Nederlandstalige samenvatting van heel het vak Oncologie, gegeven in sem 1 in het NIEUWE CURRICULUM van Ma1 Geneeskunde op UA. Aangevuld met notities van alle lessen. Onderwerpen die in de les benoemd zijn als belangrijk staan aangeduid in fluo. Behaald resultaat: 18/20
[Meer zien]
Laatste update van het document: 3 maanden geleden
,INHOUDSTAFEL
1. Oncologie in 21e eeuw ................................................................................................................................... 3
2. Hallmarks of cancer ..................................................................................................................................... 14
3. Epidemiologie en screening ......................................................................................................................... 31
4. Pathologie in kankerdiagnose ...................................................................................................................... 44
5. Pediatrische oncologie ................................................................................................................................. 59
6. Endoscopie in oncologie .............................................................................................................................. 87
7. Klinische genetica ........................................................................................................................................ 94
8. Anamnese en diagnostiek .......................................................................................................................... 111
9. Beeldvorming oncologie ............................................................................................................................ 130
10. TNM en MOC ........................................................................................................................................ 140
11. Oncologische chirurgie .......................................................................................................................... 149
12. Systemische therapie ............................................................................................................................ 161
13. Immunotherapie – algemeen................................................................................................................ 173
14. Immunotherapie – biomerkers ............................................................................................................. 185
15. Klinische studies oncologie ................................................................................................................... 190
16. Radiotherapie – Introductie .................................................................................................................. 200
17. Palliatieve zorg ...................................................................................................................................... 235
18. PRO(M) en PRE(M) ................................................................................................................................ 243
19. Nucleaire geneeskunde in de oncologie ............................................................................................... 247
20. Slokdarm- en maagkanker : multidisciplinair ........................................................................................ 264
21. Borstkanker: multidisciplinair ............................................................................................................... 280
22. Wetenschappelijk onderzoek in de oncologie ...................................................................................... 294
23. Immunotherapie – preklinisch onderzoek ........................................................................................... 300
24. Data in oncologie .................................................................................................................................. 304
25. Biobanken ............................................................................................................................................. 313
26. Casussen................................................................................................................................................ 324
2
,1. ONCOLOGIE IN 21E EEUW
INTRODUCTIE
ð Oncologie in 21e eeuw = multidisciplinair gegeven
DEFINITIES
- Wat is een tumor?
o Groei à oa groeisnelheid
o Differentiatie à dediffereniatie: niet meer de kenmerken van de oorspronkelijke cel
§ Hoe meer dedifferentiatie, hoe groter de kwaadaardigheid
- Wat is kanker?
o Collectieve naam: veel dingen horen hier thuis
o Grieks: ‘carcinos’
o Latijns: ‘cancer’ (krab, kreeft) (!)
§ ‘De opvallend rode, gezwollen bloedvaten in de nabijheid van een gezwel deden
denken aan de rode poten en scharen van een krab’
o Kanker is al heel oude ziekte ó niet alleen ziekte van deze tijd !
ONTSTAAN KANKER
ONEVENWICHT
- Normaal: evenwicht
o Celdeling à mitose
§ Bv. darmcellen gaan delen in
darmwand
o Celverlies à apoptose
§ Bv. haren verliezen
- Kanker: onevenwicht
o Meer celdeling
o Minder celverlies
GROEI EN DIFFERENTIATIE
- Reproduceren zonder beperkingen van normaal weefsel
o Cellen blijven delen
- Onafhankelijk van de normale verankering
o Plaats waar ze zitten maakt niet uit, kunnen zich overal gaan verspreiden en toch overleven
- Ongevoelig voor beperkingen van populatiedensiteit
ð Irreversibel proces !!
,CARCINOGENESE
INITIATIE KANKER
- Virussen
o HPV à cervix, hoofd en hals tumoren
o EBV à lymfoom
o Hepatitis virus à B (vaccinatie) en C (komt hier weinig voor)
- Radiatie
o Kerncentrales
o Beeldvorming
- Chemisch
o Benzeen
o Chemische PFAS
o Asbest à geeft mesothelioom
VERDER EVOLUTIE NAAR KANKER
- 1. Initiatie naar preneoplastische letsels
o Bv. poliep in darm
à is een tumor maar nog geen kanker (zie definities vorige pagina)
- 2. Maligne tumor
o Verandering in groei van cellen
o Dedifferentiatie
- 3. Uitbreiding kanker
o Lokaal uittredenn invaderen
o Uitzaaiing
§ Hematogeen, lymfogeen
§ Naar bv. lever, longen, hersenen
§ Soms slapende tumorcellen, lang op bepaalde plaats aanwezig zonder te groeien
à maar dan plots bepaalde factoren krijgen waardoor die toch terug begint te
groeien en de pt hervalt van de kanker
4
,BLIJVENDE TUMORGROEI
ð Veel factoren spelen een rol
- Angiogense nodig
o Bv. vascular endothelial growth factor (VEGF) à zo blijvende groei mogelijk
§ Therapie: inwerken op VEGF
- Tumorsupressorgenen
o Worden vrijgesteld bij tumorgroei à maar worden onderdrukt
- Constante proliferatie
MICRO-OMGEVING TUMOR
ð Tumor is niet alleen tumorcellen, maar
ook de micro-omgeving
- Kanker-geassocieerde fibroblast
- Endotheelcellen
o Minder mooie structuur bij
angiogenese ivm normale cellen
- Pericyten
- Kanker stamcel
- Kanker cellen
- Immuun inflammatoire cellen
o T-cellen à bv. carT cellen
5
,THERAPIE
BEHANDELINGEN TEGEN VERSCHILLENDE MECHANISMEN VOOR ONTWIKKELING VAN KANKER
- Aerobe glycolyse inhibitoren
o Glycolyse ontstaat zodat kankercel niet afhankelijk is van O2
o Probleem therapie: je moet onderscheid maken tussen normale glycolyse door gezonde
cellen en glycolyse door maligne cellen
- VEGF inhibitoren
o VEGF receptoren: receptoren op de buitenkant van de cel
à gestimuleerd door groeifactoren à tumorcellen gaan verder delen en groeien
- Immuuntherapie
o Sommige kankers reageren hierop en andere niet
§ Melanoom: reageert heel goed op immunotherapie
§ Pancreaskanker: reageert hier niet goed op
BIOMERKERS
ð Bepalen welke behandeling gaat werken
o Bv. R2 biomerker
§ Bv. borstkanker à retuximab is gericht op R2 recptoren
à R2 is dan predictieve biomerker: gaat voorspellen of behandeling gaat werken
o Evolutie: binnenkort niet meer praten over locatie van kanker (bv. longkanker als 1 ding zien)
à maar bv. R2 positieve tumoren als 1 geheel zien
- Biomerkers bepalen via verschillende mogelijkheden
o Patholoog
o Vloeibare biopsie
§ Bloed nemen (geen weefsel) en die kenmerken proberen terug te vinden in plasma,
serum of rood bloed à bepaalde merkers kan je dus terugvinden in het bloed
o Radiologie
o Artificiële inteligentie
- Groeiwijze
o Expansief: gaat organen wegdrukken
o Infiltratief: gaat groeien in zenuwen, bot, bloedvaten…
- Necrose
o Snelle groei, maar bloedvaten kunnen niet volgen
à te weinig aanvoer van O2 en voedingsstoffen
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ShanaVerschuren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €19,49. Je zit daarna nergens aan vast.
