbegrippen en centrale thema’s van het
publiekrecht
Afdeling 2. De grondwet
§3 Enkele belangrijke classifica2es
Eenheidsstaat, centralisa/e en decentralisa/e
• eenheidsstaat: soevereiniteit ligt onverdeeld bij het centrale niveau
• gecentraliseerde eenheidsstaat
o bevoegdheden binnen één laag van het overheidsbestuur
o lagere instanties: geen rechtspersoonlijkheid en staan onder hiërarchisch toezicht
• gedecentraliseerde eenheidsstaat
o het spreiden van bevoegdheden over verschillende overheidslagen
o lagere instanties hebben wel eigen rechtspersoonlijkheid en staan onder een minder verregaande
vorm van toezicht (administratief/bestuurlijk toezicht)
o onderscheid territoriale en functionele decentralisatie
• territoriaal = overheden bevoegd voor een bepaald grondgebied
bv. gemeenten en provincies
politieke vertegenwoordiging (democratische inspraak vd burger)
• functioneel = overheden bevoegd voor een bepaald beleidsdomein
waarbij zij over de nodige expertise beschikken
Afdeling 3. Het bestuur
• 3 overheidsfuncties: WM, UM, RM
• bestuur = vooral UM
o maar ook lokale besturen (gemeenten en provincies)
o maar ook WM (overheidsopdrachten) en RM (tuchtmaatregel)
• tweede helft 19e eeuw: steeds sterker uitgebouwd overheidsapparaat
o gebaseerd op basis van Max Weber: de bureaucratie
o administratie werd gemoderniseerd
• private ondernemerschap
• beroep op gespecialiseerde diensten en instellingen
o verzelfstandiging van overheidstaken
o vandaag: dagelijks contact met de overheidsadministratie
1
,§1 Verhouding tussen regering en administra2e en belang van administra2eve
rekenplich2gheid
A. Voorrang van de poli/ek
• overheidsbeleid heeft betrekking op een grote verscheidenheid van domeinen
• administratie = een amalgaam van diensten met gespecialiseerd personeel
• regering krijgt bevoegdheden die aansluiten bij deze overheidsdiensten
• afbakening tussen politieke gezagsdragers en administratie = spanningsveld
o administratie is een instrument in handen van de regering
o administratie zorgt voor continuïteit en het drukken van een stempel op het uitvoeren van het
beleid
o een zekere politisering van de ambtenarij
• ook politieke verantwoordelijkheid voor wat fout gaat bij de minister
o regering = verantwoordelijk voor de handelingen van de administratie
• beleid is in grote mate afhankelijk van de administratie
o regering behoudt de controle op de administratie
o spoils system = nieuw verkozen president kan top administratie en soms zelfs de volledige
administratie vervangen door personen op wie hij kan vertrouwen
• partijpolitisering van de administratie
o manier om greep te krijgen op de ambtenarij
B. Administra/eve rekenplich/gheid
• rekenplichtigheid = administratieve verantwoording en verantwoordelijkheid
• administratie is verplicht om rekenschap af te leggen over de genomen beslissingen
• administratie kan verantwoordelijk kan worden gesteld voor wat misloopt
• hangt samen met:
o de openheid van zaken + loyaliteitsverplichting
o het feit dat ambtenaren volgens bij de wet voorziene procedures administratief of
tuchtrechtelijk verantwoordelijk kunnen worden gehouden
→ ombudsdiensten waarbij een klacht kan worden neergelegd
§2 Verreikende overheidstussenkomst
A. Algemeen en bijzonder bestuursrecht
• overheidstussenkomst werd steeds meer uitgebreid
• door verstedelijking, bevolkingsgroei, technologische vooruitgang, industrialisering
• het bijzondere deel = geheel van rechtsregels die de verschillende bestuursdomeinen beheersen
• het algemeen bestuursrecht = ontstaan uit het bijzondere deel
2
,B. Ontbreken van codifica/e van het algemeen bestuursrecht
• regels liggen verspreid over verschillende normen
• groot aantal fundamentele beginselen zijn niet verankerd in de wetgeving
• wel te vinden in de rechtsleer en rechtspraak
• waarom? bevoegdheden behoren zelden exclusief toe aan 1 bestuursniveau
• algemeen bestuursrecht is beïnvloed door de regels en de beginselen die zich op EU-niveau
ontwikkelen
• 2018: overkoepelend Bestuursdecreet - op initiatief van Vlaams niveau
o inzet op een kwaliteitsvolle en digitale dienstverlening
o digitalisering van informatie en communicatie
§3 Bijzondere preroga2even en verplich2ngen van het bestuur
• overheid moet het algemeen belang of een algemeen deelbelang dienen
• bestuursbevoegdheden zijn dus doelgebonden
• 2 soorten bevoegdheden
o discretionaire bvgdhdn: beleidsruimte voor het bestuur
o gebonden bvgdhdn: handelen is afhankelijk van de loutere toepassing van de wettelijke
voorwaarden of procedures
• voorrang van het algemeen op het private belang van de burgers
• particulier belang << algemeen belang
• dezelfde begrippen hebben vaak andere betekenis in publiek- dan in privaatrecht
• overheidspersoneel geniet van een apart statuut
o bevoorrechte positie
o maar ook: specifieke verplichtingen en beperkingen
A. Preroga/even van het bestuur
• bestuur beschikt over de mogelijkheid om zo nodig handelingen te stellen die eenzijdig de
rechtstoestand van de bestuurde wijzigen zonder zijn toestemming
• louter feitelijke handelingen: handelingen die slechts rechtsfeiten zijn
• bestuurlijke rechtshandelingen: bindende kracht vanaf bekendmaking
o verregaande inmenging in de sfeer van de betrokken burgers/ondernemingen
o eenzijdige administratieve sancties kunnen worden opgelegd
o “Le privilège du préalable”
Eerste privilege
• de rechtshandelingen moeten worden gerespecteerd of nageleefd zonder wettigheid vooraf door
een rechter moet worden vastgesteld
• er heerst een vermoeden van conformiteit met het geldende recht
• burgers en andere besturen moeten eerst gehoorzamen alvorens te protesteren
3
, Tweede privilege
• de uitvoerbare kracht van de rechtshandeling
• RH is op zichzelf uitvoerbaar zonder de voorafgaande tussenkomst van de rechter
• ! aantal uitzonderingsgevallen: bv. bijzondere statuut van overheidsgoederen
B. Verplich/ngen van het bestuur
• onderworpen aan
o de wetten van de openbare dienst
o onderworpen aan de beginselen van behoorlijk bestuur
o interne en externe controles
o het hiërarchisch of bestuurlijk toezicht van andere besturen
• soms advies of openbaar onderzoek verplicht voorafgaand aan een beslissing
• strikte regels inzake boekhouding en begroting
• formele motiveringsplicht (motieven ten grondslag van beslissingen)
§4 Evolu2e naar een meer horizontale verhouding tussen bestuur en burger:
inspraak en par2cipa2e
• nadeel representatief stelsel = beperkte betrokkenheid van de burger
• participatie kan de legitimiteit, transparantie en efficiëntie van wetgeving en beleid verhogen
doordat het resultaat voortkomt uit een totstandkomingsproces
o burgers tijdig en doeltreffend bij het beleid betrekken
o voldoende transparante informatie
o betrekking van het resultaat van de participatie in de besluitvorming
MAAR: geen algemeen beginsel dat tot participatie van burgers verplicht (wel hoorplicht)
• wel recht op inspraak bij milieu beslissingen (verdrag van Aarhus)
bemiddeling: partijen trachten zelf om vrijwillig tot een oplossing te komen voor hun conflict, met hulp van
onpartijdige bemiddelaar
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudent2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,36. Je zit daarna nergens aan vast.
