Samenvatting
Samenvatting Leerdoelen Voeding uitgewerkt (GZW, jaar 2)
- Vak
- Voeding
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Leerdoelen voeding uitgewerkt aan de hand van de hoorcolleges en de stof uit het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 23 pagina's
Voorbeeld 3 van de 23 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
3 beoordelingen
Door: Huisman123 • 2 jaar geleden
Door: felicitygarbin • 3 jaar geleden
Door: rosalieros • 3 jaar geleden
Beschikbare oefenvragen
Oefenvragen
22 Oefenvragen
Gratis
16 verkocht
Enkele voorbeelden uit deze set oefenvragen
1.
Waar wordt maltase gevormd en wat breekt het af?
Antwoord: Het wordt gevormd in de dunne darm en het breekt maltose af tot twee glucosemoleculen
2.
Wat is de belangrijkste wijze van vertering in de dikke darm?
Antwoord: Afbraak door bacteriën
3.
Welke voedingsstof breken enzymen in het speeksel voornamelijk af?
Antwoord: Koolhydraten
4.
Welke macronutriënt wordt niet direct in het bloed geabsorbeerd en omzeilt de lever?
Antwoord: Vet
5.
Welk atoom hebben eiwitten wel en koolhydraten niet?
Antwoord: Stikstof
6.
Wanneer is er sprake van een positieve stikstofbalans?
Antwoord: Indien de stikstofinname van iemand hoger is dan het verlies van stikstof in urine (en huid/faeces)
7.
Als een product (bestaand uit alle macronutriënten) in totaal 240 kilocalorieën heeft, waarvan 10 gram vet en 10 gram eiwit, hoeveel gram koolhydraten heeft dit product dan?
Antwoord: 27,5 gram koolhydraat ((240 - 10 * 9 - 10 * 4)/4)
8.
Sucrose bestaat uit:
Antwoord: Glucose en fructose
9.
Welk van de monosachariden smaakt het meest zoet?
Antwoord: Fructose
10.
Als de gemiddelde behoefte 1 gram is en de standaarddeviatie hiervan 0,5 gram, wat is dan de aanbevolen hoeveelheid?
Antwoord: 2 gram (1 2 * 0,5)
Voorbeeld van de inhoud
Leerdoelen VoedingMicronutriënten
1. Onderstaande termen kunnen uitleggen:
a. Nutriënten
Macronutriënten: Vetten, eiwitten, koolhydraten → leveren energie en essentiële voedingsstoffen
Alcohol → levert energie, geen essentiële voedingsstoffen
Vitaminen & mineralen → leveren geen energie, maar wel essentiële voedingsstoffen
b. Voedingsnormen (gemiddelde behoefte, aanbevolen hoeveelheid, aanvaardbare inneming,
adequate inneming)
Gemiddelde behoefte = het niveau van inneming dat bij een normale verdeling van de behoefte toereikend is voor
de helft van de populatie
Aanbevolen hoeveelheid = het niveau van inneming dat toereikend is voor vrijwel de gehele populatie (97,5%) =
gemiddelde behoefte + 2 standaarddeviaties
Aanvaardbare inneming (AI) = niveau van inneming waarboven de kans bestaat dat ongewenste effecten optreden
Adequate inneming = laagste niveau van inneming toereikend voor vrijwel de gehele populatie, als gemiddelde
behoefte niet bekend is
c. Nutriëntendichtheid, biobeschikbaarheid, bioconversie
Nutriëntendichtheid = de concentratie van nutriënten per voedingsmiddel of per calorische bijdrage van het
voedingsmiddel (hoe hoger, hoe meer nutriënten het levert per stuk/per calorische bijdrage)
Biobeschikbaarheid = de fractie van inneming van een voedingsstof die beschikbaar is voor normale fysiologische
functies of voor opslag → beïnvloed door o.a.: efficiëntie vertering, methode voedselbereiding, structuur, chemische
vorm, matrix, andere voedingsmiddelen die tegelijkertijd worden geconsumeerd
Bioconversie = mate waarin precursor wordt omgezet in werkzame voedingsstof
d. Vitaminen, mineralen en spoorelementen
Vitaminen: organische stoffen, essentieel in kleine hoeveelheden
- Vitamine A, D, E & K zijn vetoplosbaar → substantiële opslag in lichaam, trage ontwikkeling deficiënties,
accumulatie en toxiciteit bij hoge inname
- A: gezichtsvermogen en huid (lever, eieren, gefortificeerde margarine, zuivel)
- D: calcium homeostase (vette vis, gefortificeerde margarine)
- E: antioxidant (plantaardige oliën en vetten, volkorenproducten)
- K: bloedstolling, botformatie (groene bladgroenten, volkorenproducten)
- Vitamine B & C zijn wateroplosbaar → overschot veelal verloren met urine, beperkte lichaamsvoorraden,
sommigen toch toxisch bij zeer hoge inneming
- C: wondgenezing, weerstand tegen ziekten, antioxidant (verse groente en fruit)
- Foliumzuur: bloedarmoede en spina bifida voorkomen (groene bladgroenten, zuivel, vlees, eieren)
- B6: weerstand tegen ziekten, eiwitmetabolisme (vlees, zuivel, groente)
- B1 (thiamine), B2 (riboflavine), B3 (niacine), pantotheenzuur, biotine, B12: nodig om energie uit eten
te halen, zenuwstelsel (vlees, ei, graanproducten, noten, vis, zuivel)
Mineralen: anorganische stoffen (niet organisch gemaakt) → calcium, natrium, kalium, magnesium, etc.
Spoorelementen: mineralen waarvan het lichaam weinig nodig heeft, in de orde van microgrammen (1/1000
milligram) per dag → ijzer, zink, koper, jodium, selenium, etc.
2. Enkele functies en voedingsbronnen van belangrijke vitaminen en mineralen kunnen noemen
Vitamines:
• Vitamine A
o Reguleert de expressie van honderden genen, belangrijke rollen zijn: zicht, eiwitsynthese,
celdifferentiatie (vooral van huid en epitheelweefsel), reproductie en regulatie van groei
o Verschillende vormen met verschillende functies: retinol (reproductie, transport en opslag), retinal
(zicht) en retinezuur (hormoon: regulatie van celdifferentiatie, groei en embryonale ontwikkeling)
▪ Retinal kan retinol omzetten in retinezuur
o Beta-caroteen is de precursor van vitamine A
o Deficiëntie: afhankelijk va de opslag in de lever (90%) en eiwitinname (retinol-bindend eiwit werkt
als transporteiwit van vitamine in het lichaam), pas na een half jaar duidelijk: infectieziekten,
nachtblindheid, blindheid, keratinisatie (droge huid, minder slijm (slechte absorptie))
1
, o Toxiciteit: effect op alle lichaamssystemen, symptomen starten wanneer alle bindende eiwitten vol
zitten en vitamine A vrij is om cellen te beschadigen → botdefecten (fracturen en osteoporose
doordat vitamine A botopbouw onderdrukt en de functie van vitamine D van het behouden van
bloedcalcium tegenhoudt), geboortedefecten (abnormale celdood in de ruggengraat, grotere kans
op spina bifida → teratogeen)
▪ De AI is 3000 mcg/d → kinderen hebben sneller een overdosis en hebben minder nodig
o ADH is 700 mcg/d voor vrouwen en 900 mcg/d voor mannen (in retinol activiteit equivalent (RAE) →
1 RAE is gelijk aan 12 mcg beta-caroteen uit het dieet) → vitamine A wordt uit retinoïden en
carotenoïden gehaald
o Voedselbronnen: dierproducten (retinoïden, het zit in de vetten), veel fruit- en groentesoorten
(carotenoïden, precursor (beta-caroteen))
• Vitamine D
o Functies: prohormoon/vitamine, regulatie calciumniveau, immuunsysteem, regulatie celgroei en
celdifferentiatie
o Kan ook uit UV-straling gehaald worden → omzetting van 7-dehydrocholesterol in previtamine D in
de huid (beperkingen: seizoensgebonden, huidtype, zonnebrandcrème)
o Deficiëntie: osteomalacie (volwassenen: beenverweking, demineralisatie door slechte absorptie van
calcium, spierzwakte, botpijn, botverkromming), rachitis (kinderen in de groei: slechte mineralisatie
van de botten door slechte absorptie van calcium)
o Toxiciteit: alleen bij suppletie → bloed calciumconcentratie stijgt, grotere calciumafgifte botten en
nieren → calciumafzetting in zachte weefsel (nieren, hart- en bloedvaten), nierstenen, nierschade
▪ De AI is 100 mcg/d
o RDA 15 mcg/d (19-70 jaar), 20 mcg/d (>70 jaar)
o Voedselbronnen: gefortificeerde producten, vette vis, vlees, volle melkproducten
▪ Vet in voeding is nodig voor absorptie
• Vitamine E
o Een antioxidant (primaire beschermer tegen vrije radicalen), helpt oxidatie van LDL voorkomen
o Deficiëntie (zeldzaam, vooral door malabsorptie): de rode bloedcellen breken en lekken hun inhoud
(erytrocyt hemolyse), aanhoudende deficiëntie: neuromusculaire dysfunctie
o Toxiciteit (zeldzaam, vooral door suppletie): belemmering van bloedstolling door vitamine K en
stimulatie van geneesmiddelen die bloedstolling tegen gaan → bloedingen
▪ AI = 1000 mcg/d
o ADH = 15 mcg/d (belangrijk om samen te nemen met vetzuren)
o Voedselbronnen: voornamelijk plantoliën en producten daaruit
• Vitamine K
o Primaire functie is bloedstolling (essentieel voor de activatie van bepaalde eiwitten (protrombine
bijvoorbeeld)), helpt ook bij het metabolisme van boteiwitten (osteocalcine)
o Deficiëntie (primair (uit voeding) is zeldzaam, maar secundair (slechte vetabsorptie of door
geneesmiddelen) komt vaker voor: excessief bloeden
o Toxiciteit: er is geen aanvaardbare inneming en er zijn geen negatieve effecten gerapporteerd
▪ Hoge dosis kan zorgen voor minder effectiviteit van medicijnen tegen trombose
o ADH voor mannen is mcg/d en voor vrouwen 90 mcg/d
o Voedselbronnen: bladgroenten, fruit zoals avocado en kiwi, sommige oliën
• De B-vitamines zorgen ervoor dat de energie uit macronutriënten door het lichaam gebruikt kan worden
• Thiamine/vitamine B1
o Dit is het vitaminedeel van de co-enzym TPP (thiamin pyrophosphate) die helpt bij
energiemetabolisme. Dit co-enzym helpt bij de conversie van pyruvaat naar acetyl CoA
o Zenuwactiviteit en spieractiviteit in respons op zenuwen hangt sterk af van thiamine, die hebben
een speciale plek op de membranen van zenuwcellen
o De ADH voor mannen is 1,2 mg/d en voor vrouwen 1,1 mg/d → makkelijk te halen uit gezond eten
o Deficiëntie: schade aan de structuur van het brein en verminderde werking ervan, lange deficiëntie
kan leiden tot beriberi (schade aan het zenuwstelsel, spierslapte, schade aan het cardiovasculaire
systeem, verwijde bloedvaten, oedeem)
o Geen AI of toxiciteit effecten
o Voedselbronnen: in kleine hoeveelheden in gezond voedsel (vooral veel in varkensvlees en granen)
2
, • Vitamine B6
o Kan omgezet worden naar de enzym PLP (pyridoxal phosphate) dat actief is in meer dan 100
reacties, waaronder koolhydraat, vetzuur en aminozuur metabolisme
o Omdat PLP aminogroepen (NH2) van een aminozuur kan geven aan een ketozuur, kan het lichaam
niet-essentiële aminozuren maken
o PLP helpt ook bij de synthese van heem (het niet-eiwit gedeelte van hemoglobine) en nucleïnezuren
(DNA en RNA)
o Deficiëntie: minder synthese van neurotransmitters, depressie en verwarring, na lange tijd
abnormale hersengolfpatronen en convulsies
o Toxiciteit: >2 g/d
o ADH is 1,3 mg/d → deze vitamine wordt wel opgeslagen in spierweefsel (ondanks wateroplosbaar)
o Voedselbronnen: vlees, vis, gevogelte, aardappelen en een aantal soorten fruit en groente
• Foliumzuur/folaat/vitamine B11
o In voeding heet het meestal folaat, foliumzuur is meestal het supplement
o In co-enzym vorm maakt dit DNA dat nodig is voor alle snelgroeiende cellen en regenereert de
aminozuren methionine en homocysteïne
o Biobeschikbaarheid: van folaat circa 50-70%, foliumzuur 100%
o Deficiëntie: megaloblastische anemie (bloedarmoede), spina bifida
o Toxiciteit: AI = 1000 mcg/d (geldt alleen voor synthetisch foliumzuur) → maskering vitamine B12
tekort (onherstelbare neurologische schade)
o ADH is 300 mcg/d (vrouwen die zwanger willen worden tot 8 weken na conceptie: 400 mcg/d)
o Voedselbronnen: groente, fruit, graanproducten, supplementen
• Vitamine B12
o Vitamine B12 en folaat zijn afhankelijk van elkaar voor activatie
▪ Vitamine B12 verwijdert een methylgroep die het folaat enzym activeert
▪ Wanneer folaat zijn methylgroep opgeeft wordt vitamine B12 geactiveerd
▪ De regeneratie van methionine en de synthese van DNA en RNA hangt af van zowel folaat als
vitamine B12
o Vitamine B12 onderhoudt de schede die om zenuwvezels ligt en deze beschermt en zorgt voor
normale groei, ook hangen beencelactiviteit en metabolisme af van vitamine B12
o Deficiëntie: bloedarmoede (doordat folaat niet wordt geactiveerd), langzamere DNA-synthese,
neurologische symptomen (schade zenuwstelsel)
▪ Folaat maskeert een B12 deficiëntie → wel schade zenuwstelsel
o De ADH is 2,4 mcg/d, er is geen AI
o Voedselbronnen: dierproducten (hoogste biobeschikbaarheid uit melk en vis)
• Vitamine C
o Antioxidant (elektron geven aan vrije radicalen), cofactor in collageen vorming, cofactor in andere
reacties (zoals het maken van hormonen), nodig bij stress (infecties, verbranding, extreme
temperaturen) en roken
o Deficiëntie: bloedingen, bloeduitstortingen, scheurbuiksymptomen, degeneratie van spieren, droge
huid, botwederopbouw faalt, anemie en infecties, hysterie en depressie
o Toxiciteit: AI van 2000 mg/d → diarree en gastro-intestinale klachten
o >10 mg voor het voorkomen van scheurbuiksymptomen, ADH voor mannen is 90 mg/d en voor
vrouwen 75 mg/d (extra 35 mg/d voor rokers), bij 200 mg/d is de absorptie maximaal
o Voedselbronnen: fruit, groenten, aardappels, orgaanvlees en rauw vlees
Mineralen:
• Natrium
o Natrium is de belangrijkste positieve ion van de extracellulaire vloeistof en de primaire regulator van
het volume. Het helpt ook de zuur-base balans te behouden en is essentieel voor de
impulsoverdracht en spiercontractie.
o Deficiëntie: niet door een dieet, maar door overgeven, diarree of heftig zweten → hyponatriëmie
(hoofdpijn, verwarring, toevallen, coma)
o Toxiciteit: oedeem, hoge bloeddruk → hypertensie (AI = 2300 mg/d)
o De adequate inneming is: 1500 mg/d (19-50 jaar), 1300 mg/d (51-70 jaar) en 1200 mg/d (>70 jaar)
o Voedselbronnen: bewerkte voedingsmiddelen, toegevoegd zout
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeedriehuis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72964 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen